Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię.

A ziemia była zupełnym pustkowiem, ciemność zalegała głębię wód, a tchnienie Boże unosiło się nad wodami.

I rzekł Bóg: Niech powstanie światło! I światło powstało.

I widział Bóg, że dobre jest światło. I rozdzielił Bóg światło i ciemność;

nazwał światło dniem, a ciemność nocą. I tak nastał wieczór, i nastał poranek, dzień pierwszy.

I rzekł Bóg: Niech powstanie sklepienie pośród wód, i rozdzielił wody – jedne od drugich! I stało się tak.

I uczynił Bóg sklepienie, I rozdzielił wody, które były poniżej sklepienia, od wód nad sklepieniem.

A sklepienie nazwał Bóg niebem. I tak nastał wieczór, i nastał poranek, dzień drugi.

I rzekł Bóg: Niech się zbiorą wody spod nieba w jedno miejsce i niech się ukaże ląd! I stało się tak.

I ląd nazwał Bóg ziemią, a zebrane wody nazwał morzem. I widział Bóg, że to jest dobre.

I rzekł Bóg: Niech się ziemia okryje zielenią, roślinami wydającymi nasiona i drzewami owocowymi rodzącymi właściwe sobie owoce, w których zawiera się ich nasienie na ziemi. I stało się tak.

Ziemia wydała więc zioła, rośliny wydające właściwe sobie nasiona i drzewa owocowe z właściwymi sobie nasionami. I widział Bóg, że to jest dobre.

I tak nastał wieczór, i nastał poranek, dzień trzeci.

I rzekł Bóg: Niech powstaną jasne światła na sklepieniu nieba, aby oddzielały dzień od nocy i stały się znakami świąt, dni i lat!

Niech będą jasnymi światłami na sklepieniu nieba, aby oświecały ziemię. I stało się tak.

Uczynił więc Bóg dwa wielkie, jasne światła: światło większe, aby panem było dnia, i światło mniejsze, by panem było nocy; a także i gwiazdy.

I umieścił je Bóg na sklepieniu nieba, aby oświecały ziemię,

a panując nad dniem i nocą oddzielały światło od ciemności. I widział Bóg, że to jest dobre.

I tak nastał wieczór, i nastał poranek, dzień czwarty.

I rzekł Bóg: Niech się zaroją wody mnóstwem istot żywych, a ptaki niech latają nad ziemią pod sklepieniem nieba! I stało się tak.

Stworzył więc Bóg wielkie potwory morskie i wszelkie pływające istoty żywe różnego rodzaju, którymi zaroiły się wody, i wszelkie ptactwo skrzydlate, różnego rodzaju. I widział Bóg, że to jest dobre.

I błogosławił im Bóg, mówiąc: Bądźcie płodne i mnóżcie się, zapełniajcie wody w morzach, a ptactwo niechaj się rozmnaża na ziemi.

I tak nastał wieczór, i nastał poranek, dzień piąty.

I rzekł Bóg: Niech ziemia wyda różne gatunki istot żywych: zwierzęta domowe, płazy i różne gatunki dzikich zwierząt! I stało się tak.

Uczynił więc Bóg różne dzikie zwierzęta, zwierzęta domowe i płazy ziemne. I widział Bóg, że to jest dobre.

I rzekł Bóg: Uczyńmy ludzi na obraz nasz, podobnych do nas, a niech władają rybami morza i ptactwem nieba, i domowymi zwierzętami, i wszelkimi płazami, pełzającymi po ziemi.

I stworzył Bóg ludzi na obraz swój, na obraz Boga stworzył ich: stworzył mężczyznę i kobietę.

I błogosławił im Bóg. I rzekł do nich: Płodni bądźcie i mnóżcie się; napełniajcie ziemię i ujarzmiajcie ją. Władajcie rybami morza i ptactwem nieba, i wszelkim zwierzęciem, ruszającym się na ziemi.

I rzekł Bóg: Oto daję wam wszelkie rośliny rodzące nasiona na całej ziemi i wszelkie drzewa rodzące owoc, który zawiera nasiona, aby wam były pokarmem.

A wszystkim dzikim zwierzętom i wszelkiemu ptactwu nieba, i wszystkiemu, co się na ziemi porusza i ma w sobie życie, przeznaczam wszelką trawę zieloną na pożywienie. I stało się tak.

A widział Bóg, że wszystko, co uczynił, jest bardzo dobre. I tak nastał wieczór, i nastał poranek, dzień szósty.

I tak zostały ukończone niebo i ziemia, i wszystkie zastępy ich [stworzeń].

A kiedy ukończył Bóg swe dzieło w szóstym dniu, odpoczął w dniu siódmym po całym dziele, którego dokonał.

I błogosławił Bóg dzień siódmy, i świętym go uczynił, albowiem odpoczął w tym dniu po całym dziele, które pracą swoją stworzył.

Oto dzieje stworzenia nieba i ziemi.

Gdy Jahwe-Bóg stworzył ziemię i niebo,

nie było jeszcze żadnego krzewu polnego na ziemi ani nie wzeszło jeszcze żadne ziele na polu, Jahwe-Bóg nie spuścił bowiem deszczu na ziemię; nie było też człowieka, aby uprawiał rolę.

Lecz spod ziemi wypływał zdrój, który zwilżał całą powierzchnię roli.

I ukształtował Jahwe-Bóg człowieka, proch z roli, i tchnął w jego nozdrza oddech życia, i tak stał się człowiek istotą żywą.

I zasadził Jahwe-Bóg na wschodzie ogród w Edenie, i umieścił tam człowieka, którego ukształtował.

Jahwe-Bóg sprawił, że z ziemi wyrosły różne drzewa o pięknym wyglądzie i smacznych owocach; także drzewo dające życie – w środku ogrodu – i drzewo dające wiedzę o dobru i złu.

A z Edenu wypływała rzeka, aby nawadniać ten ogród; stamtąd rozdzielała się i tworzyła cztery odnogi.

Nazwa pierwszej brzmiała Piszon; jest to rzeka, która okrąża cały kraj Chawila, gdzie znajduje się złoto.

Złoto zaś tego kraju jest szlachetne. Tam są także: wonna żywica i kamień onyksowy.

Nazwa drugiej rzeki brzmi Gichon: okrąża ona całą krainę Kusz.

A nazwa trzeciej rzeki – Chiddekel: płynie ona na wschód od Aszszuru. Czwarta wreszcie rzeka – to Perat.

I wziął Jahwe-Bóg człowieka, i osadził go w ogrodzie Edenu, aby go uprawiał i strzegł.

I przykazał mu Jahwe-Bóg: Możesz jeść do woli ze wszystkich drzew ogrodu,

ale z drzewa, które daje wiedzę o dobru i złu, jeść nie będziesz! Gdybyś z niego zjadł, czeka cię pewna śmierć!

I rzekł Jahwe-Bóg: Niedobrze, by człowiek był sam; uczynię mu pomoc, jak gdyby jego odpowiednik.

I utworzył Jahwe-Bóg z ziemi wszelkie dzikie zwierzęta i wszelkie ptactwo nieba, i przywiódł je do człowieka, by się przekonać, jak on je nazwie. A każde stworzenie żywe miało nosić takie imię, jakie mu nada człowiek.

Nadał więc człowiek imiona wszystkim zwierzętom domowym, ptactwu nieba i wszystkim dzikim zwierzętom. Jednakże odpowiedniej dla siebie pomocy nie znalazł.

Wówczas Jahwe-Bóg zesłał twardy sen na człowieka. Gdy ten zasnął, wyjął jedno z jego żeber, a miejsce to zakrył ciałem.

Z żebra wyjętego z człowieka ukształtował Jahwe-Bóg kobietę i przyprowadził ją do człowieka.

A człowiek powiedział: – Teraz to jest kość z kości moich i ciało z ciała mojego! Ona zwać się będzie mężową, ponieważ z męża jest wzięta.

Dlatego opuszcza mężczyzna ojca swego i matkę i łączy się z żoną, tak że oboje stają się jednym ciałem.

Człowiek i jego żona byli oboje nadzy, a wstydu nie odczuwali.

A ze wszystkich dzikich zwierząt, które utworzył Jahwe-Bóg, wąż był najchytrzejszy. I odezwał się do kobiety: Czy doprawdy Bóg zapowiedział, że nie wolno wam jeść ze wszystkich drzew ogrodu?

A kobieta odpowiedziała wężowi: Wolno nam jeść owoce ze wszystkich drzew tego ogrodu!

Tylko o owocach drzewa, które jest w środku ogrodu, powiedział Bóg: Nie wolno wam z niego jeść, nie wolno wam go dotykać, abyście nie pomarli!

I rzekł wąż do kobiety: Na pewno nie pomrzecie!

Ale wie Bóg, że gdy zjecie [owoc] z niego, otworzą się wam oczy i będziecie jak Bóg wiedzieli, co dobre i złe.

I spostrzegła kobieta, że [owoc] drzewa był dobry do jedzenia i ponętny dla oka, a [nawet] godny pożądania dla zdobycia tej wiedzy. Wzięła więc jeden z owoców i jadła. Dała też mężowi, który był przy niej. I on jadł.

Teraz otworzyły się obojgu oczy i poznali, że są nadzy. Zszyli więc liście figowe i zrobili sobie przepaski.

Wtem usłyszeli – człowiek i jego żona – odgłos [kroków] Jahwe-Boga przechadzającego się po ogrodzie, gdy wiał codzienny wietrzyk. I skryli się przed Jahwe-Bogiem pośród drzew ogrodu.

Ale Jahwe-Bóg zawołał człowieka, pytając: Gdzie jesteś?

On zaś odpowiedział: Usłyszałem odgłos Twoich [kroków] w ogrodzie i przestraszyłem się, bo jestem nagi. Dlatego się skryłem.

A [Bóg] rzekł: Kto ci powiedział, że jesteś nagi? Czy jadłeś z drzewa, z którego zakazałem ci jeść?

A człowiek odpowiedział: Kobieta, którą mi dałeś [za żonę], ona to dała mi owoc z drzewa, a ja go zjadłem.

Jahwe-Bóg rzekł do kobiety: Cóżeś uczyniła? A kobieta odpowiedziała: Wąż mnie zwiódł i zjadłam.

Wtedy Jahwe-Bóg rzekł do węża: – Ponieważ to uczyniłeś, jesteś przeklęty wśród wszystkich zwierząt domowych i dzikich stworzeń. Czołgać się będziesz na brzuchu i prochem karmić po wszystkie dni twego życia.

I nieprzyjaźń wprowadzam między ciebie a niewiastę, pomiędzy twoje potomstwo a jej potomstwo. Ono zmiażdży ci głowę, a ty zmiażdżysz mu piętę.

A do kobiety [Bóg] rzekł: – Pomnożę po wielokroć cierpienie twych brzemienności. W boleściach będziesz dzieci rodziła, wszakże do męża będziesz lgnęła, a on rządzić będzie tobą.

Do mężczyzny zaś rzekł: – Ponieważ usłuchałeś głosu żony i jadłeś z drzewa, z którego jeść ci zakazałem, z twojej winy przeklęta jest ziemia. W znoju będziesz z niej pokarm zdobywał po wszystkie dni twego życia.

Ciernie i chwasty będzie ci rodziła, a jednak masz się żywić roślinami polnymi.

W pocie czoła będziesz chleb swój spożywał, dopóki nie wrócisz do ziemi, gdyż z niej wzięty zostałeś. Bo prochem jesteś i w proch się obrócisz.

I mężczyzna dał żonie imię Chawwa, gdyż miała być matką wszystkich żyjących.

Jahwe-Bóg sporządził dla mężczyzny i jego żony szaty ze skór i odział ich nimi.

I rzekł Jahwe-Bóg: Oto człowiek stał się jako jeden z nas, poznając, co dobre i co złe. Oby teraz nie wyciągnął ręki i nie zerwał również [owocu] z drzewa dającego życie, [aby] go zjeść i żyć na wieki!

Usunął go przeto Jahwe-Bóg z ogrodu Eden, aby uprawiał ziemię, z której został wzięty.

A kiedy już wypędził człowieka, postawił przed ogrodem Eden Cherubów i połyskujący miecz ognisty, by strzec drogi do drzewa życia.

I współżył Adam ze swoją żoną Ewą. A ona poczęła i urodziła Kaina. I powiedziała: Otrzymałam mężczyznę dzięki Jahwe!

Później urodziła jeszcze jego brata, Abla. Abel był pasterzem trzód, a Kain uprawiał rolę.

Po pewnym czasie Kain złożył Jahwe ofiarę z płodów roli.

Abel także złożył w ofierze pierworodne zwierzęta ze swej trzody i tłuszcz z nich. Jahwe wejrzał łaskawie na Abla i na jego ofiarę,

na Kaina zaś i na jego ofiarę nie wejrzał. Rozgniewało to Kaina tak bardzo, że aż twarz mu się zmieniła.

Jahwe zapytał więc Kaina: Dlaczego to ciebie rozgniewało? Dlaczego twarz ci się zmieniła?

Czyż [ofiara] bywa nie przyjęta, jeśli postępujesz dobrze? Jeżeli jednak postępujesz źle, wtedy grzech niby demon [czyha] przy wrotach i pożąda ciebie. Ty jednak masz nad nim panować!

A Kain rzekł do brata swego, Abla: Chodźmy na pole! Kiedy zaś znaleźli się już na polu, Kain rzucił się na brata i zabił go.

Wówczas Jahwe zapytał Kaina: Gdzie jest twój brat Abel? Tamten odpowiedział: Nie wiem! Czy jestem stróżem swego brata?

A [Jahwe] rzekł: – Cóżeś uczynił! Oto krew twego brata woła ku mnie z ziemi.

Dlatego wyklęty bądź teraz z tej ziemi, Która rozwarła swą paszczę, Aby z twojej ręki przyjąć krew twojego brata.

Kiedy będziesz uprawiał tę ziemię, Nie będzie urodzajna dla ciebie. Tułaczem będziesz i zbiegiem na świecie.

Na to rzekł Kain do Jahwe: Zbyt wielka, nie do zniesienia jest [ta] kara.

Jeżeli bowiem wypędzasz mnie teraz z tej ziemi i jeśli mam się ukrywać przed Tobą i mam być tułaczem i zbiegiem na świecie, każdy, kto mnie spotka, będzie mnie mógł zabić.

Jahwe jednak rzekł do niego: O, nie! Ktokolwiek bowiem zabiłby Kaina, doznałby pomsty siedmiokrotnej! I Jahwe wycisnął na Kainie znamię, aby nie zabił go przypadkiem ktoś, kto by go spotkał.

I tak odszedł Kain sprzed oblicza Jahwe. Potem osiadł w krainie Nod, na wschód od Edenu.

Kain współżył ze swoją żoną, a ona poczęła i urodziła Chanoka. [Kain] stał się potem budowniczym osady, którą nazwał imieniem swego syna: Chanok.

Chanokowi urodził się Irad. Irad spłodził Mechujaela, Mechujael Metuszaela, Metuszael zaś Lemeka.

Lemek pojął dwie żony; jednej było na imię Ada, drugiej zaś Cilla.

Ada urodziła Jabala; był on praojcem pasterzy, mieszkających pod namiotami.

Jego brat miał na imię Jubal; był on praojcem wszystkich grających na harfie i flecie.

Ale i Cilla urodziła Tubalkaina, kowala, [praojca] wszystkich, którzy zręcznie obrabiają miedź i żelazo. Siostrą Tubalkaina była Naama.

Pewnego razu Lemek rzekł do swych żon: – Ado i Cillo, słuchajcie mego głosu! Żony Lemeka, zważajcie na moje słowa: Zabiłem ja męża – za zranienie mnie, A dziecko – za siniec!

Jeśli Kain miał być pomszczony siedmiokroć, To Lemek siedemdziesiąt i siedmiokroć!

Adam jeszcze współżył ze swoją żoną. Ona urodziła syna i dała mu imię Set; [mówiła] bowiem: „Bóg dał mi innego potomka w zamian za Abla, którego zabił Kain”.

Także i Setowi urodził się syn, którego nazwał imieniem Enosz. Wtedy to zaczęto wzywać [uroczyście] Imienia Jahwe.

Oto lista potomków Adama. Kiedy Bóg stworzył człowieka, uczynił go na swoje podobieństwo.

Stworzył mężczyznę i kobietę, pobłogosławił ich i nazwał ludźmi wtedy, kiedy ich stworzył.

Adam liczył sto trzydzieści lat, gdy urodził mu się [syn] bardzo podobny do niego; dał mu na imię Set.

Po urodzeniu się Seta żył Adam osiemset lat: miał jeszcze synów i córki.

Kiedy Adam umierał, liczba lat całego jego życia wynosiła dziewięćset trzydzieści.

Set liczył sto pięć lat, gdy urodził mu się Enosz.

Po urodzeniu się Enosza żył Set osiemset siedem lat; miał jeszcze synów i córki.

Kiedy Set umierał, liczba lat całego jego życia wynosiła dziewięćset dwanaście.

Enosz liczył dziewięćdziesiąt lat, gdy urodził mu się Kenan.

Po urodzeniu się Kenana żył Enosz osiemset piętnaście lat; miał jeszcze synów i córki.

Kiedy Enosz umierał, liczba lat całego jego życia wynosiła dziewięćset pięć.

Kenan liczył siedemdziesiąt lat, gdy urodził mu się Mahalalel.

Po urodzeniu się Mahalalela żył Kenan osiemset czterdzieści lat; miał jeszcze synów i córki.

Kiedy Kenan umierał, liczba lat całego jego życia wynosiła dziewięćset dziesięć.

Mahalalel liczył sześćdziesiąt pięć lat, gdy urodził mu się Jered.

Po urodzeniu się Jereda żył Mahalalel osiemset trzydzieści lat; miał jeszcze synów i córki.

Kiedy Mahalalel umierał, liczba lat całego jego życia wynosiła osiemset dziewięćdziesiąt pięć.

Jered liczył sto sześćdziesiąt dwa lata, gdy urodził mu się Henoch.

Po urodzeniu się Henocha żył Jered osiemset lat; miał jeszcze synów i córki.

Kiedy Jered umierał, liczba lat jego życia wynosiła dziewięćset sześćdziesiąt dwa.

Henoch liczył sześćdziesiąt pięć lat, gdy urodził mu się Metuszelach.

Po urodzeniu się Metuszelacha żył Henoch bogobojnie trzysta lat; miał jeszcze synów i córki.

Liczba lat całego życia Henocha wynosiła trzysta sześćdziesiąt pięć.

Ponieważ Henoch żył bogobojnie, znikł, gdyż Bóg go zabrał.

Metuszelach liczył sto osiemdziesiąt siedem lat, gdy urodził mu się Lemek.

Po urodzeniu się Lemeka żył Metuszelach siedemset osiemdziesiąt dwa lata; miał jeszcze synów i córki.

Kiedy Metuszelach umierał, liczba lat całego jego życia wynosiła dziewięćset sześćdziesiąt dziewięć.

Lemek liczył sto osiemdziesiąt dwa lata, gdy urodził mu się syn.

Dał mu na imię Noe, mówiąc: „Niech on będzie pociechą w naszej pracy i w mozole naszych rąk na tej ziemi, którą Jahwe przeklął”.

Po urodzeniu się Noego żył Lemek pięćset dziewięćdziesiąt pięć lat; miał jeszcze synów i córki.

Kiedy Lemek umierał, liczba lat całego jego życia wynosiła siedemset siedemdziesiąt siedem.

Noe liczył pięćset lat, kiedy urodzili mu się: Sem, Cham i Jafet.

Kiedy ludzie zaczęli się mnożyć na ziemi, rodziły się im [także] córki.

Synowie Boga spostrzegli, iż córki człowiecze są piękne; pojęli więc za żony te wszystkie, które sobie upodobali.

Wtedy Jahwe rzekł: Duch mój nie może zawsze pozostawać w człowieku, gdyż jest on istotą [bardzo] cielesną; niech więc żyje [tylko] sto dwadzieścia lat.

W owych czasach byli na świecie olbrzymi – a także i potem – kiedy to synowie Boga współżyli z córkami człowieczymi, a one im rodziły [synów]. Byli to przesławni mocarze zamierzchłych czasów.

I Jahwe widział, że wielka jest niegodziwość ludzi na świecie i że wszelkie ich zamysły kierują się ku złu.

Pożałował więc Jahwe, że uczynił ludzi na ziemi, i zasmucił się w swym sercu.

I Jahwe rzekł: Zgładzę z powierzchni ziemi ludzi, których stworzyłem; a wraz z ludźmi zwierzęta domowe, płazy i ptactwo nieba, bo żałuję, że ich uczyniłem.

Jedynie Noe był miły Jahwe.

A oto dzieje Noego. Noe wyróżniał się niezwykłą prawością wśród współczesnego mu pokolenia. Żył też bardzo bogobojnie.

Noemu urodziło się trzech synów: Sem, Cham i Jafet.

A świat skaził się (przed Bogiem), wypełniła go nieprawość.

Widząc tak skażony świat – wszyscy ludzie bowiem wypaczyli drogę [swego życia] na ziemi –

rzekł Bóg do Noego: Położę kres istnieniu wszelkiego ciała, gdyż przez nich nieprawość napełniła ziemię; wytracę więc ich z tej ziemi.

Ty zaś zbuduj sobie arkę z drzewa gofer; zrób w niej przegrody i powlecz ją smołą wewnątrz i zewnątrz.

A tak oto masz ją wykonać: trzysta łokci [ma mieć] długość arki, pięćdziesiąt łokci – szerokość, a trzydzieści – wysokość.

Sporządzisz dla arki przykrycie […] drzwi umieścisz z boku arki; zrobisz też [piętra]: dolne, drugie i trzecie.

Ja zaś sprowadzę na świat wody potopu, aby wygubić wszelką istotę cielesną pod niebem, w której jest tchnienie życia. Niech zginie wszystko na świecie!

Z tobą wszakże zawrę przymierze. Do arki wejdziesz więc ty, a z tobą twoi synowie, twoja żona i żony twoich synów.

Wprowadź też do arki po parze ze wszystkich zwierząt, samca i samicę, aby ocalały wraz z tobą.

Niech zatem wejdą z tobą wybrane pary wszelkiego gatunku ptactwa, bydła i płazów, aby ocalały.

Ty zaś zabierz wszystko, co nadaje się do jedzenia, i zgromadź u siebie, aby tobie i im służyło jako pokarm.

Noe uczynił to. Wypełnił wszystko, co mu Bóg polecił.

Potem Jahwe powiedział do Noego: Wejdź do arki razem z całą swoją rodziną; przekonałem się bowiem, że ty jeden jesteś prawy wobec mnie wśród tego pokolenia.

Ze wszystkich zwierząt czystych wybierz sobie po siedem samców i samic, ze zwierząt nieczystych natomiast [tylko] po dwie sztuki: samca i samicę.

Z ptactwa [weź] także po siedem samców i samic, aby zachować przy życiu te gatunki na całej ziemi.

Albowiem za siedem dni sprawię, że będzie padał na ziemię deszcz przez czterdzieści dni i czterdzieści nocy. W ten sposób zgładzę z powierzchni ziemi wszelką istotę, jaką powołałem do bytu.

Noe wypełnił wszystko, co mu Jahwe polecił.

Noe liczył sześćset lat, kiedy wody potopu spadły na ziemię.

Właśnie przed nadchodzącym potopem wszedł Noe do arki, a wespół z nim synowie, żona i żony jego synów.

Spośród zwierząt czystych i nieczystych, jak i spośród ptactwa i wszelkich płazów

weszły za Noem do arki po dwie sztuki – samiec i samica – jak mu to Bóg nakazał.

Po upływie siedmiu dni wody potopu spadły na ziemię.

Trysnęły więc wszystkie źródła ogromnego oceanu, rozwarły się też upusty niebios. Działo się to w sześćsetnym roku życia Noego, w siedemnastym dniu drugiego miesiąca.

Ulewny deszcz padał na ziemię przez czterdzieści dni i czterdzieści nocy.

W tym właśnie dniu wszedł do arki Noe i jego synowie: Sem, Cham i Jafet, a także żona Noego i trzy żony jego synów.

Oni sami więc i wszelkie rodzaje zwierząt, bydła, płazów, ptaków i innych istot skrzydlatych

weszli za Noem do arki, po parze wszystkich żywych istot cielesnych.

A kiedy już weszły – samiec i samica wszelkiej żywej istoty – jak to Noemu Bóg nakazał, Jahwe zamknął za nim [drzwi].

A potop trwał na ziemi czterdzieści dni. Wody wezbrały i pochwyciły arkę, która uniosła się wysoko ponad ziemię.

Wody wezbrały bardziej i spiętrzyły się nad ziemią, arka zaś pływała po ich powierzchni.

Kiedy wody jeszcze bardziej spiętrzyły się ponad ziemią, zostały zakryte wszystkie najwyższe góry, istniejące pod niebem.

Wody spiętrzyły się bowiem [jeszcze] o piętnaście łokci powyżej, tak że zostały zakryte góry.

Wyginęły wtedy wszystkie istoty poruszające się po ziemi: ptactwo, bydło, dzika zwierzyna, jak i wszystkie płazy; wyginęli też wszyscy ludzie.

Cokolwiek oddychało, cokolwiek istniało na lądzie – wymarło.

Tak więc [Bóg] wygubił doszczętnie wszystkie stworzenia na ziemi, od człowieka do bydlęcia, płazów i ptactwa nieba; zostały one całkowicie zgładzone z ziemi. Ostał się tylko Noe, a z nim to, co było w arce.

A wody piętrzyły się nad ziemią przez sto pięćdziesiąt dni.

Bóg pamiętał jednak o Noem i każdej żywej istocie, także i o każdym bydlęciu, które z nim było w arce. Dlatego sprowadził Bóg wiatr na ziemię, i wody zaczęły opadać.

Zamknęły się źródła oceanu i upusty niebios – deszcz przestał padać z nieba.

Wody powoli ustępowały z ziemi, ubywało ich przez całe sto pięćdziesiąt dni.

W końcu arka osiadła na górach Ararat; było to siedemnastego dnia siódmego miesiąca.

Wody tymczasem opadały dalej aż do dziesiątego miesiąca. W pierwszym dniu dziesiątego miesiąca ukazały się szczyty gór.

Po [dalszych] czterdziestu dniach otworzył Noe okno arki, które sporządził,

i wypuścił kruka. Ten wylatywał, lecz powracał aż do czasu opadnięcia wód na powierzchni ziemi.

Noe wypuścił też gołębia, aby się przekonać, czy wody obniżyły się na powierzchni ziemi.

Gołąb nie znalazł jednak miejsca na odpoczynek i powrócił do niego do arki; wody pokrywały bowiem jeszcze całą ziemię. Noe wyciągnął rękę, pochwycił ptaka i wziął go do siebie, do arki.

Potem czekał jeszcze dalszych siedem dni i znowu wypuścił gołębia z arki.

Gołąb powrócił do niego pod wieczór ze świeżym listkiem oliwki w dziobie. Poznał wtedy Noe, że wody bardzo zmalały na powierzchni ziemi.

Poczekał jednak jeszcze dalszych siedem dni i wypuścił gołębia, który nie powrócił już do niego.

W pierwszym dniu pierwszego miesiąca, w roku sześćset pierwszym obeschły wody na ziemi; Noe usunąwszy bowiem dach arki zobaczył, że oto powierzchnia ziemi obeschła.

Zupełnie sucha była jednak ziemia dopiero dwudziestego siódmego dnia drugiego miesiąca.

Wtedy to Bóg przemówił do Noego: –

Wyjdź z arki razem z żoną, synami i żonami twoich synów.

Wyprowadź też wszystkie żywe istoty cielesne, jakie posiadasz: ptactwo, bydło i wszystkie płazy; niech się rozejdą po ziemi, niech będą płodne i niech się rozmnożą.

Wyszedł więc Noe, a z nim jego synowie, żona i żony jego synów.

Wyszły też z arki wszystkie rodzaje zwierząt, płazów, ptactwa i wszystkiego, co się porusza na ziemi.

Noe zaś zbudował dla Jahwe ołtarz, a wybrawszy spośród wszystkich zwierząt czystych i spośród ptaków czystych, złożył je na ofiarę całopalną na tym ołtarzu.

Kiedy Jahwe poczuł miłą woń, rzekł do siebie: Nie będę więcej przeklinał ziemi z powodu ludzi, gdyż skłonności ich serca są złe już od samej młodości. Nie chcę więcej wytracać wszystkiego, co żyje, jak to [przez potop] uczyniłem.

Odtąd więc, jak długo będzie istnieć ziemia, nie ustaną siew i żniwo, chłód i upał, lato i zima, dzień i noc.

Następnie pobłogosławił Bóg Noego i jego synów, mówiąc do nich: Bądźcie płodni, mnóżcie się i zapełniajcie ziemię.

Niech bojaźń i lęk wobec was odczuwają wszystkie zwierzęta ziemi, wszystkie ptaki nieba, wszystko, co się porusza na ziemi, i wszystkie ryby morskie; są one oddane w wasze ręce.

Wszystko, co się porusza i żyje, ma wam służyć za pokarm, podobnie jak i rośliny zielone; wszystko to daję wam.

Nie wolno wam tylko spożywać mięsa z jego życiem, to jest z jego krwią.

Także i waszej krwi, to jest waszego życia, będę się dopominał; będę się dopominał od każdego zwierzęcia i od każdego człowieka. Upomnę się o życie człowieka u jego bliźniego.

Ktokolwiek przeleje krew ludzką, jego własna krew ma być przelana przez ludzi, gdyż Bóg uczynił człowieka na swój obraz.

Wy zaś bądźcie płodni i mnóżcie się; rozprzestrzeniajcie się po ziemi mnożąc się na niej.

Potem przemówił Bóg do Noego i jego synów tymi słowami:

Oto Ja ustanawiam teraz moje przymierze z wami i waszym przyszłym potomstwem,

a także ze wszystkimi istotami żywymi, które są razem z wami: z ptactwem, bydłem i dziką zwierzyną; ze wszystkimi tymi, które wyszły z arki, ze wszystkimi zwierzętami na ziemi.

Zawieram przymierze z wami! Żadna istota cielesna nie zostanie już nigdy zgładzona przez wody potopu, bo nigdy już nie będzie potopu niszczącego ziemię.

I rzekł Bóg: A oto znak przymierza. Kładę go pomiędzy mną a wami – i wszelką żywą istotą, która jest z wami – po wieczne czasy.

Kładę mój łuk na obłokach; on będzie służył za znak przymierza pomiędzy mną a ziemią.

Gdy więc zgromadzę obłoki nad ziemią, a na obłokach ukaże się ten łuk,

wówczas wspomnę na swoje przymierze, łączące mnie z wami i z wszelką istotą żywą, obdarzoną ciałem: i nigdy już wody nie przeobrażą się w potop, by zniszczyć wszelką istotę cielesną.

Kiedy więc ten łuk ukaże się na obłokach, wtedy Ja spojrzę nań, aby przypomnieć sobie przymierze wieczne, łączące mnie z każdą żywą istotą, z wszelkim ciałem na ziemi.

I rzekł Bóg do Noego: Taki właśnie jest znak przymierza, które zawarłem z wszelką istotą cielesną, jaka istnieje na ziemi.

Synami Noego, którzy wyszli z arki, byli: Sem, Cham i Jafet. Cham był ojcem Kanaana.

Ci trzej więc byli synami Noego; z nich to rozwinęła się [ludzkość] całej ziemi.

Noe rozpoczął teraz pracę jako rolnik; zasadził także winnicę.

Gdy pewnego razu napił się wina, odurzył się i obnażył się w swoim namiocie.

Cham, ojciec Kanaana, zobaczył nagość ojca i opowiedział o tym obu braciom na dworze.

Wtedy Sem i Jafet wzięli płaszcz, założyli go sobie na plecy i wszedłszy tyłem okryli nagość swego ojca; twarze mieli przy tym odwrócone, tak że nie widzieli nagości ojca.

Kiedy Noe obudził się po winie i dowiedział się, jak z nim postąpił jego młodszy syn,

rzekł: – Przeklęty niech będzie Kanaan! Niech będzie najniższym sługą swoich braci!

A potem dodał: – Niech będzie błogosławiony Jahwe, Bóg Sema, a Kanaan niech będzie jego sługą.

Niech Bóg rozprzestrzeni Jafeta; niech on zamieszka w namiotach Sema, Kanaan zaś niech będzie jego sługą.

Noe żył po potopie trzysta pięćdziesiąt lat.

Kiedy Noe umierał, liczba lat całego jego życia wynosiła dziewięćset pięćdziesiąt.

Oto dzieje synów Noego, Sema, Chama i Jafeta, którym po potopie urodzili się synowie.

Synami Jafeta byli: Gomer, Magog, Madaj, Jawan, Tubal, Meszek i Tiras.

Synami zaś Gomera byli: Aszkenaz, Rifat i Togarma.

Synami Jawana byli: Elisza, Tarszisz, Kittim i Dodanim.

Od nich pochodzą mieszkańcy pogańskich wysp w różnych krajach, podzieleni według języka na szczepy i narody.

Synami Chama byli: Kusz, Micrajim, Put i Kanaan.

Synami Kusza byli: Seba, Chawila, Sabta, Rama i Sabteka. Synami Ramy byli: Szeba i Dedan.

Kuszowi urodził się Nimrod, pierwszy mocarz na ziemi.

Był on też sławnym myśliwym (przed Jahwe). Stąd poszło przysłowie: Dzielny jak Nimrod, sławny myśliwy (przed Jahwe).

Początkiem jego panowania był Babel, Erek, Akkad i Kalne w ziemi Szinear

Z tej ziemi pociągnął do Aszszur i zbudował Niniwę, Rechobot-Ir, Kalach,

a także wielkie miasto Resen, leżące pomiędzy Niniwą a Kalach.

Micrajimowi zaś urodzili się: Ludim, Anamim, Lehabim, Naftuchim,

Patrusim, Kasluchim – od których wywodzą się Filistyni – w końcu zaś Kaftorim.

Kanaanowi urodził się pierworodny syn Sydon, potem Chet,

a także Jebuzyci, Amoryci, Girgaszyci,

Chiwwici, Arkici, Sinici,

Arwadyci, Cemaryci i Chamatyci. Potem szczepy Kanaanitów rozproszyły się.

Granica posiadłości Kanaanitów sięgała od Sydonu w kierunku Gerary aż po Gazę, a dalej w kierunku Sodomy, Gomory, Admy i Cebojim aż po Leszę.

Ci to są synowie Chama, podzieleni według szczepów i języków, krajów i narodów.

Semowi, praojcu wszystkich Hebrajczyków a starszemu bratu Jafeta, urodzili się również synowie.

Synami Sema byli: Elam, Aszszur, Arpakszad, Lud i Aram.

Synami Arama byli: Uc, Chul, Geter i Masz.

Arpakszadowi urodził się Szelach, Szelachowi zaś Heber.

Heberowi urodziło się dwóch synów; jednemu było na imię Peleg, gdyż za jego czasów podzieliła się [ludzkość] na ziemi; jego brat nosił imię Joktan.

Joktanowi urodził się Almodad, Szelef, Chacarmawet, Jerach,

Hadoram, Uzal, Dikla,

Obal, Abimael, Szeba,

Ofir, Chawila i Jobab. Ci wszyscy byli synami Joktana.

Ich siedziby sięgały od Meszy w kierunku Sefar, ku wschodniej wyżynie.

Ci to są synowie Sema, podzieleni według szczepów, języków, krajów i narodów.

Takie są szczepy synów Noego według ich pokrewieństwa wśród narodów. Od nich wywodzą się narody, które rozprzestrzeniły się na ziemi po potopie.

Cała ziemia używała wtedy jednej mowy, czyli tych samych wyrazów.

Gdy [ludzie] nadciągnęli ze wschodu, natrafili na nizinę w ziemi Szinear i tam się osiedlili.

Potem powiedzieli sobie: Do dzieła! Naróbmy cegieł i wypalmy je w ogniu! I tak cegła zastępowała im kamień, a smoła zaprawę murarską.

Rzekli też: Do dzieła! Zbudujemy sobie miasto z wieżą, której szczyt dosięgnie nieba! Tak zdobędziemy sobie rozgłos, abyśmy nie musieli rozpraszać się po całej ziemi.

A Jahwe zstąpił, aby zobaczyć miasto i wieżę, które budowali ludzie,

i rzekł: Tworzą oni jeden lud i wszyscy mają tę samą mowę. To jest przyczyna ich działania! Odtąd żadne zamierzenie nie będzie dla nich niewykonalne.

Zejdźmy więc i pomieszajmy tam ich mowę, aby już nie rozumieli się wzajemnie.

I tak rozproszył ich Jahwe stamtąd po całym świecie, przestali więc budować owo miasto.

Dlatego właśnie nazwano je Babel, gdyż Jahwe pomieszał tam mowę całej ziemi; stamtąd też rozproszył ich Jahwe po całym świecie.

Oto dzieje potomków Sema: Sem liczył sto lat, gdy urodził mu się Arpakszad w dwa lata po potopie.

Po urodzeniu się Arpakszada żył Sem pięćset lat i miał jeszcze synów i córki.

Arpakszad liczył lat trzydzieści pięć, gdy urodził mu się Szelach.

Po urodzeniu się Szelacha żył Arpakszad czterysta trzy lata i miał jeszcze synów i córki.

Szelach liczył lat trzydzieści, gdy urodził mu się Heber.

Po urodzeniu się Hebera żył Szelach czterysta trzy lata i miał jeszcze synów i córki.

Heber liczył lat trzydzieści cztery, gdy urodził mu się Peleg.

Po urodzeniu się Pelega żył Heber czterysta trzydzieści lat i miał jeszcze synów i córki.

Peleg liczył trzydzieści lat, gdy urodził mu się Reu.

Po urodzeniu się Reua żył Peleg dwieście dziewięć lat i miał jeszcze synów i córki.

Reu liczył trzydzieści dwa lata, gdy urodził mu się Serug.

Po urodzeniu się Seruga żył Reu dwieście siedem lat i miał jeszcze synów i córki.

Serug liczył trzydzieści lat, gdy urodził mu się Nachor.

Po urodzeniu się Nachora żył Serug dwieście lat i miał jeszcze synów i córki.

Nachor liczył dwadzieścia dziewięć lat, gdy urodził mu się Terach.

Po urodzeniu się Teracha żył Nachor sto dziewiętnaście lat i miał jeszcze synów i córki.

Terach liczył siedemdziesiąt lat, gdy urodził mu się Abram, Nachor i Haran.

Oto dzieje potomków Teracha:

Terachowi urodził się Abram, Nachor i Haran. Haranowi zaś – Lot.

Haran umarł jeszcze za życia swego ojca, Teracha, w ziemi, gdzie się urodził, w Ur Chaldejskim.

Abram i Nachor pojęli żony; żonie Abrama było na imię Saraj, żonie zaś Nachora Milka; była ona córką Harana (ojca Milki i Jiski).

Saraj była niepłodna, nie miała dzieci.

Terach wziął swego syna Abrama i swego wnuka Lota (syna Harana), wziął też swoją synową Saraj (żonę swego syna Abrama) i wyprowadził ich z Ur Chaldejskiego, by podążyć do ziemi Kanaan. Skoro jednak doszli do Charanu, osiedlili się tam.

Terach umarł w Charanie, przeżywszy dwieście pięć lat.

Rzekł Jahwe do Abrama: – Wyjdź ze swego kraju, spośród grona krewnych, z domu ojca, do kraju, który ci wskażę.

Chcę bowiem, by z ciebie powstał wielki naród, chcę ci błogosławić i rozsławić twoje imię: staniesz się błogosławieństwem!

Będę błogosławił tych, którzy będą tobie błogosławili, a przeklnę – złorzeczących tobie. Przez ciebie dostąpią błogosławieństwa wszystkie pokolenia ziemi.

Wówczas Abram wyruszył, zgodnie z poleceniem Jahwe, a wraz z nim także Lot. Opuszczając Charan Abram liczył lat siedemdziesiąt pięć.

Wziął zatem Abram swoją żonę Saraj, bratanka Lota i cały dobytek, jaki posiadali, także i ludzi, których nabyli w Charanie; i wyruszyli, by podążyć do ziemi Kanaan. I dotarli do ziemi Kanaan.

Abram przewędrował tę ziemię aż do Elon More koło miejscowości Sychem. (Podówczas Kanaanici zamieszkiwali ten kraj).

Wtedy Jahwe ukazał się Abramowi i rzekł: Ten kraj dam twemu potomstwu. Abram zbudował więc tam ołtarz dla Jahwe, który mu się ukazał.

Potem przeniósł się stamtąd w góry, na wschód od Betel; rozbił obóz, mając Betel od zachodu, a Haj od wschodu. Również i tam zbudował ołtarz dla Jahwe i uroczyście wzywał Imienia Jahwe.

Potem Abram przenosił obóz dalej i dalej, aż do Negebu.

A gdy nastał głód w tej krainie, powędrował Abram do Egiptu, aby tam gościć [jakiś czas]. (Tymczasem głód srożył się bardzo w tej krainie).

Gdy zbliżał się już do Egiptu, powiedział do swej żony Saraj: Wiem, że jesteś kobietą urodziwą.

Może się zatem zdarzyć, że skoro Egipcjanie zobaczą cię i dowiedzą się, że jesteś moją żoną, zabiją mnie, ciebie zaś pozostawią przy życiu.

Mów więc, że jesteś moją siostrą, aby mi się dobrze działo dzięki tobie, aby pozostawiono mnie przy życiu ze względu na ciebie.

I rzeczywiście, kiedy Abram wszedł do Egiptu, wnet stwierdzili Egipcjanie, że ta kobieta jest bardzo piękna.

Widzieli ją również dostojnicy faraona i wychwalali przed nim, tak że zabrano ją na dwór faraona.

[Władca] ten ze względu na nią okazywał Abramowi łaskawość: Abram dostał więc owce, woły i osły, służebników i służebnice, oślice i wielbłądy.

Jahwe dotknął jednak faraona i jego dom wielkimi plagami, a to właśnie z powodu Saraj, żony Abrama.

Faraon wezwał więc Abrama i rzekł: Cóżeś to mi uczynił! Dlaczego nie wyjawiłeś mi, że ona jest twoją żoną?

Czemuś mówił: „To jest moja siostra”? Dlatego ja wziąłem ją sobie za żonę. Teraz jednak, skoro to twoja żona, bierz [ją] i idź!

I faraon powierzył go ludziom, którzy odprowadzili go wraz z jego żoną i całym dobytkiem.

Z Egiptu pociągnął Abram z żoną i całym dobytkiem, a także z Lotem, do Negebu.

Był zaś Abram bardzo bogaty w trzody, w srebro i złoto.

Wędrując tedy powoli z Negebu dotarł do Betel, do miejsca, gdzie już poprzednio stawiał namioty, pomiędzy Betel i Haj,

do miejsca, na którym przedtem wybudował ołtarz; tu Abram wzywał uroczyście Imienia Jahwe.

Lot, wędrujący razem z Abramem, miał również owce, woły i namioty,

tak że ziemia owa nie mogła wyżywić ich obu; dobytek ich był bowiem wielki. Nie mogli zatem dłużej mieszkać razem.

Kiedy pewnego razu wynikła sprzeczka pomiędzy pasterzami trzody Abrama i pasterzami trzody Lota – a podówczas w tej ziemi mieszkali Kanaanici i Peryzzyci –

rzekł Abram do Lota: Niechże nie będzie sporu między mną i tobą, między moimi i twoimi pasterzami! Jesteśmy przecież braćmi!

Czyż cały ten kraj nie stoi przed tobą otworem? Odłącz się więc ode mnie. Jeżeli ty pójdziesz w lewo, ja wybiorę prawą stronę; jeśli zaś ty pójdziesz na prawo, ja pójdę w lewo.

Lot wówczas rozejrzał się i zobaczył, że cała kraina nad Jordanem aż do Coar jest obficie nawodniona, jak ogród Jahwe, jak ziemia egipska (zanim Jahwe zniszczył Sodomę i Gomorę).

Lot wybrał więc sobie całą tę krainę nad Jordanem i wyruszył ku wschodowi. I tak rozłączyli się obaj:

Abram zamieszkał w ziemi Kanaan, Lot zaś osiadł w miastach wspomnianej krainy, przenosząc się z namiotami aż do Sodomy.

A mieszkańcy Sodomy byli ludźmi złymi, wielkimi grzesznikami wobec Jahwe.

Po odłączeniu się Lota Jahwe tak przemówił do Abrama: Podnieś oczy i z miejsca, na którym się znajdujesz, spójrz na północ i na południe, na wschód i na zachód.

Tobie i twemu potomstwu dam na zawsze całą tę ziemię, którą teraz oglądasz.

A twoje potomstwo rozmnożę jak proch ziemi; gdyby ktoś potrafił zliczyć ten ziemski proch, tylko wówczas i twoje potomstwo mogłoby być policzone.

Idź więc i wędruj po tym kraju wzdłuż i wszerz; dam go bowiem tobie.

Abram przenosił potem namioty, aż przywędrował w okolice Chebronu i osiadł przy dębach Mamrego; tam wybudował ołtarz dla Jahwe.

Działo się to za czasów Amrafela – króla Szinearu, Arioka – króla Ellasaru, Kedorlaomera – króla Elamu i Tidala – króla obcych ludów.

Królowie ci rozpoczęli wojnę z Berą – królem Sodomy, Birszą – królem Gomory, Szinabem – królem Admy, Szemeberem – królem Cebojim i wreszcie z królem Beli, czyli Coaru.

Wszyscy oni, sprzymierzeni z sobą, zebrali się w dolinie Siddim, to jest przy Morzu Słonym.

Przez dwanaście lat podlegali oni Kedorlaomerowi, lecz w trzynastym roku zbuntowali się.

Dlatego w czternastym roku nadciągnął Kedorlaomer wraz z [innymi] królami; porazili oni Refaitów w Asztarot-Karnajim, Zuzimów w Ham, Emimów w Szawe-Kirjatajim,

Chorytów w górach Seiru aż po El-Paran, leżący przy pustyni.

Potem zawróciwszy, przyciągnęli do En-Miszpat, to jest do Kadesz, i podbili cały kraj Amalekitów, a także Amorytów, mieszkających w Chacacon-Tamar.

Wtedy wyruszyli królowie Sodomy, Gomory, Admy, Cebojim i Beli, czyli Coaru, i w dolinie Siddim ustawili się do walki z nimi,

to znaczy z Kedorlaomerem – królem Elamu, z Tidalem – królem obcych ludów, z Amrafelem – królem Szinearu i z Ariokiem – królem Ellasaru; czterech królów stanęło przeciw pięciu.

A dolinę Siddim wypełniały liczne doły asfaltowe; kiedy więc królowie Sodomy i Gomory uciekali, poukrywali się tam, a reszta uszła w góry.

[Zwycięzcy] zaś zabrawszy wszelką majętność Sodomy i Gomory, a także całą żywność, odeszli.

Odchodząc zabrali też i Lota, bratanka Abrama, wraz z jego mieniem, ponieważ był mieszkańcem Sodomy.

Pewien zbieg doniósł o tym Hebrajczykowi Abramowi, który mieszkał wówczas przy dębach Amoryty Mamrego, brata Eszkola i Anera, związanych przymierzem z Abramem.

Gdy więc Abram usłyszał, iż uprowadzono jego krewnego, wywiódł swych wojowników, wierną swoją służbę – w liczbie trzystu osiemnastu osób, i ruszył w pościg aż do Dan.

W nocy zaś, podzieliwszy swoich ludzi, zaskoczył [napastników] i zadał im klęskę; potem ścigał ich aż do Choby, położonej na zachód od Damaszku.

W ten sposób odzyskał całą majętność; odbił też Lota z jego dobytkiem, kobietami i służbą.

Kiedy zaś wracał zwyciężywszy Kedorlaomera i sprzymierzonych z nim królów, król Sodomy wyszedł mu naprzeciw do doliny Szawe, zwanej Królewską.

A Melchizedek, król Szalemu, wyniósł chleb i wino. Był on kapłanem Boga Najwyższego.

I pobłogosławił Abrama mówiąc: Niech Abram będzie błogosławiony przez Boga Najwyższego, Stwórcę nieba i ziemi.

Niech też będzie błogosławiony Bóg Najwyższy, który wydał twych nieprzyjaciół w twoje ręce. Wtedy dał mu [Abram] dziesięcinę ze wszystkiego.

A król Sodomy rzekł do Abrama: Oddaj mi tylko ludzi, mienie natomiast zatrzymaj dla siebie!

Lecz Abram odrzekł królowi Sodomy: Podnoszę w przysiędze rękę do Jahwe, Boga Najwyższego, Stwórcy nieba i ziemi:

Ani nitki, ani rzemyka od sandału, ani w ogóle niczego, co należy do ciebie, nie zatrzymam, abyś nie mógł mówić: „To ja wzbogaciłem Abrama!”

Wyjątek stanowi tylko to, co zjedli słudzy, a także części łupów dla ludzi, którzy byli ze mną na wyprawie: dla Anera, Eszkola i Mamrego. Niech oni dostaną swoją część.

Po tych wydarzeniach Jahwe przemówił do Abrama w widzeniu: Nie lękaj się, Abramie! Jam jest puklerzem dla ciebie. Nagroda twoja będzie bardzo wielka.

Lecz Abram odpowiedział: O Panie, Jahwe! Cóż zechcesz mi dać, skoro ja dopełniam życia w bezdzietności, a dziedzicem majątku mego będzie Damasceńczyk Eliezer?

I Abram mówił [dalej]: Bo oto nie dałeś mi potomka, tak że sługa [zrodzony] w mym domu będzie moim spadkobiercą.

Lecz Jahwe przemówił do niego: Nie ten odziedziczy po tobie, lecz twój własny potomek będzie po tobie dziedziczył!

Potem wywiódł go na dwór i rzekł: Spójrz na niebo i policz gwiazdy! Czy zdołasz to uczynić? I dodał: Tak [liczne] będzie twoje potomstwo.

Wtedy Abram uwierzył Jahwe, a On poczytał mu to za zasługę.

Potem rzekł do niego: Jam jest Jahwe, który wyprowadziłem cię z Ur Chaldejskiego, aby ci dać w dziedzictwo tę oto ziemię.

Abram rzekł: O Panie, Jahwe! Po czym ja poznam, że otrzymam ją w dziedzictwie?

I odpowiedział mu: Wybierz mi trzyletnią jałowicę, trzyletnią kozę i trzyletniego barana, a także synogarlicę i gołąbka.

Wybrał zatem te wszystkie [zwierzęta] i przeciął każde na dwie równe części, układając jedną naprzeciw drugiej. Tylko ptaków nie rozcinał.

A kiedy ptactwo drapieżne zaczęło zlatywać się do tego mięsa, Abram odganiał je.

Zachodziło właśnie słońce, gdy Abram zapadł w głęboki sen: objęła go wielka ciemność budząca grozę.

Wtedy [Jahwe] rzekł do Abrama: Wiedz o tym dobrze, że twoi potomkowie będą przybyszami w obcej ziemi, że będą ich prześladować jak niewolników przez czterysta lat.

Ja jednak ukarzę ten naród, któremu będą służyć; a potem wyjdą z wielkimi dostatkami.

Ty zaś w pokoju odejdziesz do swoich ojców; pogrzebią cię w zacnej starości.

Dopiero czwarte pokolenie powróci tutaj, bo jeszcze nie wypełniła się miara winy Amorytów.

Kiedy słońce zaszło i nastała zupełna ciemność, ukazał się dymiący piec i gorejąca pochodnia, która przesunęła się pomiędzy owymi podzielonymi zwierzętami.

W tym dniu zatem Jahwe zawarł przymierze z Abramem: Twemu potomstwu dam tę ziemię od Potoku Egipskiego aż po wielką rzekę, po Eufrat.

[Dam] Kenitów, Kenizytów, Kedmonitów,

Chittytów, Peryzzytów, Refaitów,

Amorytów, Kanaanitów, Girgaszytów i Jebuzytów.

Saraj, żona Abrama, nie urodziła mu jednak potomka. A miała ona niewolnicę, Egipcjankę imieniem Hagar.

Powiedziała więc [Saraj] do Abrama: Oto Jahwe zamknął mi łono, bym nie rodziła. Proszę, zbliż się więc do mojej niewolnicy. Może z niej doczekam się dzieci? Abram przystał na tę prośbę Saraj.

Wzięła zatem Saraj, żona Abrama, swoją niewolnicę, Egipcjankę Hagar, i dała ją za żonę swemu mężowi Abramowi. A upłynęło już dziesięć lat, odkąd Abram zamieszkał w ziemi Kanaan.

Współżył tedy z Hagar, a ona stała się brzemienna. A gdy spostrzegła, że jest brzemienna, niewiele już znaczyła pani w jej oczach.

Wtedy Saraj rzekła do Abrama: Tyś powodem zniewagi, której doznaję! Dałam moją niewolnicę w twe ramiona, lecz gdy tylko spostrzegła, że jest brzemienna, niewiele już znaczę w jej oczach. Niech Jahwe rozsądzi między mną i tobą!

A Abram powiedział do Saraj: Twoja niewolnica jest przecież w twej mocy! Postąp z nią, jak uważasz za słuszne. Saraj więc zaczęła jej dokuczać, tak że ona uciekła od niej.

Anioł Jahwe, znalazłszy ją na pustyni przy źródle, na drodze do Szur,

zapytał: Hagar, niewolnico Saraj, skąd przybyłaś i dokąd idziesz? Ona odpowiedziała: Uciekłam od swojej pani, Saraj.

Anioł Jahwe rzekł do niej: Wracaj do swej pani i bądź jej uległa.

I anioł Jahwe dodał jeszcze: Bardzo pomnożę twoje potomstwo, tak że nie będzie można go policzyć.

I dalej mówił do niej (anioł Jahwe): – Otoś jest brzemienna: urodzisz syna i dasz mu na imię Ismael, bo Jahwe usłyszał twe biadanie.

Będzie to człowiek nieujarzmiony: jego ręka – przeciw wszystkim, ręka wszystkich – przeciw niemu! Mieszkanie wybierze, w twarz patrząc wszystkim swym braciom.

A [Boga] Jahwe, który przemawiał do niej, Hagar nazwała: Tyś Bogiem Widzącym – bo mówiła: „Czyż nie widziałam tu Widzącego mnie?”

Dlatego tę studnię nazwano Studnią Żyjącego, Patrzącego na mnie. Znajduje się ona między Kadesz a Bered.

Hagar urodziła więc syna Abramowi. Temu synowi urodzonemu przez Hagar dał Abram imię Ismael.

A kiedy Hagar urodziła Abramowi Ismaela, liczył Abram osiemdziesiąt sześć lat.

Kiedy Abram liczył dziewięćdziesiąt dziewięć lat, ukazał mu się Jahwe i powiedział do niego: Jam jest Bóg Wszechmogący. Postępuj zawsze według mojej woli i bądź doskonały.

Ja chcę bowiem zawrzeć przymierze z tobą i rozmnożyć cię niezmiernie.

Wtedy Abram upadł na twarz, a Bóg mówił do niego dalej:

To przymierze moje z tobą, o którym myślę, [oznacza], że będziesz ojcem mnóstwa narodów.

Twe imię odtąd nie będzie już brzmiało Abram, lecz Abraham, albowiem ustanowię cię ojcem mnóstwa narodów.

Ja uczynię cię bardzo płodnym i ustanowię [głową] narodów: królowie będą pochodzili od ciebie.

Utrwalę przymierze pomiędzy mną a tobą i potomstwem twoim – jako wieczne przymierze z pokolenia w pokolenia, abym stał się Bogiem dla ciebie i twego potomstwa po tobie.

Dam więc tobie i potomstwu twemu ziemię, w której gościsz, całą ziemię Kanaan dam na wieki jako dziedzictwo, i będę im Bogiem.

Potem znowu przemówił Bóg do Abrahama: Ty masz zachowywać przymierze ze mną, ty i twoje potomstwo z pokolenia w pokolenie.

Oto przymierze moje, które macie zachowywać między mną a wami, czyli między twoim potomstwem: każdy wasz mężczyzna ma być obrzezany.

Macie dokonać obrzezania napletka; to będzie znakiem mego przymierza z wami.

Z pokolenia w pokolenie każdy chłopiec mający osiem dni życia ma być u was obrzezany; zarówno ten, który urodził się w domu, jak i nabyty za pieniądze, każdy obcy, nie należący do twego potomstwa,

ma być obrzezany. Obrzezany ma być więc i urodzony w twoim domu, i nabyty za twoje pieniądze. A to przymierze ze mną [widoczne] na waszym ciele będzie przymierzem wiecznym.

Nie obrzezany zaś mężczyzna, któremu nie obrzezano ciała napletka, taki człowiek niech będzie wyłączony ze swej społeczności, gdyż złamał przymierze ze mną.

Rzekł też Bóg do Abrahama: Nie nazywaj już swojej żony imieniem Saraj, gdyż jej imieniem będzie: Sara.

I będę jej błogosławił, a dam ci również z niej syna; pobłogosławię ją [i rozmnożę] w narody – królowie ludów od niej będą pochodzić.

Wtedy Abraham padł na twarz, lecz uśmiechnął się, bo w duchu pomyślał sobie: Czy mąż stuletni doczeka się jeszcze potomstwa? Czy dziewięćdziesięcioletnia Sara może porodzić?

Rzekł więc Abraham do Boga: Oby przynajmniej Ismael żył pod Twoją opieką.

A Bóg rzekł: A jednak twoja żona Sara urodzi ci syna! Dasz mu imię Izaak. Ja zaś utrwalę moje przymierze z nim, jako wieczne przymierze dla jego przyszłego potomstwa.

Wysłucham cię jednak i co do Ismaela; będę mu błogosławił, uczynię go płodnym i niezwykle rozmnożę. Dwunastu książąt on zrodzi, uczynię go wielkim narodem.

Jednak przymierze moje utwierdzę na Izaaku, którego urodzi ci Sara za rok o tej porze.

Na tym zakończył Bóg swoją rozmowę z Abrahamem i oddalił się od niego.

Abraham zaś wziął swego syna Ismaela, a także wszystkich [mężczyzn] urodzonych w jego domu i wszystkich nabytych za pieniądze, słowem wszystkich domowników płci męskiej i jeszcze tego samego dnia obrzezał im napletki, jak mu to Bóg nakazał.

Sam Abraham liczył dziewięćdziesiąt dziewięć lat, kiedy poddał się obrzezaniu napletka.

A Ismael, jego syn, liczył lat trzynaście, kiedy obrzezano mu napletek.

Tego samego dnia był obrzezany Abraham i jego syn Ismael.

Razem z nimi obrzezani zostali wszyscy mężczyźni, jego domownicy, tak urodzeni w [jego] domu, jak i obcy, nabyci za pieniądze.

Potem ukazał mu się Jahwe pod dębami Mamrego, gdy on siedział u wejścia do namiotu w najgorętszej porze dnia.

Kiedy podniósł oczy, ujrzał trzech mężów, którzy zatrzymali się blisko niego. Skoro tylko ich spostrzegł, wybiegł im naprzeciw od wejścia do namiotu i pokłonił się aż do ziemi.

Potem rzekł: Panie, jeśli zechcesz być łaskaw dla mnie, racz nie omijać swego sługi!

Przyniosę trochę wody, obmyjecie sobie nogi i spoczniecie pod drzewem.

Ja zaś przyniosę kęs chleba, byście się pokrzepili. Potem pójdziecie dalej. Bo dlaczego mielibyście omijać waszego sługę? Odpowiedzieli mu: Uczyń, jak powiedziałeś.

Wtedy Abraham pospieszył do namiotu, do Sary, i polecił: Spiesz się! Zaczyń trzy misy najlepszej mąki i upiecz podpłomyki.

Sam zaś pobiegł do trzody, wybrał młode cielę, podtuczone i dorodne, i dał je słudze. Ten wnet się zakrzątnął, by je przyrządzić.

Abraham, wziąwszy gęstą śmietanę, mleko i młode cielę, które przyrządził, postawił to przed nimi, a sam stanął przy nich pod drzewem. Kiedy się nasycili,

zapytali go: Gdzie jest Sara, twoja żona? On odpowiedział: Jest właśnie w namiocie.

Na to rzekł [jeden z nich]: Powrócę do ciebie jeszcze po upływie roku; wtedy twoja żona Sara będzie miała syna. A Sara słuchała tego u wejścia do namiotu, który stał za nim.

Abraham i Sara byli już starcami podeszłymi w latach; a Sara nie miała już przypadłości kobiecych.

Dlatego Sara roześmiała się szczerze i pomyślała: „Czy teraz, kiedym się zestarzała, mam doznawać rozkoszy? Przecież i mój pan jest już starcem”.

Lecz Jahwe zapytał Abrahama: Dlaczego Sara roześmiała się, myśląc: Czy rzeczywiście mogłabym rodzić, ja, stara kobieta?

Czy jest cokolwiek niemożliwego dla Jahwe? O tej więc porze, po upływie roku, wrócę do ciebie, a Sara będzie miała syna.

Lecz Sara zaparła się mówiąc: Wcale się nie śmiałam. Przelękła się bowiem. Lecz On powiedział: To nieprawda! Śmiałaś się!

Potem ci mężowie odeszli stamtąd i skierowali się w stronę Sodomy. Abraham zaś szedł razem z nimi, odprowadzając ich.

Wtedy Jahwe przemówił: Czyż mam ukrywać przed Abrahamem to, co chcę uczynić?

Przecież Abraham ma się stać [ojcem] wielkiego i potężnego narodu, a wszystkie narody ziemi otrzymają błogosławieństwo przez niego.

Jego bowiem wybrałem sobie, aby synom swym i całemu swojemu przyszłemu rodowi polecił strzec drogi Jahwe przez pełnienie sprawiedliwości i prawa, tak żeby Jahwe udzielił Abrahamowi tego wszystkiego, co mu przyobiecał.

Rzekł więc Jahwe: Skarga na Sodomę i Gomorę – jakaż ona głośna! Ich grzechy jakże są ciężkie niezmiernie!

Chcę zatem pójść i zobaczyć, czy rzeczywiście dopuścili się tego wszystkiego, co zawiera skarga na nich, która dotarła do mnie, czy też nie; chcę to wiedzieć.

A ci mężowie odeszli stamtąd i udali się w kierunku Sodomy, Abraham zaś w dalszym ciągu stał przed Jahwe.

Potem Abraham przybliżył się i zapytał: Czy chcesz wytracić sprawiedliwych razem z niegodziwcami?

A gdyby tak było pięćdziesięciu sprawiedliwych w obrębie tego miasta, czy i wtedy wytracisz, a nie przebaczysz tej miejscowości dla pięćdziesięciu sprawiedliwych, którzy w niej mieszkają?

Nie może to być, byś miał tak postąpić, że zabijesz sprawiedliwych razem z grzesznikami, żeby podobny był los sprawiedliwych i grzeszników. Nie może to być! Czyż Sędzia całej ziemi nie miałby wyrokować sprawiedliwie?

Wtedy Jahwe odrzekł: Jeśli w tym mieście, w Sodomie, znajdę pięćdziesięciu sprawiedliwych, że względu na nich przebaczę całej miejscowości.

Odpowiadając Abraham rzekł: Oto ośmielam się mówić do mego Pana, choć jestem tylko popiołem i prochem.

Gdyby więc w liczbie pięćdziesięciu sprawiedliwych zabrakło pięciu, czy dla tych pięciu zniszczysz całe miasto? On odpowiedział: Nie zniszczę, jeśli tam znajdę czterdziestu pięciu.

[Abraham] przemówił więc ponownie do Niego: A gdyby znalazło się tam czterdziestu? On odpowiedział: Nie uczynię tego ze względu na tych czterdziestu.

Wtedy rzekł: Niech się nie gniewa Pan mój, że jeszcze zapytam: a gdyby znalazło się ich tam trzydziestu? On odpowiedział: Nie uczynię tego, jeśli znajdę tam trzydziestu.

I rzekł: Oto ośmielam się jeszcze raz mówić do Pana mego; a gdyby znalazło się tam dwudziestu? On odpowiedział: Nie zniszczę ze względu na tych dwudziestu.

Wtedy rzekł: Niech się nie gniewa Pan mój, że jeszcze tylko ten jeden raz zapytam: a gdyby znalazło się tam dziesięciu? On odpowiedział: Nie zniszczę ze względu na tych dziesięciu.

Jahwe odszedł potem, ukończywszy rozmowę z Abrahamem, Abraham zaś wrócił do siebie.

Do Sodomy przyszli pod wieczór dwaj aniołowie; Lot siedział właśnie w bramie Sodomy. Kiedy ich ujrzał, wyszedł naprzeciw i pochylił czoło aż do ziemi.

Potem rzekł: Panowie moi, zboczcie – proszę – do domu waszego sługi! Przenocujcie, umyjcie sobie nogi. Kiedy zaś rankiem wstaniecie, pójdziecie dalej swoją drogą. Lecz oni odpowiedzieli: O nie! Przenocujemy sobie na ulicy.

Kiedy jednak bardzo na nich nalegał, zboczyli wreszcie do niego i weszli do jego domu. Wtedy on przygotował im wieczerzę, napiekłszy przaśnego chleba. Posilili się zatem.

Zanim jednak ułożyli się do snu, mężczyźni z miasta Sodomy, od młodzieńca aż do starca, cała ludność do ostatniego mężczyzny, otoczyli dom.

Wywoławszy Lota, zapytali go: Gdzie są ci mężowie, którzy przybyli do ciebie tej nocy? Wyprowadź ich do nas, bo chcemy pobawić się z nimi.

Wtedy Lot wyszedł do nich przed bramę, zamykając za sobą drzwi.

Potem rzekł: Bracia moi! Proszę was, nie czyńcie tej niegodziwości.

Oto mam dwie córki, które jeszcze nie żyły z mężczyzną. Wyprowadzę je wam, a wy możecie postąpić z nimi wedle swego upodobania. Tym mężom jednak nie róbcie nic złego, bo oni znaleźli się przecież pod cieniem mego dachu.

A ci rzekli: Odsuń się! I dodali: Ten oto przyszedł szukając gościny, a teraz bierze się do osądzania! Możemy postąpić z tobą jeszcze gorzej aniżeli z tymi! I poczęli gwałtownie napierać na niego (na Lota), tak że wnet wyważyliby drzwi.

Wówczas ci [dwaj] mężowie wysunęli ręce i wciągnęli Lota do siebie, do domu, a drzwi zamknęli.

Natomiast mężczyzn, którzy byli przy drzwiach domu, porazili ślepotą, od najmniejszego do największego, tak że daremnie usiłowali trafić do drzwi.

Potem owi mężowie rzekli do Lota: Kogokolwiek tylko masz jeszcze tutaj: zięcia, synów, swoje córki czy jeszcze kogo innego masz w mieście, wyprowadź [ich] z tego miejsca!

My bowiem zniszczymy tę miejscowość, gdyż donośny krzyk na [jej mieszkańców] dotarł aż do samego Jahwe. Dlatego więc Jahwe wysłał nas, aby ją zniszczyć.

Poszedł tedy Lot i porozmawiał ze swoimi zięciami, którzy mieli poślubić jego córki. Powiedział [im]: Przygotujcie się! Uchodźcie z tego miejsca, gdyż Jahwe zniszczy to miasto! Lecz jego zięciom wydawało się to jakimś żartem.

Gdy już poczynało świtać, aniołowie przynaglali Lota, mówiąc: Gotuj się! Bierz żonę i obie córki, tak jak są, abyś nie zginął z powodu winy tego miasta.

A kiedy on zwlekał, mężowie ci uchwycili jego rękę oraz ręce żony jego i obu córek – gdyż Jahwe ulitował się nad nim – i wyprowadzili go, wywiódłszy bezpiecznie za miasto.

A kiedy już ich wyprowadzili na zewnątrz, przemówił [Jahwe]: Ratuj się! Idzie o twe życie! Nie oglądaj się za siebie i nie zatrzymuj się w tej okolicy! Ratuj się [uchodząc] w góry, żebyś nie zginął!

Wtedy Lot rzekł do nich: O nie, Panie!

Oto raczyłeś być łaskaw dla swego sługi, lecz pomnóż jeszcze dobroć swą, którą mi wyświadczasz, ocalając mi życie. Ja bowiem nie zdołam uratować się i ujść w góry: wcześniej dosięgnie mnie bowiem nieszczęście i zginę.

Lecz jest oto blisko pewne miasto, dokąd można uciec! Niewielkie ono, lecz tam mógłbym się uratować. Czyż doprawdy nie jest ono małe? A ja ocaliłbym [w nim] swe życie.

Odpowiedział mu: Wysłucham jeszcze i tej prośby twojej: nie zniszczę miasta, o które prosisz.

Szybko więc ratuj się [uchodząc] tam! Nie mogę bowiem działać prędzej, aż tam dotrzesz. Dlatego nadano temu miastu imię Coar.

Słońce wzeszło już nad ziemią, gdy Lot dotarł do Coar.

Wówczas Jahwe spuścił z nieba deszcz siarki i ognia (od Jahwe) na Sodomę i Gomorę.

W ten sposób zniszczył owe miasta i całą okolicę, wszystkich mieszkańców miasta a także roślinność na tej ziemi.

Ale żona Lota [idąc] za nim obejrzała się i stała się słupem soli.

Rankiem wstał Abraham [i udał] się na miejsce, na którym stał przed obliczem Jahwe.

Kiedy spojrzał w kierunku Sodomy, Gomory i całej okolicy, zobaczył, że nad ziemią unosi się dym, podobny do dymu z pieca do wytapiania.

Niszcząc więc miasta w okolicy, wspomniał Bóg na Abrahama i wyrwał Lota z kręgu zagłady, która zniszczyła miasta, w których Lot mieszkał.

Lot wyszedł potem z Coar i razem z obu swymi córkami zamieszkał w górach, gdyż bał się pozostawać dłużej w Coar. Mieszkał więc w pieczarze, on i jego obie córki.

Starsza rzekła do młodszej: Nasz ojciec jest starcem. W tej okolicy nie ma jednak mężczyzny, który by połączył się z nami według powszechnie przyjętego zwyczaju.

Dalej więc! Upoimy ojca winem i położymy się z nim, a tak doczekamy się potomstwa z naszego ojca!

Tej samej nocy upoiły więc ojca winem; wtedy starsza poszła i położyła się przy ojcu. On zaś nie spostrzegł, ani kiedy się położyła, ani też gdy wstała.

A nazajutrz starsza rzekła do młodszej: Oto wczoraj ja spałam z ojcem. Upoimy go winem także i tej nocy; wtedy ty idź, połóż się z nim, a tak doczekamy się potomstwa z naszego ojca.

Upoiły więc ojca winem także i tej nocy. Wtedy młodsza poszła i położyła się przy nim, on zaś nie spostrzegł, ani kiedy się położyła, ani też gdy wstała.

Tak to obie córki Lota stały się brzemienne przez swego ojca.

Kiedy zaś starsza urodziła syna, dała mu na imię Moab. On jest praojcem dzisiejszych Moabitów.

Młodsza również urodziła syna. Dała mu na imię Ben-Ammi. On jest praojcem dzisiejszych Ammonitów.

Stamtąd wyruszył Abraham do krainy Negeb i zamieszkał pomiędzy Kadesz a Szur. Był więc przybyszem w Gerarze.

O swojej żonie Sarze mówił: To moja siostra! Dlatego król Gerary Abimelek posłał po Sarę i wziął ją do siebie.

Lecz tej samej nocy Bóg ukazał się Abimelekowi we śnie i powiedział: Umrzesz z powodu tej kobiety, którą sobie wziąłeś, ponieważ jest zamężna.

Abimelek zaś nie zbliżył się jeszcze do niej. Odpowiedział więc: O Panie! Czyżbyś miał zabijać nawet ludzi sprawiedliwych?

Czy on sam nie mówił mi: „To moja siostra”? Także i ona twierdziła: „To mój brat”. W szczerości serca i z czystymi rękoma postąpiłem tak.

A Bóg odrzekł mu we śnie: Wiem ja o tym, że postąpiłeś tak w szczerości serca. Powstrzymałem cię przeto przed wykroczeniem przeciwko mnie i dlatego nie dopuściłem, abyś się jej dotknął.

Teraz więc zwróć żonę temu człowiekowi, bo on jest prorokiem; on będzie modlić się za ciebie, abyś pozostał przy życiu. Jeśli jednak [jej] nie zwrócisz, wiedz, że na pewno umrzesz wraz ze wszystkimi twoimi [ludźmi].

Kiedy rankiem Abimelek wstał, zwołał wszystkie swoje sługi i opowiedział im o tym wszystkim. Oni zaś bardzo się przelękli.

Potem Abimelek wezwał Abrahama i rzekł do niego: Cóżeś to nam uczynił? Czy zawiniłem wobec ciebie w czymkolwiek, że tak wielki grzech sprowadziłeś na mnie i na moje królestwo? Dopuściłeś się przeciw mnie czynu, którego nie godzi się popełniać!

I zapytał [jeszcze] Abimelek Abrahama: Co zamierzałeś osiągnąć, postępując w ten sposób?

Abraham odpowiedział: Pomyślałem sobie: Bojaźni Bożej nie ma tutaj wiele; mogą mnie zabić z powodu mojej żony.

Zresztą ona naprawdę jest moją siostrą! Jest córką mego ojca, choć nie mojej matki. I została moją żoną.

Gdy zaś z domu mego ojca wywiódł mnie Bóg na wędrówkę, powiedziałem jej: „Zechciej to uczynić z miłości dla mnie: wszędzie, gdziekolwiek się znajdziemy, mów o mnie: To mój brat!”

Wówczas Abimelek wybrał owce i woły, sługi i służebnice i dał Abrahamowi. Zwrócił mu też jego żonę Sarę.

Potem Abimelek rzekł: Moja ziemia stoi oto przed tobą otworem: mieszkaj, gdzie chcesz!

Do Sary zaś powiedział: Oto daję twemu bratu tysiąc sztuk srebra […]

Abraham zaś modlił się do Boga i Bóg uzdrowił Abimeleka, jego żonę i jego niewolnice, tak że znowu mogły rodzić.

Bóg dotknął bowiem bezpłodnością wszystkie kobiety w domu Abimeleka z powodu Sary, żony Abrahama.

Jahwe, jak był to przyobiecał, okazał Sarze swą łaskawość; uczynił dla niej to, co zapowiedział.

Sara poczęła i porodziła syna Abrahamowi w jego starości, w tym czasie, który wyznaczył mu Bóg.

Abraham dał synowi swemu, (którego mu urodzono) którego Sara mu urodziła, imię Izaak.

Abraham dokonał obrzezania swego syna Izaaka, kiedy ten liczył osiem dni, tak jak Bóg mu to nakazał.

Sam Abraham liczył sto lat życia wówczas, gdy mu się urodził jego syn Izaak.

Sara zaś mówiła: Bóg dał mi powód do śmiechu! Ktokolwiek o tym usłyszy, będzie się śmiał z mego powodu.

I dodała: Któż by to mógł powiedzieć Abrahamowi, że Sara będzie karmiła swą piersią? A jednak urodziłam syna w jego starości!

Dziecko rosło i zostało odstawione od piersi. W dniu odstawienia Izaaka od piersi Abraham wyprawił wielką ucztę.

Pewnego razu Sara zobaczyła, jak syn Egipcjanki Hagar, którego ta urodziła Abrahamowi, wyśmiewa jej syna, Izaaka.

Rzekła więc do Abrahama: Wypędź tę niewolnicę i jej syna! Przecież syn niewolnicy nie może współdziedziczyć z Izaakiem, moim synem!

Wypowiedź ta bardzo się nie podobała Abrahamowi; dotyczyła bowiem jego syna.

Ale Bóg przemówił wtedy do Abrahama: Niech ci się nie wydaje złe to wszystko, co Sara powiedziała ci o chłopcu i twojej niewolnicy. Wysłuchaj jej prośby, bo [tylko] potomstwo Izaaka będzie nazwane twoim.

Ale z syna niewolnicy również uczynię wielki naród bo i on jest twoim potomkiem.

Abraham wstał rano, wziął chleb i bukłak z wodą, dał Hagar, wkładając jej to na plecy razem z dzieckiem; i odprawił ją. Poszła więc i błąkała się po pustyni Beerszeba.

Kiedy skończyła się woda w bukłaku, porzuciła dziecko pod jakimś krzewem

i odeszła, usiadłszy opodal w odległości strzału z łuku. Myślała bowiem: „Nie chcę patrzeć na śmierć tego dziecka!” Usiadłszy tedy opodal, zaczęła głośno płakać.

A Bóg usłyszał głos chłopca i anioł Boży zawołał do Hagar z nieba: Cóż ci to, Hagar? Nie lękaj się! Oto Bóg usłyszał głos chłopca, który tam leży.

Wstań, podnieś chłopca i uchwyć go mocno za rękę! Przecież to z niego wywiodę wielki naród!

I otworzył Bóg jej oczy, i spostrzegła studnię z wodą. Poszła więc, napełniła wodą bukłak i dała chłopcu pić.

Bóg czuwał nad chłopcem. Ten dorastał, mieszkając na pustyni; stał się potem łucznikiem.

Zamieszkał na pustyni Paran, a matka wzięła dla niego żonę z ziemi egipskiej.

W tym czasie Abimelek i Pikol, dowódca jego wojska, rzekli do Abrahama: Bóg czuwa nad wszystkimi twymi czynami.

Teraz przysięgnij mi więc tutaj na Boga, że nie postąpisz zdradliwie wobec mnie ani wobec całego mojego potomstwa. Podobnie jak ja okazałem tobie życzliwość, tak i ty okaż swoją mnie i krajowi, w którym gościsz.

Abraham odpowiedział: Złożę tę przysięgę.

Abraham uczynił jednak Abimelekowi zarzut z powodu studni z wodą, którą zagrabili słudzy Abimeleka.

A Abimelek odparł: Nie wiem, kto się tego dopuścił. Ani tyś mi nie doniósł o tym, ani też ja nie usłyszałem o tym skądinąd, aż dopiero teraz.

Abraham wziął zatem owce i woły i ofiarował je Abimelekowi. Tak zawarli obaj przymierze.

Kiedy zaś Abraham wydzielił z trzody siedem jagniąt,

Abimelek zapytał go: Co oznacza tych siedem jagniąt, które wydzieliłeś z trzody?

Ten odrzekł: Przyjmiesz ode mnie siedem tych jagniąt, aby one posłużyły mi za dowód, że to ja wykopałem tę studnię.

Dlatego właśnie nazwano ową miejscowość Beerszeba: tam bowiem obaj złożyli przysięgę.

Po zawarciu przymierza w Beerszeba Abimelek wraz z Pikolem, dowódcą swego wojska, powrócili do kraju Filistynów.

Abraham zasadził potem tamaryszki w Beerszeba; tam też [uroczyście] wzywał Imienia Jahwe, Wiekuistego Boga.

I długi czas gościł Abraham w kraju Filistynów.

Po tych zdarzeniach Bóg wystawił Abrahama na próbę. Gdy bowiem zawołał go: „Abrahamie!”, a ten odpowiedział: „Oto jestem” –

rzekł doń: Weź Izaaka, swego syna-jedynaka, którego tak miłujesz, idź do ziemi Moria i ofiaruj go tam na całopalenie na jednej z gór, którą ci wskażę.

Abraham wstał więc rankiem i osiodłał osła. Potem wziął dwóch służebnych i swego syna Izaaka, a narąbawszy drew na całopalenie wyruszył ku miejscowości, którą Bóg mu wyznaczył.

Kiedy trzeciego dnia Abraham rozejrzał się, ujrzał z dala tę miejscowość.

Wtedy powiedział do służebnych: Poczekajcie tutaj z osłem; ja pójdę tam z chłopcem, pokłonimy się [Bogu] i powrócimy do was.

Wziął więc Abraham drew na całopalenie i włożył je na swego syna Izaaka; sam ujął w rękę ogień i nóż, po czym obaj ruszyli obok siebie.

Wtem Izaak zwrócił się do swego ojca Abrahama ze słowami: Proszę cię, ojcze! A gdy ten odpowiedział: „Słucham cię, mój synu!” – zapytał: Oto ogień i drwa, ale gdzież jagnię na całopalenie?

Abraham odpowiedział: Bóg już upatrzy sobie to jagnię na całopalenie, mój synu! Szli zatem dalej obok siebie,

aż doszli do miejsca, które Bóg mu wyznaczył. Tam wzniósł Abraham ołtarz i ułożył drwa, a związawszy syna swego Izaaka, ułożył go na ołtarzu, na drwach.

Potem wyciągnął rękę i uchwycił nóż, aby zabić syna.

Wtenczas z nieba krzyknął na niego anioł Jahwe: Abrahamie! Abrahamie! On zaś rzekł: Oto jestem!

Wtedy tamten: Nie podnoś ręki na chłopca i nie rób mu nic złego! Otom się bowiem przekonał, że czcisz Boga i nie odmówiłeś mi nawet swego syna-jedynaka.

Wówczas Abraham rozejrzał się i ujrzał jakiegoś barana, który uwikłał się rogami w krzakach. Poszedł więc, wziął tego barana i złożył na całopalenie zamiast swego syna.

Miejscu zaś temu dał Abraham nazwę: „Jahwe widzi”. Stąd jeszcze dzisiaj mówi się: „Jahwe ukazuje się na górze”.

Anioł Jahwe ponownie zawołał do Abrahama z nieba,

mówiąc: Przysięgam na siebie samego – wypowiedź Jahwe – że ponieważ postąpiłeś tak, iż nie odmówiłeś mi nawet swego syna-jedynaka,

Ja będę ci szczodrze błogosławił i bardzo rozmnożę twoje potomstwo, jak gwiazdy na niebie lub piasek na wybrzeżu morza. Potomkowie twoi zdobędą bramy [miast] swoich wrogów.

Wszystkie zaś narody ziemi doznają błogosławieństwa za pośrednictwem twojego potomstwa za to, że posłuchałeś mego rozkazu.

Potem powrócił Abraham do swoich sług; przygotowawszy się, ruszyli teraz razem do Beerszeba. I mieszkał Abraham [nadal] w Beerszeba.

Po tych wydarzeniach doniesiono Abrahamowi: Także i Milka powiła synów twemu bratu Nachorowi:

pierworodnego Uca, jego brata Buza, praojca Aramejczyków Kemuela,

Keseda, Chazę, Pildasza, Jidlafa i Batuela.

Batuelowi zaś urodziła się Rebeka. Tych ośmiu [synów] urodziła Milka Nachorowi, bratu Abrahama.

Natomiast druga jego żona, Reuma, urodziła również: Tebacha, Gachama, Tachasza i Maakę.

Sara dożyła stu dwudziestu siedmiu lat;

zmarła w Kirjat-Arba, to jest w Chebronie, w ziemi Kanaan. Wtedy Abraham odprawił żałobę po Sarze, opłakując ją.

Potem odszedł od swej zmarłej i zwrócił się do Chittytów z prośbą:

Przebywam wśród was jako gość i przybysz. Użyczcie mi więc na własność grobu, abym mógł pogrzebać swoją drogą zmarłą.

Na to Chittyci odpowiedzieli Abrahamowi:

Posłuchaj nas, o panie! Przebywasz wśród nas jako książę od Boga! Pochowaj więc swoją zmarłą w najokazalszym z naszych grobów. Nikt z nas nie odmówi ci swego grobu, abyś pochował swoją zmarłą.

Wówczas Abraham z szacunkiem skłonił się przed ludem tej krainy, Chittytami,

a następnie przemówił w te słowa: Skoro zgadzacie się na to, abym odprowadził i pochował swoją zmarłą, wysłuchajcie mnie i wstawcie się za mną u Efrona, syna Cochara.

Niech mi odda pieczarę Makpela, która należy do niego, a jest położona na skraju jego pola. Niech mi ją odstąpi za dobrą cenę, na mój dziedziczny grób wśród was.

Efron zaś siedział pośród Chittytów. Ten więc Chittyta Efron tak odpowiedział Abrahamowi w obecności wszystkich synów Cheta, wszystkich, którzy się zebrali przy bramie miasta:

O nie, panie! Posłuchaj mnie! Ofiaruję ci to pole wraz z pieczarą, położoną na nim, ofiaruję je w obecności moich rodaków! Ofiaruję ci je. Pochowaj swoją zmarłą!

Abraham jednak pokłonił się ludowi tej krainy,

a potem w obecności tego ludu zwrócił się do Efrona: Raczej ty wysłuchaj mnie! Daję ci zapłatę za to pole; weź ją ode mnie, a ja pochowam tam swoją zmarłą.

Na to Efron odpowiedział Abrahamowi:

Posłuchaj mnie, panie! Ziemia za cenę czterystu syklów srebra, czy to [dużo] dla mnie lub ciebie? Pochowaj swoją zmarłą.

Abraham przystał na cenę Efrona. Odważył więc Abraham Efronowi tyle srebra, ile ten zażądał w obecności Chittytów, to jest czterysta syklów srebra, według obiegowej wartości.

W ten sposób pole Efrona w Makpela położone w pobliżu Mamre, pole a także owa pieczara leżąca na nim, jak i wszystkie drzewa na tym polu rosnące wokół jego granicy

przeszły na własność Abrahama w obecności Chittytów, tych wszystkich, którzy się zebrali przy bramie miasta.

Potem Abraham pochował swoją żonę Sarę w pieczarze pola Makpela, w pobliżu Mamre, czyli w Chebronie, w ziemi Kanaan.

Tak więc owo pole i znajdująca się na nim pieczara z rąk Chittytów przeszły w posiadanie Abrahama jako jego dziedziczny grób.

Abraham był już podeszłym w latach starcem, a Jahwe we wszystkim mu błogosławił.

Pewnego razu rzekł Abraham do najstarszego sługi swego domu, zarządzającego całym jego mieniem: Połóż swą rękę pod moje biodro

i złóż przysięgę na Jahwe, Boga niebios i ziemi, że nie wybierzesz dla mego syna żony spośród kobiet Kanaanitów, między którymi mieszkam,

lecz pójdziesz do mojego kraju, do krewnych moich. Stamtąd masz wziąć żonę dla mego syna Izaaka.

Odrzekł mu sługa: A jeśli ta kobieta nie zechce iść ze mną do tego kraju, czy mam wówczas zaprowadzić twojego syna do kraju, z którego ty wywędrowałeś?

A Abraham rzekł do niego: Nie waż się tam prowadzić mego syna!

Jahwe, Bóg niebios, który wziął mnie z domu ojcowskiego, z rodzinnej ziemi, który rozmawiał ze mną i przyrzekł mi uroczyście: „Ten kraj dam twojemu potomstwu” – wyśle swego anioła przed tobą, abyś sprowadził stamtąd żonę dla mego syna.

Gdyby zaś owa kobieta nie chciała iść z tobą, wtedy będziesz wolny od złożonej mi przysięgi. Ale syna mego tam nie prowadź!

Położył więc sługa swą rękę pod biodro Abrahama, swojego pana, i złożył przysięgę zgodnie z tym życzeniem.

Potem ów sługa wziął dziesięć wielbłądów swego pana i wiele różnego rodzaju kosztowności, przygotował się do drogi i wyruszył do Aram-Naharajim, miasta Nachora.

[Tam] przy studni poza miastem rozmieścił wielbłądy pod wieczór, kiedy kobiety wychodzą czerpać wodę.

I rzekł: O Jahwe, Boże mojego pana Abrahama! Pozwól mi dziś na to spotkanie; okaż łaskę memu panu Abrahamowi!

Oto ja stoję tu przy źródle, a córki mieszkańców tego grodu wyjdą czerpać wodę.

Jeżeli zatem dziewczyna, której powiem: „Przechyl dzban, abym mógł się napić”, odpowie: „Pij! Napoję też twoje wielbłądy” – niech ona będzie właśnie tą, którą przeznaczyłeś dla twego sługi Izaaka. Niech po tym poznam, że okazałeś łaskę memu panu.

Jeszcze nie wypowiedział do końca tych słów, kiedy nadeszła Rebeka, córka Batuela, syna Milki, żony Nachora, brata Abrahama, z dzbanem na ramieniu.

Była to niezwykle urodziwa dziewczyna, dziewica, z którą nie obcował żaden mężczyzna. Zeszła ona do źródła, napełniła swój dzban i wracała.

Wtedy ów sługa pobiegł naprzeciw niej, mówiąc: Pozwól mi napić się trochę wody z twego dzbana!

Ona odparła: Pij, panie! I spiesznie zestawiła dzban na swą rękę, i podała mu do picia.

Gdy już go napoiła, rzekła: Naczerpię wody także dla twoich wielbłądów, aż napiją się do woli.

Szybko wylała z dzbana wodę do koryta, pobiegła znowu do studni zaczerpnąć i czerpała tak dla wszystkich jego wielbłądów.

A mężczyzna przypatrywał się jej w milczeniu, chcąc poznać, czy Jahwe poszczęścił jego podróży, czy nie.

Gdy więc wielbłądy napiły się do woli, wydobył kolczyk ważący pół sykla, [nałożył] na jej ramiona dwie złote bransolety o wadze dziesięciu syklów,

i zapytał: Czyjąś jesteś córką? Powiedz mi, proszę, czy w domu twego ojca będzie miejsce na nocleg dla nas?

Odpowiedziała mu: Jestem córką Batuela, syna Milki, którego ta urodziła Nachorowi.

I dodała: Słomy i paszy u nas dużo, a także miejsca na nocleg.

Wtedy ten człowiek pochylił się nisko i padł na twarz przed Jahwe,

mówiąc: Niech będzie pochwalony Jahwe, Bóg mego pana Abrahama, który nie odmówił panu memu swej życzliwości i dobroci. [Oto] prowadził mnie prostą drogą do domu braci mego pana!

Dziewczyna tymczasem pobiegła i w domu rodzinnym opowiedziała o tym wszystkim.

A miała Rebeka brata imieniem Laban. Pobiegł więc Laban z domu do owego mężczyzny, do źródła,

skoro zobaczył kolczyk i bransolety na rękach swej siostry i gdy usłyszał słowa Rebeki: „Tak rozmawiał ze mną ów mężczyzna”. Podszedł zatem do tego męża, który stał właśnie przy wielbłądach w pobliżu źródła,

mówiąc: Ty, któremu Jahwe błogosławi, wejdź! Czemu stoisz na dworze? Przygotowałem już dom i miejsce dla wielbłądów.

Wszedł więc ów mąż w dom i rozkiełznał wielbłądy; dano też słomy i paszy wielbłądom, a także wody do obmycia nóg tego [męża] i nóg ludzi, którzy byli z nim.

A kiedy podano mu posiłek, tak powiedział: Nie zjem niczego, zanim nie przedstawię swojej sprawy. Odpowiedział Laban: Mów!

Wtedy rzekł: Jestem sługą Abrahama.

Jahwe szczodrze pobłogosławił memu panu, tak że stał się możnym; dał mu owce i woły, srebro i złoto, sługi i służebnice, wielbłądy i osły.

Żona zaś pana, Sara, w starości urodziła memu panu syna. Jemu to oddał [ojciec] całe swe mienie.

Mnie zaś zaprzysiągł mój pan, mówiąc: „Nie wolno ci brać dla mego syna żony spośród kobiet Kanaanitów, w których kraju ja mieszkam,

lecz masz pójść do domu mego ojca, do moich krewnych; [stamtąd] weźmiesz żonę dla mego syna”.

Wtedy ja zapytałem mego pana: „A jeżeli ta kobieta nie zechce iść ze mną?”

On zaś odpowiedział: „Jahwe, któremu ja służę, wyśle swego anioła z tobą i poszczęści twej wyprawie, tak że weźmiesz żonę dla mego syna spośród moich krewnych, z domu mego ojca.

Będziesz jednak zwolniony ze złożonej mi przysięgi, jeśli przybędziesz do moich krewnych, a oni ci [jej] nie dadzą. Wtedy będziesz wolny od złożonej mi przysięgi!”

Dzisiaj więc przyszedłem do źródła i rzekłem: „O Jahwe, Boże Abrahama, mego pana! Obyś zechciał poszczęścić tej wyprawie, którą właśnie odbywam!

Oto stoję tu przy źródle; niechaj dziewczyna, która wyjdzie czerpać wodę, a której powiem: «Daj mi się napić trochę wody z twego dzbana»,

ona zaś odpowie mi: «Pij, a ja naczerpię także dla twoich wielbłądów», będzie tą kobietą, którą Jahwe przeznaczył dla syna mego pana”.

Jeszcze nie wypowiedziałem do końca tych myśli mego serca, kiedy nadeszła Rebeka z dzbanem na ramieniu, zeszła do źródła i zaczerpnęła wody. Wtedy rzekłem do niej: „Daj mi się napić!”

A ona zestawiła szybko swój dzban i rzekła: „Pij, a napoję także twoje wielbłądy”. – Napiłem się więc, a ona napoiła także moje wielbłądy.

Potem zapytałem ją: „Czyją jesteś córką?” Ona odpowiedziała: „Jestem córką Batuela, syna Nachora, którego urodziła mu Milka”. Wtedy nałożyłem kolczyk na jej nos, a na ręce bransolety,

i pochyliwszy się nisko padłem na twarz przed Jahwe, wielbiąc Boga mego pana Abrahama, Jahwe, który wiernie wiódł mnie w drodze, aby wziął dla syna mego pana córkę jego brata.

Jeśli więc teraz chcecie okazać memu panu życzliwość i wierność, oznajmijcie mi to, a jeśli nie, powiedzcie mi, aby się zwrócił w inną stronę.

Wtedy Laban i Batuel tak odpowiedzieli: Ta sprawa pochodzi od Jahwe! My więc nie możemy ci nic powiedzieć ani przeciw, ani też za.

Masz oto przed sobą Rebekę: bierz [ją] i ruszaj! Niechże będzie żoną syna twojego pana, jak to postanowił Jahwe.

Kiedy sługa Abrahama usłyszał te ich słowa, padł na ziemię przed Jahwe.

Potem sługa ów wydobył srebrne i złote naczynia, a także szaty, i dał je Rebece; ofiarował też kosztowności jej bratu i matce.

Po czym on sam i ludzie, których miał ze sobą, zjedli i wypili, a potem ułożyli się do snu. Kiedy rano wstali, on rzekł: Pozwólcie mi wracać do mego pana!

Na to jej brat i matka odparli: Niechże dziewczyna pomieszka jeszcze z nami choćby z dziesięć dni, a potem może jechać!

On jednak odrzekł im: Nie zatrzymujcie mnie wy, skoro Jahwe poszczęścił mojej wyprawie. Pozwólcie mi już wracać do mego pana.

Wtedy powiedzieli: Zawołamy więc dziewczynę i zapytamy, czy się zgadza.

Przywołali zatem Rebekę i zapytali: Czy chcesz jechać z tym oto człowiekiem? Ona odpowiedziała: Chcę!

Wyprawili więc swoją siostrę Rebekę, jej piastunkę, sługę Abrahama i jego ludzi.

Rebekę zaś błogosławili, składając jej życzenia: – O, siostro ty nasza, rozmnóż się w mnogie tysiące! Niech twoi potomkowie zdobędą bramy swoich nieprzyjaciół!

Rebeka i jej służebne przygotowały się więc, powsiadały na wielbłądy i ruszyły za owym mężem. I tak zabrał ów sługa Rebekę i odjechał.

Izaak, który wtedy mieszkał w krainie Negeb, wrócił właśnie od studni Lachaj-Roj.

Wyszedłszy pod wieczór w pole […] podniósł Izaak oczy i ujrzał kroczące wielbłądy.

Ale i Rebeka podniosła oczy i zobaczyła Izaaka. Zeskoczyła więc z wielbłąda i

zapytała sługę: Kim jest ten mąż, który idzie ku nam przez pole? On zaś odpowiedział: To mój pan! Wtedy ona wzięła welon i zasłoniła się.

Sługa opowiedział potem Izaakowi o wszystkim, czego dokonał.

Izaak wprowadził Rebekę do namiotu swojej matki Sary. Po czym pojął ją za żonę. A miłował ją Izaak bardzo, tak że pocieszył się po stracie matki.

Abraham poślubił jeszcze jedną kobietę imieniem Ketura.

Urodziła mu ona Zimrana, Jokszana, Medana, Midiana, Jiszbaka i Szuacha.

Jokszanowi urodził się też Szeba i Dedan; synami Dedana znów byli: Aszszurim, Letuszim i Leummim.

Synami Midiana byli: Efa, Efer, Chanok, Abida i Eldaa. Wszyscy oni byli potomkami Ketury.

Całe swoje mienie dał jednak Abraham Izaakowi;

synów zaś, których miał Abraham z innych żon, obdarował i jeszcze za swego życia kazał im odejść od swego syna Izaaka ku wschodowi, do kraju na wschodzie.

A oto liczba lat, których dożył Abraham: sto siedemdziesiąt i pięć lat życia.

Po czym zgasł Abraham, umierając w szczęśliwej a późnej starości, syt życia. I został przyłączony do swoich przodków.

Synowie jego – Izaak i Ismael – pochowali go w pieczarze Makpela, na polu Chittyty Efrona, syna Cochara, w pobliżu Mamre.

Na tym więc polu, które Abraham zakupił od Chittytów, został pochowany i on sam, i jego żona Sara.

Po śmierci Abrahama Bóg błogosławił jego synowi Izaakowi. Izaak zamieszkał zaś przy studni Lachaj-Roj.

Oto dzieje potomków Ismaela, syna Abrahama, którego urodziła Abrahamowi Egipcjanka Hagar, niewolnica Sary.

Imiona synów Ismaela, imiona ich według ich rodowodu są następujące: pierworodny Ismaela Nebajot, dalej Kedar, Adbel, Mibsam,

Miszma, Duma, Massa,

Chadad, Tema, Jetur, Nafisz i Kedma.

To są więc synowie Ismaela i takie są też nazwy osiedli i stałych obozowisk tych dwunastu książąt szczepowych.

A oto liczba lat życia Ismaela: sto trzydzieści siedem lat. Zgasł, umarł i został przyłączony do swych przodków.

[Potomkowie zaś jego] mieszkali od Chawila aż do Szur, leżącego w pobliżu Egiptu, na drodze do Assur. I osiedlił się na wprost swoich braci.

Oto dzieje potomków Izaaka, syna Abrahama. Abrahamowi urodził się Izaak.

Izaak liczył czterdzieści lat, kiedy pojął za żonę Rebekę, córkę Batuela, Aramejczyka z Paddan-Aram, siostrę Aramejczyka Labana.

Izaak modlił się do Jahwe za swoją żonę, gdyż była ona niepłodna. Jahwe dał się uprosić i jego żona Rebeka stała się brzemienna.

Gdy jednak dzieci poruszały się niespokojnie w jej łonie, pomyślała sobie: „Jeśli tak [będzie w przyszłości], po cóż mam żyć?” Poszła więc poradzić się Jahwe.

A Jahwe powiedział do niej: – Dwa narody są w twoim łonie, dwa ludy wyjdą z twych wnętrzności; jeden lud będzie górował nad drugim, starszy będzie podlegał młodszemu!

Kiedy nadszedł już czas rodzenia, okazało się, że ma w łonie bliźnięta.

Ten, który wyszedł pierwszy, był czerwony, cały okryty włosem jak płaszczem; nadano mu więc imię Ezaw.

Zaraz potem wyszedł jego brat, trzymając ręką piętę Ezawa; nadano mu zatem imię Jakub. Izaak liczył sześćdziesiąt lat w chwili ich urodzenia.

Kiedy chłopcy dorośli, Ezaw stał się zręcznym myśliwym, człowiekiem stepu, Jakub zaś, będąc łagodnego usposobienia, trzymał się namiotów.

Izaak upodobał sobie Ezawa, chętnie bowiem jadał zwierzynę, Rebeka natomiast ukochała Jakuba.

Pewnego razu, kiedy Ezaw powrócił bardzo znużony z pola, Jakub przyrządzał jakąś potrawę.

Ezaw zwrócił się do Jakuba: Daj mi przełknąć coś z tego czerwonego! Z tego czerwonego, co tam [masz], bom okropnie zgłodniał! (Dlatego to nazwano go Edomem).

Jakub odpowiedział: A odstąp mi najprzód twoje pierworództwo!

Odparł Ezaw: Kiedy umieram z głodu, cóż mi znaczy pierworództwo?

A Jakub rzekł: Ale przysięgnij mi! Przysiągł mu więc i tak odstąpił swoje pierworództwo Jakubowi.

Wtedy Jakub podał Ezawowi chleb i potrawę z soczewicy. Ten zjadł i wypił, a potem poszedł w swoją stronę. Zlekceważył więc Ezaw swe pierworództwo.

Głód nastał wówczas w kraju (różny od tego pierwszego głodu, który miał miejsce za czasów Abrahama). Izaak udał się więc do króla Filistynów Abimeleka, do Gerary.

Wtedy ukazał mu się Jahwe i rzekł: Nie przenoś się do Egiptu, ale zatrzymaj się w krainie, którą ci wskażę.

Bądź przybyszem w tym kraju, a Ja będę z tobą i będę ci błogosławił. Przecież to tobie i twemu potomstwu chcę dać te wszystkie ziemie, aby dopełnić obietnicy, danej twojemu ojcu Abrahamowi.

Rozmnożę przeto potomstwo twoje jak gwiazdy nieba i dam mu tę całą ziemię. Wszystkie zaś narody ziemi doznają na sobie błogosławieństwa przez twoje pokolenie,

dlatego że Abraham posłuchał wezwania mego i przestrzegał moich zakazów, poleceń, praw i pouczeń.

Izaak mieszkał więc w Gerarze.

Gdy zaś mężczyźni z tej miejscowości zapytywali o jego żonę, odpowiadał: „To moja siostra.” Bał się bowiem wyznać: „To moja żona”, aby [myślał] nie zabili mnie okoliczni mieszkańcy z powodu Rebeki, bo jest bardzo piękna.

A gdy już dłuższy czas tam przebywał, razu pewnego król Filistynów Abimelek wychylił się z okna i zobaczył, jak Izaak obejmował swoją żonę Rebekę.

Wezwał więc Abimelek Izaaka i rzekł: To jest na pewno twoja żona! Dlaczego więc mówiłeś: „To moja siostra”? Izaak odpowiedział mu: Bo pomyślałem, że mógłbym umrzeć z powodu niej.

I rzekł Abimelek: Jak mogłeś nam to uczynić! Łatwo mogło było się zdarzyć, że ktoś z [tutejszych] ludzi szukałby zbliżenia z twoją żoną, a wtedy doprowadziłbyś nas do występku!

Wydał więc Abimelek całemu ludowi zakaz tej treści: Ktokolwiek tknie tego człowieka lub jego żonę, umrze!

Izaak zasiał ziarno w tym kraju i zebrał w tymże roku plon stokrotny, bo mu Jahwe błogosławił.

Wzbogacił się więc ten mąż i był coraz bogatszy, aż stał się bardzo majętny:

miał stada owiec i wołów oraz liczną służbę. Filistyni, zazdroszcząc mu,

zatykali i zasypywali ziemią wszystkie studnie, jakie w czasach Abrahama wykopali słudzy jego ojca.

Nawet sam Abimelek powiedział Izaakowi: Odejdź od nas, boś już stał się znacznie możniejszy od nas!

I odszedł stamtąd Izaak, a zatrzymawszy się w dolinie Gerary, osiadł tam.

Potem zaczął na nowo odkopywać studnie, które wykopano za czasów jego ojca Abrahama, a które Filistyni zasypali po śmierci Abrahama. Nadawał im też takie same nazwy, jakie im nadał jego ojciec.

Kiedy słudzy Izaaka kopali raz w dolinie, odkryli studnię z wodą źródlaną.

Ale pasterze z Gerary zaczęli się kłócić z pasterzami Izaaka: „Ta woda należy do nas!” Dlatego więc nazwał tę studnię Esek, że sprzeczano się z nim [o nią].

Potem wykopali inną studnię, ale i o nią wszczęto kłótnię. Nazwał ją dlatego Sitna.

Odszedł przeto stamtąd i wykopał jeszcze inną studnię. O nią już się nie kłócili. Nadał więc jej nazwę Rechobot, bo mówił: „Teraz dał nam Jahwe wolną przestrzeń, byśmy się mogli mnożyć w tym kraju”.

Stamtąd przeniósł się do Beerszeba.

Tej samej nocy ukazał mu się Jahwe i rzekł: Jam jest Bóg Abrahama, twego ojca. Nie lękaj się, bo jestem z tobą! Będę ci błogosławił i pomnożę twoje potomstwo przez wzgląd na mego sługę Abrahama.

[Izaak] zbudował więc tam ołtarz i wzywał Imienia Jahwe. Tam też ustawił swoje namioty, a słudzy Izaaka wydrążyli studnię.

Kiedy zaś przybyli do niego z Gerary Abimelek, jego przyjaciel Achuzat i dowódca jego wojska Pikol,

Izaak zapytał ich: Po co przyszliście do mnie, jeżeli mnie nienawidzicie i wypędziliście od siebie?

Oni zaś odpowiedzieli: Spostrzegliśmy, że Jahwe był z tobą, więc powiedzieliśmy sobie: Niechże pozostanie między nami układ, to znaczy między tobą a nami. Chcemy z tobą wejść w przymierze!

Ty nie będziesz nam wyrządzał krzywdy, jak i my ciebie nie skrzywdziliśmy a świadczyliśmy ci tylko dobro i pozwoliliśmy odejść w pokoju. Na tobie bowiem spoczywa teraz błogosławieństwo Jahwe!

Wtedy Izaak wyprawił im ucztę; jedli więc i pili.

A gdy rano powstawali, przysięgli sobie nawzajem. Potem Izaak pożegnał się z nimi, odeszli więc od niego w pokoju.

Tego samego dnia przybyli do Izaaka jego słudzy, donosząc mu o studni, którą wykopali, i mówiąc: „Znaleźliśmy wodę!”

Dlatego dał jej nazwę Szibea. Stąd to po dzień dzisiejszy nazwa tego miasta brzmi: Beerszeba.

Ezaw liczył czterdzieści lat, gdy wziął za żonę Judytę, córkę Chittyty Beeriego, oraz Basmat, córkę Chittyty Elona.

One to były przyczyną utrapień Izaaka i Rebeki.

Kiedy Izaak się zestarzał, a oczy jego przestały widzieć, zawołał swego starszego syna Ezawa: Synu mój! Skoro zaś ten odpowiedział: „Oto jestem!”,

mówił dalej: Otom się już postarzał i nie wiem, kiedy umrę.

Weź więc swoją broń, sajdak i łuk, idź w step i ubij mi coś ze zwierzyny.

Chcę bowiem to spożyć, aby cię pobłogosławić z całej duszy, zanim umrę.

A Rebeka usłyszała, co mówił Izaak do swego syna Ezawa. Gdy więc Ezaw poszedł w pole, aby upolować coś dla ojca,

Rebeka tak powiedziała do swego syna Jakuba: Usłyszałam, jak twój ojciec powiedział do twojego brata Ezawa:

„Przynieś mi dziczyzny i przyrządź mi smaczną potrawę! Pragnę to spożyć i pobłogosławić cię w obliczu Jahwe, zanim umrę”.

Teraz zatem posłuchaj, synu, co ci każę czynić.

Idź do stada i wybierz mi z niego dwa dorodne koźlęta. Chcę z nich przyrządzić coś smakowitego dla twego ojca, tak jak on to lubi.

Potem zaniesiesz [to] ojcu do jedzenia, aby cię pobłogosławił, zanim umrze.

Ale Jakub rzekł do swej matki Rebeki: Przecież brat mój Ezaw jest bardzo owłosiony, a ja mam skórę gładką!

Ojciec może mnie dotknąć, a wtedy będę w jego oczach uchodził za kłamcę i ściągnę na siebie przekleństwo zamiast błogosławieństwa.

Matka odpowiedziała mu na to: Niech zatem na mnie [spadnie] przekleństwo [rzucone] na ciebie, mój synu! Słuchaj mnie tylko, idź i wybierz mi [te koźlęta].

Poszedł więc, wybrał i przyniósł matce. Wtedy ona przyrządziła smaczną potrawę, tak jak to lubił jego ojciec.

Potem wybrała najlepsze szaty starszego syna, Ezawa, które miała w domu, i ubrała w nie młodszego syna, Jakuba.

Na jego ręce zaś i na nieowłosione części karku nałożyła skórę z koziołków.

Następnie podała do rąk swego syna Jakuba ową smaczną potrawę oraz chleb, który przyrządziła.

On poszedł do ojca i rzekł: Ojcze mój! Odparł [Izaak]: Słucham! Któryś ty, mój synu?

Jakub zaś odpowiedział ojcu: To ja, Ezaw, twój pierworodny! Przyrządziłem potrawę, jak mi to poleciłeś. Podnieś się więc, usiądź i zjedz coś z mojej dziczyzny, abyś mi pobłogosławił z całej duszy.

Ale Izaak rzekł do syna: Jakże zdołałeś tak prędko znaleźć coś, mój synu? On odparł: To Bóg twój, Jahwe, sprawił, że mi to wpadło w ręce.

Na to Izaak rzekł do Jakuba: Zbliż się, synu mój! Chcę ciebie dotknąć, czy ty jesteś moim synem Ezawem, czy nie.

Jakub zbliżył się więc do swego ojca Izaaka. Ten dotknął go i powiedział: Głos jest głosem Jakuba, ręce są jednak rękami Ezawa!

Nie rozpoznał go więc, gdyż ręce jego były podobne do owłosionych rąk brata jego Ezawa. Chcąc go zatem pobłogosławić,

zapytał jeszcze: Czyś ty jest [naprawdę] mój syn Ezaw? Odpowiedział: Jestem nim!

przysuń mi – powiedział – żebym coś zjadł z tego, co upolował mój syn, i pobłogosławił go z całej duszy. I przysunął mu [potrawę], a on jadł. Podał mu też wino, a on wypił.

W końcu Izaak, ojciec jego, rzekł doń: Zbliż się i ucałuj mnie, synu mój!

Przybliżył się więc i ucałował go. Kiedy zaś Izaak poczuł zapach jego szat, pobłogosławił go, mówiąc: – Woń mego syna, to prawdziwie jak woń pola, które Jahwe pobłogosławił!

Niechże Bóg ci użyczy rosy niebios i żyzności ziemi, zboża i moszczu obficie.

Narody niech ci służą, ludy niech czołem ci biją! Bądź wodzem swych braci, niech ci hołdują twej matki synowie. Przeklęty – kto ciebie przeklina! Błogosławiony – kto ci błogosławi!

Zaledwie Izaak dopełnił błogosławieństwa nad Jakubem i Jakub oddalił się od Izaaka, ojca swego, jego brat Ezaw powrócił z łowów.

On także przyrządził smaczną potrawę, przyniósł ją ojcu i powiedział do niego: Niech raczy mój ojciec podnieść się i zjeść coś z tego, co upolował twój syn, abyś pobłogosławił mnie z całej duszy.

Wtedy jego ojciec Izaak zapytał go: Kimże ty jesteś? On odpowiedział: Ja jestem twój syn pierworodny, Ezaw.

Wówczas Izaak wielce przerażony zapytał: Kimże zatem był ten, który to, co upolował, przyniósł mi, a ja jadłem z tego wszystkiego, zanim ty przyszedłeś, i pobłogosławiłem go? Już więc jest pobłogosławiony.

Kiedy Ezaw usłyszał te słowa swego ojca, podniósł głośny lament, pełen goryczy, i rzekł do ojca: Mój ojcze, pobłogosław również i mnie!

On na to: Twój brat przyszedł podstępnie i zabrał twoje błogosławieństwo.

[Ezaw] rzekł: Czy nie nazwano go słusznie Jakubem? Wszak już dwa razy mnie podszedł: wziął moje pierworództwo, a teraz oto odebrał za mnie błogosławieństwo! I zapytał: Czy dla mnie już nie zachowałeś błogosławieństwa?

Na to Izaak odpowiedział Ezawowi: Ustanowiłem go panem nad tobą, a wszystkich jego braci dałem mu za sługi; zaopatrzyłem go w zboże i moszcz. Cóż więc mogę jeszcze uczynić dla ciebie, mój synu?

Lecz Ezaw rzekł do ojca: Czy tylko jedno masz błogosławieństwo? Ojcze mój, pobłogosław również i mnie! I rozpłakał się Ezaw w głos.

Na to jego ojciec Izaak tak rzekł do niego: Siedziba twoja będzie pozbawiona żyzności ziemi, a rosy niebios z góry.

Będziesz żył z miecza i podlegał bratu swemu. Jeżeli jednak potrudzisz się, zrzucisz jego jarzmo z twej szyi!

Odtąd Ezaw stał się wrogiem Jakuba z powodu błogosławieństwa, którego udzielił mu ojciec. Mówił też sobie Ezaw w duchu: Niech tylko miną dni żałoby po moim ojcu, a zabiję mego brata Jakuba!

Kiedy doniesiono Rebece o zamysłach starszego jej syna Ezawa, kazała przywołać zaraz młodszego syna Jakuba i tak powiedziała do niego: Brat twój Ezaw chce się zemścić na tobie i zabić cię.

Posłuchaj więc, synu, mojej rady: zbieraj się i uchodź do Charanu, do mego brata Labana.

Mieszkać tam będziesz czas krótki, aż ustąpi zapalczywość twego brata,

aż minie gniew jego na ciebie i zapomni o tym, co mu wyrządziłeś. Wtenczas ja poślę i sprowadzę cię stamtąd. Czemu mam zostać bezdzietną, [tracąc] was obu w jednym dniu?

Potem Rebeka powiedziała do Izaaka: Uprzykrzyło mi się życie z tymi Chittytkami! Jeśli [jeszcze] Jakub weźmie za żonę jakąś Chittytkę, którąś z cór tej ziemi, po cóż mi żyć?

Izaak wezwał wówczas Jakuba, pobłogosławił go, a potem dał mu polecenie, mówiąc: Nie bierz żony spośród cór Kanaanu!

Gotuj się, ruszaj do Paddan-Aram, do domu Batuela, ojca twojej matki. Stamtąd, spośród córek Labana, brata twojej matki, weź sobie żonę.

A Bóg Wszechmocny niech ci błogosławi, niech cię uczyni płodnym i rozmnoży cię, abyś był [ojcem] wielu narodów.

Niech także tobie i twemu przyszłemu potomstwu udzieli błogosławieństwa Abrahamowego, abyś posiadł na własność kraj, w którym jesteś przychodniem, a który Bóg dał Abrahamowi.

Tak więc Izaak wyprawił Jakuba. Ten wyruszył do Paddan-Aram, do Labana, syna Aramejczyka Batuela, brata Rebeki, matki Jakuba i Ezawa.

I widział Ezaw, że Izaak pobłogosławił Jakuba i że wysłał go do Paddan-Aram, by stamtąd wziął sobie żonę, oraz że błogosławiąc go, przykazał: „Nie bierz żony spośród cór Kanaanu” –

Jakub zaś usłuchał swego ojca i matki i wyruszył do Paddan-Aram.

Zrozumiał tedy Ezaw, że jego ojciec nierad widzi Kanaanitki.

Poszedł więc Ezaw do Ismaelitów i wziął za żonę – oprócz żon, jakie miał – Machalat, córkę Ismaela, syna Abrahama, siostrę Nebajota.

Jakub zaś wyszedł z Beerszeba i wędrował do Charanu.

Kiedy natrafił na jakieś [znaczne] miejsce, zatrzymał się na nocleg, gdyż słońce już zaszło. Wziął więc kamień, [leżący] w tym miejscu, podłożył go sobie pod głowę i tak zasnął na tym miejscu.

I przyśniła mu się drabina oparta na ziemi, a wierzchołkiem swym sięgająca nieba. Po niej wchodzili do góry i schodzili na dół aniołowie Boży.

A oto Jahwe stanął nad nim i powiedział: Jam jest Jahwe, Bóg twego ojca Abrahama, Bóg Izaaka. Ziemię, na której teraz spoczywasz, dam tobie i twemu potomstwu.

Twoje potomstwo będzie jak proch ziemi: rozszerzysz się na zachód i wschód, na północ i na południe. Przez ciebie i twoje potomstwo dostąpią błogosławieństwa wszystkie pokolenia ziemi.

Otom Ja z tobą! Będę cię strzegł, dokądkolwiek pójdziesz. I sprowadzę cię znowu do tego kraju. Nie opuszczę cię, aż wypełnię to, co ci obiecałem.

Kiedy Jakub ocknął się ze snu, pomyślał: „Zaprawdę Jahwe jest na tym miejscu, a ja nie wiedziałem o tym!”

Zdjęty trwogą myślał [dalej]: „Jakąż grozą przejmuje to miejsce. Nic innego to, tylko dom Boga i brama nieba!”

Wstawszy więc rankiem wziął ten kamień, który podłożył pod głowę, i ustawił go jako masebę; potem wylał oliwę na jego wierzch.

A miejscu temu nadał imię Betel; przedtem jednak zwało się ono Luz.

Jakub złożył też taki ślub: „Jeżeli Bóg będzie ze mną, jeśli będzie strzegł mnie na tej drodze, którą kroczę, jeżeli da mi chleba na pokarm i szatę na okrycie,

a potem bezpiecznie sprowadzi mnie do ojcowskiego domu, Jahwe [tylko] będzie moim Bogiem.

Ten zaś kamień, który postawiłem jako masebę, będzie domem Bożym. Ze wszystkiego też, czego mi użyczysz, dziesiątą część oddam Tobie.”

Jakub ruszył w dalszą drogę, wędrując do kraju mieszkańców Wschodu.

Ujrzał tam studnię na polu; przy niej rozłożyły się trzy stada owiec, gdyż przy tej studni pojono stada. Wielki kamień zakrywał otwór studni.

Kiedy zaś zebrały się tam wszystkie stada, wtedy odsuwano ów kamień z otworu studni i pojono owce. Potem znowu przesuwano kamień na dawne miejsce nad otworem studni.

Jakub zapytał ich: Bracia, skąd wy jesteście? Oni odpowiedzieli: Jesteśmy z Charanu.

Pytał ich więc: Znacie może Labana, syna Nachora? Odrzekli: Znamy!

A on do nich dalej: Czy dobrze się miewa? Odpowiedzieli: Dobrze! Oto właśnie nadchodzi z owcami jego córka Rachela.

I rzekł: Oto jeszcze pełny dzień i nie czas spędzać trzodę, napójcie więc owce i pognajcie na pastwiska.

Lecz oni odpowiedzieli: Nie możemy, dopóki nie zbiorą się wszystkie stada. Wtenczas odsuniemy kamień z otworu studni i napoimy owce.

Jeszcze rozmawiał z nimi, kiedy nadeszła Rachela z owcami swego ojca; ona to była [ich] pasterką.

Gdy Jakub ujrzał Rachelę, córkę Labana, brata swej matki (i owce Labana, brata swej matki), zbliżył się, odsunął kamień z otworu studni i napoił owce Labana, brata swej matki.

Potem pocałował Rachelę i zapłakał głośno.

Oznajmił też Racheli, że jest krewnym jej ojca, synem Rebeki. Pobiegła więc i doniosła o tym swemu ojcu.

Kiedy Laban usłyszał tę wieść o Jakubie, synu swojej siostry, wybiegł mu naprzeciw, objął go i ucałował. Potem poprowadził do swego domu. [Jakub] opowiedział Labanowi o wszystkich [swoich] zdarzeniach.

A Laban rzekł doń: Prawdziwie, tyś jest kością moją i ciałem moim! Mieszkał więc [Jakub] u niego cały miesiąc.

Potem Laban powiedział do Jakuba: Czy dlatego, że jesteś moim krewnym, masz mi służyć za darmo? Powiedz mi więc, jaka ma być twoja zapłata.

A miał Laban dwie córki; starsza miała na imię Lea, młodsza zaś Rachela.

Ale Lea była chora na oczy, natomiast Rachela miała dorodną postać i piękną figurę.

Jakub upodobał sobie Rachelę i dlatego rzekł: Będę ci służył przez siedem lat za Rachelę, twoją młodszą córkę.

Na to Laban odpowiedział: Lepiej, że wydam ją za ciebie, niż gdybym miał ją wydać za obcego mężczyznę. Mieszkaj [więc] ze mną!

Tak więc Jakub służył za Rachelę siedem lat: ale [te lata] wydawały mu się niewielu dniami, bo tak bardzo ją kochał.

Potem rzekł Jakub do Labana: Dajże mi moją żonę, bym się do niej zbliżył, gdyż czas już upłynął.

Wtedy Laban zebrał wszystkich mężów z okolicy i wyprawił gody.

A wieczorem wziął córkę swoją Leę i wprowadził ją do niego; on zaś współżył z nią.

(Laban dał jej swoją służebnicę Zilpę jako służebnicę dla swej córki, dla Lei).

Rano okazało się, że to była Lea. [Jakub] rzekł więc do Labana: Cóżeś mi to uczynił? Czyż to nie za Rachelę ci służyłem? Dlaczegoś mnie oszukał?

Laban odrzekł: Nie ma u nas zwyczaju wydawać za mąż młodszą [córkę] przed starszą.

Żyj z tą przez tydzień, a dam ci także i tamtą w zamian za pracę, którą będziesz wykonywał u mnie jeszcze przez dalsze siedem lat.

Jakub przystał na to. Żył więc z Leą przez tydzień, a wtedy [Laban] dał mu za żonę swą córkę Rachelę.

(Laban dał córce Racheli swoją służebnicę Bilhę jako służebnicę dla niej).

[Jakub] współżył więc też z Rachelą, którą kochał bardziej niż Leę. I tak służył mu jeszcze przez dalsze siedem lat.

Kiedy Jahwe zobaczył, że Lea została odsunięta, otworzył jej łono, Rachela natomiast pozostała niepłodna.

Lea poczęła więc i urodziła syna, któremu dała imię Ruben, bo mówiła: „Jahwe widział mój smutek, lecz teraz będzie mnie już kochał mój małżonek”.

Potem znowu poczęła i urodziła syna. Wtedy rzekła: „Jahwe wysłuchał mnie, bo zostałam odsunięta; dał mi także i tego [syna]”. Nadała mu więc imię Symeon.

Potem jeszcze raz poczęła i urodziła syna, mówiąc: „Tym razem mój mąż przywiąże się już do mnie, gdyż urodziłam mu trzech synów”. Dlatego też nadała mu imię Lewi.

Ale raz jeszcze poczęła i urodziła syna. Wtedy rzekła: „Tym razem będę wielbić Jahwe”. Z tego powodu nadała mu imię Juda. Potem przestała rodzić.

Rachela widząc, że nie obdarza Jakuba potomstwem, zazdrościła swojej siostrze. Pewnego razu rzekła do Jakuba: Spraw, żebym miała dzieci, bo inaczej umrę!

Wtedy Jakuba ogarnął gniew na Rachelę; odpowiedział więc: Czy to ja zajmuję miejsce Boga, który odmówił ci potomstwa?

A ona rzekła: Mam służebnicę Bilhę. Współżyj z nią i niech urodzi na moich kolanach, a w ten sposób i ja rozrodzę się dzięki niej.

Dała więc mu za żonę swoją sługę Bilhę. Jakub współżył z nią,

a Bilha poczęła i porodziła Jakubowi syna.

Wtedy Rachela rzekła: „Bóg oddał mi sprawiedliwość: wysłuchał mego wołania i dał mi syna!” Dlatego dała mu imię Dan.

A Bilha, służebnica Racheli, jeszcze raz poczęła i urodziła Jakubowi drugiego syna.

Rachela rzekła więc: „Niezwykłe zmagania wiodłam z moją siostrą i zwyciężyłam ją!” Dała mu więc imię Neftali.

Tymczasem Lea, widząc, że przestała rodzić, dała Jakubowi za żonę swoją służebnicę Zilpę.

I Zilpa, służebnica Lei, urodziła Jakubowi syna.

Wtedy Lea rzekła: „Szczęście przyszło!” Nadała mu więc imię Gad.

A Zilpa, służebnica Lei, urodziła Jakubowi jeszcze drugiego syna.

Wówczas Lea rzekła: „Na moje szczęście, bo kobiety będą mnie zwać szczęśliwą!” Dała mu zatem imię Aszer.

Pewnego razu, w czasie gdy żęto pszenicę, wyszedł Ruben w pole i znalazł mandragorę. Zaniósł ją więc do swej matki, Lei. Wtedy Rachela rzekła do Lei: Daj mi, proszę, część mandragory twego syna!

Na to [Lea] odpowiedziała jej: Czy ci to mało, że zabrałaś mi mego męża? Jeszcze chcesz zabrać memu synowi mandragorę? Ale Rachela na to: Niech więc tej nocy śpi z tobą w zamian za mandragorę twego syna.

Kiedy więc pod wieczór Jakub wracał z pola, Lea wyszła naprzeciw niego, mówiąc: Masz przyjść do mnie, bo zapłaciłam za ciebie mandragorą mego syna. Spał więc z nią tej nocy.

A Bóg wysłuchał Leę: poczęła i urodziła Jakubowi piątego syna.

Mówiła więc Lea: „Bóg dał mi zapłatę za to, że swoją służebnicę dałam memu mężowi”. Nadała mu zatem imię Issachar.

A Lea znowu poczęła i urodziła Jakubowi szóstego syna.

Mówiła więc Lea: „Bóg obdarował mnie darem wybornym; tym razem już mój mąż będzie mieszkał ze mną, gdyż urodziłam mu sześciu synów”. I dała mu na imię Zebulon.

Potem urodziła także córkę, nadając jej imię Dina.

Bóg wspomniał jednak na Rachelę, wysłuchał ją i otworzył jej łono.

Poczęła więc i porodziła syna. I rzekła: „Bóg zdjął ze mnie niesławę”.

Dała mu zatem imię Józef, gdyż mówiła: „Niech Jahwe użyczy mi drugiego syna”.

Kiedy Rachela urodziła Józefa, Jakub rzekł do Labana: Puść mnie! Chcę iść do siebie, do swego kraju.

Daj mi moje żony i moje dzieci, za które pełniłem u ciebie służbę. Chcę odejść! Wiesz przecie, jak [uczciwa] była moja służba, którą wypełniałem u ciebie.

A Laban rzekł do niego: Bądź życzliwy dla mnie! Ja odgadłem, że Jahwe błogosławił mi ze względu na ciebie.

I dodał: Wyznacz mi zapłatę, jakiej żądasz, a będę ci ją dawał.

Ale on odpowiedział mu: Ty wiesz, jak ci służyłem i jaką stała się twoja trzoda dzięki mnie.

Niewiele bowiem było tego, co posiadałeś przed moim przyjściem. Ale to pomnożyło się niezmiernie, gdyż Jahwe błogosławił tobie, skoro tylko przyszedłem. Kiedyż jednak mam się wreszcie zatroszczyć także i o swój dom?

[Laban] zapytał jednak: Cóż mam ci dać? Jakub odrzekł: Niczego nie masz mi dawać; jeśli jednak zgodzisz się na pewną rzecz, jeszcze będę pasł i strzegł twych trzód.

Obejdę mianowicie dziś wszystkie twoje owce i odłączę z nich wszystkie sztuki nakrapiane i pstre, wszystkie jagnięta czarne oraz pstre i nakrapiane koźlęta; to będzie moja zapłata.

Moja uczciwość będzie poświadczona w przyszłości: kiedy bowiem przyjdziesz, aby rozliczyć moją należność, wtedy wszystko, co nie będzie nakrapiane i pstre wśród koźląt czy czarne pośród jagniąt, będzie uchodziło za skradzione przeze mnie.

Laban odpowiedział: Dobrze! Niech tak będzie, jak powiedziałeś.

W tym samym jeszcze dniu odłączył więc [Laban] kozły cętkowane i pstre i wszystkie nakrapiane i pstre kozy, słowem wszystko, na czym było cokolwiek białego, a także wszystkie czarne jagnięta, i dał je pod opiekę swoich synów.

Wyznaczył też odległość trzech dni drogi pomiędzy [trzodami] swymi i Jakuba. Jakub zaś pasł resztę stada Labana.

Jakub wziął wówczas świeże gałązki topoli, migdałowca i platanu i wykroił na nich białe pasma, odkrywając biel na gałązkach.

Te zaś gałązki, które wykroił, poukładał równo w korytach i rynnach z wodą, dokąd stada przychodziły pić. One zaś przychodząc pić parzyły się.

Tak więc parzyły się stada przy owych gałązkach i rodziły się sztuki cętkowane, nakrapiane i pstre.

Jakub rozdzielił jagnięta. (Zwrócił stada przodem ku nakrapianym i wszystkim czarnym sztukom ze stada Labana); tak utworzył oddzielne trzody dla siebie i nie łączył ich ze stadami Labana.

A kiedy nadchodził okres parzenia się zwierząt silniejszych, wtedy Jakub kładł owe gałązki przed tymi zwierzętami w koryta, aby parzyły się przy tych gałązkach.

Kiedy jednak zwierzęta były słabe, nie kładł [ich]. I tak słabsze przypadały Labanowi, a silniejsze Jakubowi.

Toteż wzbogacił się Jakub niezwykle: miał wiele stad, służebnic, sług, wielbłądów i osłów.

Usłyszał [Jakub] raz, jak synowie Labana mówili: „Jakub zabrał dla siebie to wszystko, co należało do naszego ojca; całego tego majątku dorobił się z mienia naszego ojca”.

Spostrzegł także Jakub, że Laban nie był mu już tak życzliwy, jak dawniej.

Wtedy Jahwe rzekł do Jakuba: Wracaj do kraju ojców, do swej rodziny! Ja będę z tobą.

Posłał więc Jakub po Rachelę i Leę, wzywając je na pole do swego stada.

Następnie powiedział do nich: Widzę, że wasz ojciec nie jest mi już tak życzliwy, jak dawniej. Ale Bóg mego ojca był ze mną.

Wy wiecie, że służyłem waszemu ojcu ze wszystkich sił.

Wasz ojciec oszukiwał mnie, wiele razy zmieniał mi zapłatę. Bóg jednak nie dozwolił, aby wyrządził mi krzywdę.

Gdy bowiem mówił: „Nakrapiane będą twoją zapłatą”, wtenczas całe stado rodziło nakrapiane. A kiedy mówił: „Cętkowane będą twoją zapłatą”, wtedy całe stado rodziło cętkowane.

W ten sposób Bóg odbierał [część] dobytku waszego ojca i dawał mnie.

Kiedy bowiem w czasie parzenia się stada podniosłem we śnie oczy, zobaczyłem, że samce pokrywające trzodę są cętkowane, nakrapiane i łaciate.

A anioł Boży przemówił do mnie we śnie: „Jakubie!” Ja odparłem: „Oto jestem!”

Wówczas powiedział: „Podnieś tylko oczy i zobacz, że wszystkie samce pokrywające trzodę są cętkowane, nakrapiane i łaciate. Ja widziałem bowiem to wszystko, co Laban ci wyrządzał.

Ja jestem Bogiem z Betel, gdzie namaściłeś masebę i gdzie mi ślub złożyłeś. Gotuj się więc teraz, uchodź z tej ziemi, a wracaj do ziemi rodzinnej”.

Rachela i Lea odpowiedziały mu tymi słowy: Czy w domu naszego ojca mamy jeszcze dział i dziedzictwo?

Czyż nie uchodzimy dla niego za obce? Przecież nas sprzedał, a nasze pieniądze przejadł!

Całe zatem bogactwo, które Bóg odjął naszemu ojcu, nam się należy i naszym synom. Wobec tego rób wszystko, co ci Bóg rozkazał.

Wówczas Jakub spiesznie powsadzał swe dzieci i żony na wielbłądy.

Uprowadził też całą swoją trzodę i cały majątek, który zdobył (swoją własną trzodę, którą posiadł w Paddan-Aram), i ruszył do swego ojca Izaaka, do ziemi Kanaan.

Laban tymczasem poszedł strzyc swoje stada; wtedy to Rachela ukradła posążki swego ojca.

A Jakub wprowadził w błąd Aramejczyka Labana, nie dając mu poznać, że ucieka.

Uszedł tedy ze wszystkim, co do niego należało; potem spiesznie przeprawił się przez rzekę, kierując się w stronę wyżyny Gilead.

Na trzeci dzień doniesiono Labanowi, że Jakub uszedł.

Wziął więc swoich braci i ścigał go przez siedem dni aż go dogonił na wyżynie Gilead.

Ale Bóg przybył do Aramejczyka Labana we śnie nocnym i powiedział do niego: Strzeż się w jakikolwiek sposób mówić coś przykrego do Jakuba!

Laban dopadł Jakuba, kiedy ów postawił już namioty na wyżynie. Także i Laban ustawił swój namiot na wyżynie Gilead.

Rzekł natenczas Laban do Jakuba: Dlaczegoś tak uczynił, zwodząc mnie? Uprowadziłeś córki moje, jak gdyby były zdobyte mieczem!

Dlaczego skrycie uciekałeś, zmyliłeś mnie i nie wyjawiłeś niczego? Byłbym cię odprowadził z weselem, wśród pieśni, bębnów i cytry.

Nie pozwoliłeś mi ucałować moich wnuków i moich córek. Zrobiłeś głupstwo!

Mógłbym teraz obejść się z wami surowo, lecz Bóg ojca waszego tej nocy tak przemówił do mnie: „Strzeż się w jakikolwiek sposób mówić coś przykrego do Jakuba”.

Jeśli jednak wybrałeś się w drogę, ponieważ bardzo tęskniłeś za ojcowskim domem, dlaczegoś mi ukradł moje bóstwa?

Na to Jakub odpowiedział Labanowi: [Wyruszyłem skrycie] dlatego, że trapiła mnie myśl, iż mógłbyś mi odebrać swoje córki.

Jednakże przy kim odnajdziesz swoje bóstwa, ten niech umiera! W obecności naszych braci poszukaj, cokolwiek twego jest u mnie, i zabierz sobie! Jakub wszakże nie wiedział, że Rachela je ukradła.

Laban wszedł więc do namiotu Jakuba, potem Lei, a także do namiotu obu służebnic, lecz nie znalazł niczego. Wyszedł więc z namiotu Lei i wszedł do namiotu Racheli.

Tymczasem Rachela wzięła owe posążki, umieściła je w siodle wielbłąda i usiadła na nim. Laban przeszukał cały namiot, lecz nie znalazł niczego.

Ona zaś odezwała się do ojca: Niech się mój pan nie gniewa, że nie mogę wstać przed nim, ale mam słabość kobiecą. On szukał wytrwale, lecz owych posążków nie znalazł.

Wtedy Jakub zawrzał gniewem i czyniąc wymówki Labanowi, tak powiedział do niego: Jakaż to moja wina? Jaki mój grzech, że ścigałeś mnie w gniewie?

Że przeszukałeś wszystkie moje rzeczy? I cóż znalazłeś ze swego dobytku? Połóż to przed twoimi i moimi krewnymi: niechaj rozsądzają sprawę nas obu!

Oto [byłem] u ciebie dwadzieścia lat, a twoje owce i kozy nie były niepłodne; nie jadałem też baranów z twojego stada.

Nawet rozszarpanych sztuk nie pokazywałem ci, alem je sam uzupełniał. Domagałeś się też ode mnie i tego, co w dzień i w nocy skradziono.

Za dnia upał, a chłód nękał mnie nocą, i sen ulatywał z mych powiek.

I tak to przez dwadzieścia lat służyłem w twoim domu: czternaście lat za twoje dwie córki, a sześć lat za trzodę; ty jednak wiele razy zmieniałeś mi zapłatę.

Gdyby nie był ze mną Bóg ojca mego, Bóg Abrahama, którego czci Izaak, pewnie i teraz odesłałbyś mnie z pustymi rękoma. Ale Bóg widział mój mozół, trud moich rąk, i dał rozstrzygnięcie dzisiejszej nocy.

Wtedy Laban odpowiedział Jakubowi tymi słowy: Te córki są moimi córkami, a te dzieci – moimi dziećmi; także ta trzoda jest moją trzodą. W ogóle wszystko, co tu widzisz, do mnie należy. Cóż jednak miałbym dziś uczynić moim córkom albo synom, których one urodziły?

Pójdź zatem teraz, zawrzyjmy przymierze, ja i ty! Niech ono będzie świadectwem dla nas obu.

I Jakub wziął kamień, i ustawił go jako masebę.

Potem Jakub rzekł do swoich krewnych: Nazbierajcie kamieni! Nazbierali więc kamieni i zrobili kopiec. Potem ucztowali na tym kopcu.

Laban nazwał go Jegar Sahaduta, a Jakub Gal-ed.

Laban zaś rzekł: Ten kopiec staje się dziś świadkiem dla nas obu. Dlatego nazwał go Gal-ed,

a także Micpa, bo rzekł: Niech Jahwe czuwa nade mną i nad tobą, gdy oddalimy się jeden od drugiego.

Gdybyś miał krzywdzić moje córki albo gdybyś oprócz nich pojął inne żony, patrz: nie ma nikogo z nami, lecz Bóg będzie nam świadkiem!

I dalej mówił Laban do Jakuba: Oto jest więc ten kopiec i ta maseba, którą ustawiłem pomiędzy mną a tobą!

Niech ten kopiec zatem będzie świadkiem i ta maseba niech będzie świadkiem, że ani ja nie przejdę do ciebie obok tego kopca, ani też że ty nie przejdziesz do mnie obok tego kopca i tej maseby w złym zamiarze.

Bóg Abrahama i Bóg Nachora, Bóg ich ojców niech będzie nam sędzią! Wtedy Jakub poprzysiągł na Tego, którego czcił jego ojciec Izaak.

Złożył też Jakub na wzgórzu ofiarę i zwołał swoich krewnych na ucztę. Ucztowali więc i spędzili noc na tym wzgórzu.

Kiedy Laban wstał rano, ucałował swoich wnuków i swoje córki i pobłogosławił im. Potem ruszył w drogę, wracając do miejsca swego [zamieszkania].

Jakub ciągnął dalej swoją drogą, gdy napotkali go aniołowie Boga.

Gdy ich zobaczył Jakub, rzekł: To jest obóz Boga. I nazwał to miejsce Machanajim.

Jakub wysłał przed sobą posłańców do brata swego Ezawa, w okolice Seiru, w ziemi Edomitów,

dając im takie polecenie: Tak powiecie do mego pana, Ezawa: „Twój sługa Jakub donosi: jako gość mieszkałem u Labana i przebywałem tam aż do tego czasu.

Mam woły, osły i owce, sługi i służebnice. Posyłam tę wiadomość memu panu, aby był mi łaskaw”.

Posłańcy powrócili do Jakuba z wieścią: Doszliśmy do twego brata Ezawa; on sam idzie już z czterystu ludźmi naprzeciw ciebie.

Jakub bardzo się przeląkł, poczuł się nieswojo. Podzielił zatem swoich ludzi oraz owce, woły i wielbłądy na dwa obozy.

Bo myślał sobie: Jeżeli Ezaw wtargnie do jednego obozu i porazi go, ocaleje wówczas chociaż ten drugi obóz.

I modlił się Jakub: Boże ojca mego Abrahama! Boże ojca mego Izaaka, Jahwe! Tyś mi polecił: „Wracaj do swego kraju, do swojej rodziny, a Ja sprawię, że będzie ci się dobrze działo”.

Niegodny jestem całej życzliwości i całej dobroci, jakich Twemu słudze okazałeś; bo przez ten Jordan przeszedłem o lasce, teraz natomiast przewodzę dwom obozom.

Ocal mnie z ręki mego brata, z ręki Ezawa! Lękam się go, aby mnie nie naszedł i nie pobił, [nie szczędząc] matek ani dzieci.

Tyś to powiedział: „Na pewno sprawię, że będzie ci się dobrze działo, a potomstwo twoje uczynię jak piasek nadmorski, którego zliczyć niepodobna, gdyż wielka jest jego liczba”.

Tam też spędził tę noc. Potem ze wszystkiego, co miał, wybrał dar dla swego brata Ezawa:

dwieście kóz i dwadzieścia kozłów, dwieście owiec i dwadzieścia baranów,

trzydzieści karmiących wielbłądzic z małymi, czterdzieści krów i dziesięć wołów, dwadzieścia oślic i dziesięć ośląt.

Oddał je pod opiekę swoich sług, każde stado oddzielnie. [Tym] sługom tak powiedział: Idźcie przede mną i zachowujcie odstęp między jednym stadem a drugim.

Pierwszemu zaś polecił: Kiedy cię spotka mój brat Ezaw i zapyta: „Do kogo ty należysz? Dokąd idziesz? Do kogo należą te [stada] przed tobą?”,

masz odpowiedzieć: „Do twego sługi Jakuba. Jest to dar posłany memu panu Ezawowi, a sam Jakub idzie za nami”.

To samo polecił drugiemu i trzeciemu, i wszystkim prowadzącym stada: W ten sposób macie mówić do Ezawa, gdy go napotkacie.

I powiecie: „Sługa twój Jakub także [idzie] za nami”. Myślał sobie bowiem: „Ułagodzę go darem wysłanym przede mną, a dopiero potem sam go zobaczę; może wtedy przyjmie mnie życzliwie?”

Tak więc owe dary poszły przed nim, on zaś spędził jeszcze tę noc w obozie.

W nocy jednak wstał, wziął obie swe żony, obie służebnice i jedenaścioro swych dzieci i przeprawił się przez bród Jabboku.

Kiedy już ich zebrał i przeprawił przez potok, przeniósł potem całe swoje mienie

i pozostał sam jeden. Wtenczas ktoś zmagał się z nim aż do wzejścia jutrzenki,

a widząc, że nie może go przemóc, uderzył w staw biodrowy i zwichnął Jakubowi staw biodrowy w czasie walki z nim.

W końcu rzekł: Puść mnie, bo już zorza wschodzi! Odpowiedział mu: Nie wypuszczę cię, aż mi pobłogosławisz.

Zapytał go wtedy: Jakie jest twoje imię? Odpowiedział: Jakub!

A [tamten] rzekł: Nie będą cię już zwali imieniem Jakub, lecz Izrael, bo z Bogiem się potykałeś i z ludźmi i zwyciężyłeś.

A wówczas Jakub poprosił: Racz mi wyjawić swe imię. Odpowiedział: Czemu pytasz o moje imię? Lecz pobłogosławił go tam.

I Jakub dał potem miejscu temu imię Penuel: „Bo widziałem – [mówił] – Boga twarzą w twarz, a jednak pozostałem przy życiu”.

Kiedy mijał Penuel, wzeszło słońce; on jednak utykał z powodu swego biodra.

Dlatego Izraelici aż po dzień dzisiejszy nie jedzą ścięgna, które się mieści w stawie biodrowym. On bowiem uderzył Jakuba w staw biodrowy, właśnie w to ścięgno.

Jakub podniósł oczy i zobaczył, że oto nadciąga Ezaw, a z nim czterystu mężów. Wtedy podzielił dzieci pomiędzy Leę, Rachelę i obie służebnice.

Te służebnice i ich dzieci postawił na przedzie, za nimi Leę i jej dzieci, a za nimi Rachelę i Józefa.

On sam wystąpił przed nimi i siedem razy pokłonił się do ziemi, zanim przystąpił do swego brata.

Ale Ezaw wybiegł naprzeciw niego, uścisnął go, objął za szyję i ucałował; wtedy [obaj] rozpłakali się.

[Ezaw] podniósł potem oczy, a widząc kobiety i dzieci, zapytał: Kim są oni dla ciebie? Jakub odrzekł: Dziećmi, których Bóg użyczył twemu słudze.

Wtedy zbliżyły się służebnice ze swymi dziećmi i pokłoniły się.

Potem zbliżyła się Lea i jej dzieci i pokłoniły się, a w końcu zbliżył się Józef i Rachela i pokłonili się.

[Ezaw] zaś zapytał: Co znaczy cała ta twoja karawana, którą spotkałem? I odpowiedział: Aby mój pan przyjął mnie życzliwie.

Ale Ezaw odrzekł: Mam dosyć, mój bracie! Niech więc do ciebie należy, co twoje.

Jakub jednak powiedział: Ależ nie! Jeśli patrzysz na mnie życzliwym okiem, przyjmij podarek ode mnie. Bo gdy ja ujrzałem twoje oblicze, to jakbym ujrzał oblicze Boga, tak łaskawie mnie przyjąłeś.

Przyjmij zatem ten dar, który ci ode mnie dostarczono. Wszak to Bóg poszczęścił mi łaskawie i mam dość wszystkiego. I tak go namawiał, aż w końcu przyjął.

Potem rzekł: Ruszajmy w dalszą drogę, a ja pójdę obok ciebie.

Odrzekł mu [Jakub]: Wiesz, mój panie, że te dzieci są wątłe; mam też ssące owce i cielęta. Jeśli choć przez jeden dzień je przemęczę, padnie mi cała trzoda.

Niech raczej pan mój wyruszy przed swoim sługą, a ja będę się posuwał powoli, zależnie od spraw, o które muszę zadbać, i zależnie od [zdrowia] dzieci, aż dotrę do mego pana do Seiru.

Wtedy Ezaw rzekł: Pozostawię więc przynajmniej z tobą część ludzi, których tu mam. Lecz [Jakub] odparł: Na cóż to, skoro już życzliwie mnie przyjąłeś, panie mój?

Zawrócił więc Ezaw tego samego dnia na swój szlak do Seiru.

Jakub zaś wyruszył w kierunku Sukkot, gdzie zbudował sobie dom. Dla swojej trzody wzniósł szałasy i dlatego właśnie nadano temu miejscu nazwę Sukkot.

Potem doszedł Jakub szczęśliwie do miasta Sychem w ziemi Kanaan (po powrocie z Paddan-Aram) i rozbił obóz naprzeciw miasta.

Od synów Chamora, ojca Sychema, za sto kesitów kupił kawał pola, na którym ustawił swój namiot.

Tam też postawił ołtarz i wzywał przy nim Boga Izraela.

Pewnego razu Dina, córka Lei, którą ta urodziła Jakubowi, wyszła, aby przyjrzeć się dziewczętom tej krainy.

Ujrzał ją wtedy Sychem, syn Chiwwity Chamora, książę tego kraju; porwał ją i legł z nią, dopuszczając się na niej gwałtu.

I przywiązał się całym sercem do Diny, córki Jakuba; pokochał dziewczynę i tkliwie przemawiał do niej.

Prosił też Sychem swego ojca, Chamora: Weź mi tę dziewczynę za żonę!

Kiedy Jakub usłyszał, że [Sychem] zhańbił córkę jego Dinę – a synowie jego byli wtedy przy trzodzie na polu – nic nie powiedział aż do ich przyjścia.

A Chamor, ojciec Sychema, przyszedł do Jakuba, by się z nim porozumieć.

Kiedy synowie Jakuba wrócili z pola i usłyszeli nowinę, wzburzyli się i wpadli w gniew; bo [Sychem] dopuścił się czynu hańbiącego Izraela przez zgwałcenie córki Jakuba. To była niegodziwość.

Ale Chamor prosił ich: Mój syn Sychem całym sercem przylgnął do waszej córki. Dajcież mu ją więc za żonę.

Spowinowaćcie się z nami! Dajcież nam wasze córki, a sobie bierzcie córki nasze.

Zamieszkajcie z nami. Ten kraj będzie dla was stał otworem! Mieszkajcie w nim, wędrujcie po nim i bierzcie w posiadanie.

Także i Sychem zwrócił się do jej ojca i jej braci: Okażcie mi łaskawość! Dam wszystko, czegokolwiek zażądacie ode mnie.

Nałóżcie mi wielkie wiano i dary, a dam wszystko, czegokolwiek zażądacie ode mnie. Dajcie mi tylko tę dziewczynę za żonę.

Synowie Jakuba dali wtedy Sychemowi i jego ojcu, Chamorowi, podstępną odpowiedź, a to dlatego, że pohańbił on ich siostrę Dinę.

Powiedzieli więc do nich: Nie możemy tego zrobić, aby dać swoją siostrę człowiekowi nie obrzezanemu, bo byłoby to dla nas hańbą.

Zgodzimy się jednak z wami, jeżeli upodobnicie się do nas i dokonacie obrzezania wszystkich mężczyzn.

Wtedy damy wam nasze córki, a sobie weźmiemy córki wasze; zamieszkamy z wami i staniemy się jednym ludem.

Jeśli jednak nie usłuchacie nas w sprawie obrzezania, weźmiemy swoją siostrę i odejdziemy.

Słowa ich spodobały się Chamorowi i Sychemowi, synowi Chamora.

Młodzieniec nie zwlekał więc z wypełnieniem tego, bo zakochał się w córce Jakuba, a cieszył się najwyższym poważaniem wśród domowników ojca.

Chamor i jego syn Sychem stanęli więc w bramie swego miasta i tak przemawiali do jego mieszkańców:

Ci ludzie są przyjaźnie usposobieni do nas. Niechże mieszkają w tej ziemi i niech wędrują po niej; ziemia ta rozciąga się szeroko wzdłuż i wszerz przed nimi. Będziemy sobie brali za żony ich córki, a nasze córki damy im.

Ci mężowie zgodzą się jednak zamieszkać z nami i stać się jednym ludem, jeśli dokonamy obrzezania wszystkich naszych mężczyzn, podobnie jak oni sami są obrzezani.

Czyż ich stada, dobytek i wszystko bydło nie będzie naszym? Oni zamieszkają z nami, byleśmy tylko zgodzili się na ich żądanie.

Wszyscy stali mieszkańcy ich miasta usłuchali Chamora i jego syna Sychema. I wszyscy mężczyźni, przechodzący przez bramę ich miasta, zostali obrzezani.

Ale trzeciego dnia, gdy oni najbardziej cierpieli, dwaj synowie Jakuba, Symeon i Lewi, bracia Diny, chwycili za miecze, wpadli śmiało do miasta i wymordowali wszystkich mężczyzn.

Zabili też mieczem Chamora i jego syna Sychema, zabrali Dinę z domu Sychema i uszli.

[Inni] synowie Jakuba wpadli do pomordowanych i złupili miasto za pohańbienie ich siostry.

Zrabowali ich owce, woły, osły i w ogóle wszystko, co było w mieście i co było na polu.

Uprowadzili całe ich mienie, wszystkie dzieci i kobiety, i złupili wszystko, co było po domach.

Wtedy Jakub rzekł do Symeona i Lewiego: Postawiliście mnie w trudnym położeniu! Sprowadziliście na mnie nienawiść mieszkańców tego kraju, Kanaanitów i Peryzzytów. Mam niewielu ludzi, a gdy oni połączą się przeciw mnie, pokonają mnie i zginę ja i mój dom!

Oni odpowiedzieli: Czy wolno im było obejść się z naszą siostrą jak z nierządnicą?

A Bóg rzekł do Jakuba: Gotuj się, wstąp do Betel i tam zamieszkaj. Postaw też tam ołtarz Bogu, który ci się ukazał, kiedy uciekałeś przed swoim bratem Ezawem.

Wtedy Jakub zwrócił się do swoich domowników i do wszystkich, którzy byli z nim: Usuńcie [wyobrażenia] obcych bóstw, jakie macie u siebie, oczyśćcie się i zmieńcie szaty,

bo wyruszamy do Betel. Ja postawię tam ołtarz Bogu, który wysłuchał mnie w dniu mego utrapienia i czuwał nade mną podczas wędrówki, jaką odbywałem.

Wtedy wydali Jakubowi wszystkie [wyobrażenia] obcych bóstw, jakie posiadali, i kolczyki noszone w uszach; Jakub zakopał je pod dębem w pobliżu Sychem.

Potem wyruszyli dalej. A lęk [od] Boga padł na okoliczne miasta, nie ścigano więc synów Jakuba.

Tak zawędrował Jakub do Luz (leżącej w ziemi Kanaan), to jest do Betel, on i cały szczep z nim.

Tam zbudował ołtarz i nazwał to miejsce: „Bóg Betel”, bo tam ukazał mu się Bóg, kiedy uchodził przed swym bratem.

Wtedy zmarła Debora, piastunka Rebeki, i została pochowana w okolicy Betel pod dębem. Dlatego nazwano go Dębem Płaczu.

Bóg ukazał się Jakubowi po raz drugi od jego powrotu z Paddan-Aram, pobłogosławił go

i rzekł do niego: Jakub jest twoje imię, lecz nie będziesz już odtąd nazywany Jakubem, lecz twoim imieniem będzie Izrael. Nadał mu zatem imię Izrael.

I mówi Bóg [dalej] do niego: Jam jest Bóg Wszechmocny! Bądź płodny i rozmnażaj się. Naród, a nawet całe gromady narodów powstaną z ciebie i zrodzą się z ciebie królowie.

Ten kraj, który dałem Abrahamowi i Izaakowi, dam tobie i twemu przyszłemu potomstwu (dam Ja ten kraj).

Potem Bóg oddalił się od niego, od miejsca, na którym rozmawiał z nim.

A Jakub ustawił masebę na tym miejscu, gdzie Bóg z nim rozmawiał, masebę kamienną. Na niej złożył ofiarę z płynów; wylał na nią oliwę.

To miejsce, na którym Bóg rozmawiał z nim, nazwał Betel.

Wyruszyli potem z Betel. Jeszcze był szmat drogi do Efrata, kiedy Rachela poczęła rodzić; był to ciężki poród.

W czasie wielkich bólów porodowych rzekła do niej położna: Nie lękaj się! I tym razem masz syna!

Kiedy życie poczęło z niej uchodzić, bo już umierała, nadała mu imię Benoni; ale jego ojciec nazwał go Beniaminem.

Rachela umarła i pochowano ją przy drodze do Efrata, to znaczy do Betlejem.

Jakub postawił masebę na jej grobie. Aż po dzień dzisiejszy [zwą ją] „Masebą grobu Racheli”.

Izrael zaś ruszył dalej i założył obóz poza Migdal-Eder.

W czasie, kiedy Izrael mieszkał w tej okolicy, Ruben zbliżył się do Bilhy, drugiej żony swego ojca, i obcował z nią. Izrael dowiedział się o tym. Jakub miał dwunastu synów.

Synami Lei byli: pierworodny Jakuba Ruben, Symeon, Lewi, Juda, Issachar i Zebulon.

Synowie Racheli to Józef i Beniamin.

Synami Bilhy, służebnicy Racheli, byli Dan i Neftali,

a synami Zilpy, służebnicy Lei, byli Gad i Aszer. To są synowie Jakuba, którzy urodzili mu się w Paddan-Aram.

I przybył Jakub do swego ojca Izaaka do Mamre [blisko] Kirjat-Arba, to jest do Chebronu, gdzie przebywali niegdyś Abraham i Izaak.

Izaak liczył sto osiemdziesiąt lat,

gdy skonał. Zmarł więc Izaak i został przyłączony do swoich przodków, starzec syt życia. A pochowali go jego synowie, Ezaw i Jakub.

Oto [lista] potomków Ezawa, czyli Edoma;

Ezaw pojął żony spośród Kanaanitek: Adę, córkę Chittyty Elona, Oholibamę, córkę Any a wnuczkę Chiwwity Cibeona,

oraz Ismaelitkę Basmat, siostrę Nebajota.

Ada urodziła Ezawowi Elifaza, a Basmat urodziła Reuela.

Oholibama znowu urodziła Jeusza, Jalama i Koracha. To są synowie Ezawa, którzy urodzili się mu w ziemi Kanaan.

Potem Ezaw wziął swoje żony, swoich synów, córki i wszystkich domowników, a także trzody, wszystko bydło i całe mienie, które zdobył w ziemi Kanaan, i odszedł od swego brata Jakuba do ziemi Seir.

Ich majątek był bowiem za wielki, aby mogli mieszkać razem, ziemia zaś, w której przebywali, nie mogła ich utrzymać z powodu [mnóstwa] ich trzód.

Ezaw zamieszkał więc na wyżynie Seir. (Ezaw to znaczy Edom).

A oto potomkowie Ezawa, ojca Edomitów, na wyżynie Seir;

to są imiona synów Ezawa: Elifaz, syn Ady, żony Ezawa, i Reuel, syn Basmat, żony Ezawa.

Synami Elifaza byli: Teman, Omar, Cefo, Gatam i Kenaz.

Timna była drugorzędną żoną Elifaza, syna Ezawa; ona urodziła Elifazowi Amaleka. To są więc potomkowie Ady, żony Ezawa.

Oto synowie Reuela: Nachat, Zerach, Szamma i Mizza. Oni to byli potomkami Basmat, żony Ezawa.

Ci są synami żony Ezawa Oholibamy, córki Any a wnuczki Cibeona: urodziła ona Ezawowi Jeusza, Jalama i Koracha.

Oto książęta wśród potomków Ezawa, synów Elifaza, pierworodnego Ezawa: książę Teman, książę Omar, książę Cefo, książę Kenaz,

(książę Korach), książę Gatam, książę Amalek. To są książęta wśród potomków Elifaza w ziemi Edom. Oni są potomkami Ady.

Oto synowie Reuela, syna Ezawa: książę Nachat, książę Zerach, książę Szamma, książę Mizza. To są książęta wśród potomków Reuela w ziemi Edom. Oni są potomkami Basmat, żony Ezawa.

Oto synowie Oholibamy, żony Ezawa: książę Jeusz, książę Jalam, książę Korach. To są książęta wśród potomków żony Ezawa Oholibamy, córki Any.

Są to potomkowie Ezawa, książęta spośród nich, to znaczy spośród Edomitów.

Oto synowie Choryty Seira, pramieszkańca kraju: Lotan, Szoban, Cibeon, Ana,

Diszon, Ecer i Diszan. Oto książęta Chorytów, potomkowie Seira w ziemi Edom.

Synami Lotana byli Chori i Hemam, siostrą zaś Lotana była Timna.

Synami Szobala byli: Alwan, Manachat, Ebal, Szefo i Onam.

Synami Cibeona byli Ajja i Ana. Jest to ten sam Ana, który odkrył na pustkowiu ciepłe źródła, kiedy pasł osły swego ojca Cibeona.

A oto potomkowie Any: Diszon i Oholibama, córka Any.

Synami Diszona byli: Chemdan, Eszban, Jitran i Keran.

Synami Ecera byli: Bilhan, Zaawan i Akan.

Synami Diszana byli: Uc i Aran.

A oto książęta Chorytów: książę Lotan, książę Szobal, książę Cibeon, książę Ana,

książę Diszon, książę Ecer, książę Diszan. Są to książęta Chorytów według podziału na szczepy w krainie Seir.

A oto królowie, którzy panowali w krainie Edom, zanim jeszcze król panował nad Izraelem.

Panował więc w Edomie Bela, syn Beora; jego miasto zwało się Dinhaba.

Kiedy Bela zmarł, panował po nim Jobab, syn Zeracha z Bosry.

Kiedy zaś zmarł Jobab, królem po nim był Chuszam z kraju Temanitów.

Kiedy umarł Chuszam, panował po nim syn Bedada, Hadad, który pokonał Midianitów na równinie moabskiej. Jego miasto zwało się Awit.

Po śmierci Hadada panował z kolei Samla z Masreki.

Kiedy umarł Samla, tron po nim objął Szaul z Rechobot nad rzeką.

Po śmierci Szaula panował Baal-Chanan, syn Akbora,

a po śmierci Baal-Chanana, syna Akbora, panował Hadar. Jego miasto zwało się Pau, a jego żona Mehetabel; była ona córką Matredy z Me-Zahab.

Oto lista książąt Ezawa, wymienionych według ich rodów, terytoriów i imion: książę Timna, książę Alwa, książę Jetet,

książę Oholibama, książę Ela, książę Pinon,

książę Kenaz, książę Teman, książę Mibcar,

książę Magdiel i książę Iram. To są książęta Edomu [wyliczeni] według miejsca ich zamieszkania w ich własnej ziemi. To jest Ezaw, praojciec Edomitów.

Jakub mieszkał w ziemi Kanaan, do której [niegdyś] przywędrował jego ojciec.

A oto dzieje Jakuba: Józef jako siedemnastoletni młodzieniec był pasterzem owiec wespół ze swymi braćmi, synami drugorzędnych żon ojca, Bilhy i Zilpy. Józef donosił ojcu, co złego mówiono o braciach.

A Izrael ukochał Józefa najbardziej ze wszystkich swoich synów, bo doczekał się go w starości. Sprawił mu też kosztowną szatę.

Ale bracia [Józefa] widzieli, że ojciec kocha go bardziej niż wszystkich [innych] jego braci i znienawidzili go tak, że nie umieli rozmawiać z nim przyjaźnie.

Pewnego razu Józef miał sen, który opowiedział braciom. A oni jeszcze bardziej go znienawidzili.

On mianowicie tak do nich powiedział: Posłuchajcie, proszę, jaki miałem sen!

Oto wiązaliśmy snopy pośród pola. Wtem mój snop podniósł się i stanął prosto, a wasze snopy zebrały się dookoła i pokłoniły się mojemu snopowi.

Na to bracia powiedzieli do niego: Czy miałbyś królować nad nami albo przewodzić wśród nas? I znienawidzili go jeszcze bardziej z powodu jego snów i jego słów.

Tymczasem [Józef] miał jeszcze inny sen i tak opowiedział go braciom: Miałem znowu taki sen, że słońce, księżyc i jedenaście gwiazd oddawały mi pokłon.

Kiedy jednak opowiedział [ten sen] ojcu i braciom, ojciec zganił go, mówiąc: Cóż ma znaczyć ten sen, który ci się przyśnił? Czy może to ja a także twoja matka i twoi bracia mamy przyjść, aby upaść przed tobą na twarz?

Tak więc bracia zazdrościli mu, ojciec zaś zapamiętał sobie to wydarzenie.

Razu pewnego, gdy bracia poszli paść owce ojca do Sychem,

Izrael tak rzekł do Józefa: Twoi bracia pasą trzody aż w Sychem. Pójdźże, bo chcę cię wysłać do nich. Józef odpowiedział mu: Jestem gotów!

Rzekł więc do niego: Idź i zobacz, czy wiedzie się dobrze braciom i trzodzie; donieś mi o wszystkim. I tak wyprawił go z doliny Chebronu, a on poszedł w stronę Sychem.

Spotkał go [tam], błąkającego się po polu, jakiś człowiek; i ten go zapytał: Czego szukasz?

Odpowiedział: Szukam swych braci. Powiedz mi, proszę, gdzie oni pasą?

Odpowiedział ów człowiek: Odeszli stąd, gdyż słyszałem, jak mówili: „Ciągnijmy do Dotain!” Poszedł więc Józef za braćmi i odnalazł ich w Dotain.

Dostrzegli go z daleka, i zanim jeszcze przybliżył się do nich, podstępnie uradzili go zgładzić.

A tak mówili do siebie: Oto nadchodzi ten mistrz od snów!

Do dzieła! Zabijmy go, wrzućmy do jakiejś studni i rozpowiadajmy, że go dziki zwierz pożarł. Przekonamy się, na co zdadzą mu się jego sny.

Ruben, kiedy to usłyszał, chciał ocalić go z ich rąk, mówiąc: Nie odbierajmy mu życia!

I dalej tak mówił Ruben do nich: Nie rozlewajcie krwi! Wrzućcie go do tej oto studni na pustyni, ale nie podnoście ręki na niego. [Mówił to], by go ocalić z ich rąk i zwrócić swemu ojcu.

Gdy więc Józef podszedł do braci, zdarli z niego szatę, ową kosztowną szatę, którą miał na sobie.

Następnie chwycili go i wrzucili do studni; a była to sucha studnia, bez wody.

Potem zasiedli do jedzenia. Kiedy podnieśli oczy, spostrzegli karawanę Ismaelitów nadciągającą z Gilead. Ich wielbłądy dźwigały korzenie, balsam i wonną żywicę. Wędrowali w dół do Egiptu.

Wówczas Juda tak się odezwał do braci: Co za korzyść, że zabijemy brata i zataimy to [przelanie] jego krwi?

Lepiej go sprzedać Ismaelitom, a nasza ręka niech go nie tyka, bo to rodzony nasz brat! I bracia posłuchali go.

A gdy kupcy midianiccy przeciągali obok, [bracia] wyciągnęli Józefa ze studni i sprzedali Ismaelitom za dwadzieścia syklów srebra. Ci zaś powiedli Józefa do Egiptu.

Kiedy Ruben powrócił do owej studni, nie było już w niej Józefa. Rozdarł więc swoją szatę,

wrócił do braci i zawołał: Nie ma chłopca! Dokądże teraz pójdę?

Oni zaś wzięli szatę Józefa, zabili młodego kozła i umoczyli tę szatę we krwi.

Potem wysłali tę kosztowną szatę; dostarczyli ją swemu ojcu ze słowami: Znaleźliśmy to. Rozpoznaj, czy to szata twojego syna, czy nie?

A on rozpoznał ją i zawołał: Szata mego syna! Dziki zwierz go pożarł! Józef został rozszarpany!

I Jakub rozdarł swój płaszcz, przywdział włosiennicę i przez wiele dni opłakiwał swego syna.

Wszyscy jego synowie i wszystkie córki starały się go pocieszyć, on jednak nie dawał się pocieszyć, mówiąc: W boleści odejdę za synem moim do Szeolu. Tak opłakiwał go ojciec.

Tymczasem Midianici sprzedali Józefa w Egipcie urzędnikowi faraona, dowódcy straży przybocznej, Putyfarowi.

W tym czasie Juda opuścił swych braci, a przyłączył się do pewnego męża w Adullam imieniem Chira.

Tam zobaczył Juda córkę Kanaanity, któremu było na imię Szua; tę wziął za żonę i współżył z nią.

Ona poczęła i urodziła syna, a on nadał mu imię Er.

Potem jeszcze raz poczęła i urodziła syna nadając mu imię Onan.

Następnie znowu urodziła syna, któremu dała imię Szela. Ten jej poród miał miejsce w Kezib.

Dla swego pierworodnego Era wziął Juda żonę imieniem Tamara.

Ale w oczach Jahwe ten Er, pierworodny Judy, okazał się złym i Jahwe pozbawił go życia.

Wtedy Juda rzekł do Onana: Współżyj z żoną twego brata, wypełnij obowiązek jako szwagier i wzbudź potomstwo swemu bratu.

Onan wiedział jednak, że do niego nie będzie należało to potomstwo. Ilekroć więc współżył z żoną swego brata, czynił źle [zrzucając nasienie] na ziemię, ażeby nie dać bratu potomstwa.

Lecz czyn ten nie podobał się Jahwe, więc i jego pozbawił życia.

Wtedy Juda rzekł do swojej synowej Tamary: Jako wdowa mieszkaj teraz w domu swego ojca, aż dorośnie mój syn Szela. [Juda] pomyślał jednak, że i ten mógłby umrzeć, podobnie jak jego bracia. Tamara odeszła więc i zamieszkała w domu swego ojca.

Po dłuższym czasie umarła żona Judy, córka Szuy. Kiedy Juda już pocieszył się [po tej stracie], wybrał się raz z Chirą, przyjacielem z Adullam, do Timny, aby pilnować strzygących owce.

Wnet doniesiono Tamarze: Twój teść podąża właśnie do Timny na strzyżenie owiec.

Wtedy ona zdjęła z siebie szaty wdowie, okryła się welonem i tak zasłonięta usiadła przy bramie Enajim, na drodze do Timny. Wiedziała bowiem, że choć Szela dorósł, ona nie będzie mu dana za żonę.

Juda zobaczywszy ją, wziął ją za nierządnicę, gdyż zakryła sobie twarz.

Zboczył więc do niej na [skraj] drogi i rzekł: Pozwól mi przyjść do siebie! Nie wiedział bowiem, że to jego synowa. Ona zaś spytała: Co mi dasz, jeżeli pozwolę ci przyjść do mnie?

On odpowiedział: Przyślę ci koźlę ze stada. Ona odparła: A czy dasz mi zastaw aż do czasu, gdy mi je przyślesz?

Zapytał wówczas: Jaki zastaw mam ci dać? A ona odrzekła: Sygnet twój, naszyjnik i laskę, którą trzymasz w ręce. Dał jej, a następnie współżył z nią; i poczęła z nim.

Potem odeszła, zdjęła z siebie welon i wdziała szaty wdowie.

Juda posłał koźlę przez swego przyjaciela Adullamitę, by odebrać zastaw od owej kobiety, ale ten jej nie znalazł.

Pytał więc mieszkańców tej miejscowości: Gdzie jest w Enajim ta kedesza, [siadająca] przy drodze? Ale oni odpowiedzieli: Nie było tu żadnej kedeszy!

Wrócił zatem do Judy mówiąc: Nie znalazłem jej, ale i miejscowi ludzie powiedzieli: „Nie było tu żadnej kedeszy”.

Na to Juda rzekł: Niech ona zatrzyma [to] sobie, bylebyśmy nie stali się pośmiewiskiem. Przecież posłałem to koźlę, ale jej nie znalazłeś.

Po upływie około trzech miesięcy doniesiono Judzie: Twoja synowa Tamara dopuściła się nierządu, jest nawet z tego powodu brzemienna. Wtedy Juda rozkazał: Wyprowadźcie ją i niech będzie spalona!

Kiedy ją jednak wyprowadzono, posłała do swego teścia [przedmioty] z wiadomością: Brzemienną jestem za sprawą mężczyzny, do którego należą te [przedmioty]. I dodała: Wybadaj, do kogo należy ten sygnet, ten naszyjnik i ta laska.

Juda poznał [je] i rzekł: Ona ma słuszność, nie ja, bom jej nie wydał za mego syna Szelę. Lecz [Juda] więcej z nią nie żył.

A gdy nadszedł czas porodu, okazało się, że będzie miała bliźnięta.

Skoro tylko zaczęła rodzić i [dziecko] wyciągnęło rączkę, położna ujęła [ją] i zawiązała na rączce czerwoną krajkę, mówiąc: Ten urodzi się wpierw.

Ale on cofnął rączkę – i urodził się jego brat. Rzekła wtedy: Dla siebie zrobiłeś to przejście! Dano mu więc imię Perec.

Potem urodził się jego brat, który miał na rączce ową czerwoną krajkę. Temu nadano imię Zerach.

Józef został zatem uprowadzony do Egiptu. Egipcjanin Putyfar, urzędnik faraona, dowódca straży przybocznej, kupił go od Ismaelitów, którzy go tam przywiedli.

Ale Jahwe był z Józefem, dlatego dobrze mu się wiodło w domu jego egipskiego pana.

Gdy więc pan jego spostrzegł, że Jahwe jest z Józefem i szczęści mu we wszystkim, co ten czyni,

znalazł Józef łaskę w jego oczach i był jego [najbliższym] sługą. Potem uczynił go zarządcą swego domu, oddając pod jego opiekę cały swój dobytek.

Odkąd zaś uczynił go zarządcą swego domu i w ogóle całego mienia, Jahwe błogosławił domowi tego Egipcjanina ze względu na Józefa; błogosławieństwo Jahwe spoczęło nad całym jego dobytkiem, tak w domu, jak i na polu.

Powierzywszy zaś Józefowi całe swe mienie, nie zajmował się już przy nim niczym, chyba tylko pokarmami, które zwykł jadać. A Józef miał miłą i ujmującą powierzchowność.

Po pewnym czasie zwróciła na Józefa uwagę żona pana i namawiała [go]: Połóż się ze mną!

Ale on nie zgodził się i tak odpowiedział żonie swego pana: Mój pan nie troszczy się przy mnie o nic w tym domu, a całe swoje mienie oddał pod moją opiekę.

On sam nie ma w domu większej władzy ode mnie; niczego mi też nie zabrania z wyjątkiem ciebie, bo jesteś jego żoną. Jakże więc mógłbym dopuścić się tak wielkiej niegodziwości i zgrzeszyć przeciwko Bogu?

I chociaż dzień w dzień tak Józefa namawiała, nie zgodził się położyć się z nią (współżyć z nią).

Pewnego dnia, gdy wszedł do domu, aby wykonywać swoją pracę i nie było w domu nikogo z domowników,

ona uchwyciła go za suknię, mówiąc: Połóż się ze mną! On jednak zostawił w jej ręce swoją suknię, wyrwał się i wybiegł na dwór.

Wtedy ona, widząc, że zostawił swoją suknię w jej ręce i uciekł na dwór,

poczęła wzywać swych domowników i opowiadać: Patrzcie! Hebrajczyka nam sprowadzono, aby bawił się naszym kosztem. Oto przyszedł do mnie i chciał się położyć ze mną! Kiedy jednak zaczęłam głośno krzyczeć,

on – usłyszawszy, że wołam i krzyczę – zostawił u mnie swój płaszcz, wyrwał się i wybiegł na dwór.

Zatrzymała więc suknię jego u siebie aż powrócił do domu jego pan.

Wtedy opowiedziała mu tak samo: Ten niewolnik hebrajski, coś go do nas sprowadził, naszedł mnie, aby zabawić się ze mną!

Kiedy jednak podniosłam krzyk i zaczęłam wołać, zostawił u mnie suknię i uszedł na dwór.

Skoro jego pan usłyszał słowa żony, która powiedziała, że „tak właśnie obszedł się ze mną twój sługa” – wpadł w gniew.

Pan Józefa kazał go ująć i odstawić do więzienia, do miejsca, gdzie byli zamknięci więźniowie króla. Przebywał więc tam w więzieniu.

Ale Jahwe był z Józefem i otaczał go życzliwością, jednając mu łaskę w oczach nadzorcy więzienia.

Ten nadzorca więzienia oddał wszystkich zamkniętych w więzieniu pod opiekę Józefa. On więc zarządzał wszystkim, co się tam działo.

Odtąd nadzorca więzienia nie troszczył się o nic z tego, co było pod pieczą Józefa, albowiem Jahwe był z nim i Jahwe szczęścił wszystkiemu, co ten czynił.

W jakiś czas po tych zdarzeniach podczaszy króla Egiptu i piekarz nadworny dopuścili się wykroczenia przeciw swemu panu (przeciw królowi Egiptu).

Faraon rozgniewał się na obu swych dostojników, na nadwornego podczaszego i nadwornego piekarza,

i oddał ich pod straż [w] domu dowódcy straży przybocznej, czyli do więzienia, gdzie zamknięty był Józef.

Dowódca straży przybocznej zlecił Józefowi nadzór nad nimi; ten miał im [też] usługiwać. Tak przebywali jakiś czas pod strażą.

Pewnej nocy obaj – podczaszy i piekarz króla Egiptu, którzy byli zamknięci w więzieniu – mieli sen, a każdy miał sen coś innego oznaczający.

Józef, przyszedłszy do nich rano, spostrzegł, że byli zatroskani.

Zapytał wówczas tych urzędników faraona, przebywających z nim pod strażą w domu jego pana: Czemuż to dzisiaj macie twarze tak zachmurzone?

Odpowiedzieli mu: Mieliśmy sen, a nie ma go [nam] kto objaśnić. Józef na to rzekł do nich: Czyż nie do Boga należy objaśnienie? Opowiedzcie mi więc!

Wówczas nadworny podczaszy tak opowiedział Józefowi swój sen: W moim śnie nagle [ujrzałem] przed sobą szczep winny.

Na tym winnym szczepie były trzy gałązki, a on właśnie pączkował: rozwinął się jego kwiat, a jego grona wydały dojrzałe jagody.

Ja trzymałem w ręku kubek faraona; pochwyciłem te jagody, wycisnąłem je do kubka faraona i oddałem kubek w ręce faraona.

Wtedy Józef rzekł do niego: Takie jest jego znaczenie: trzy gałązki to są trzy dni.

Jeszcze trzy dni, a faraon uniesie twoją głowę i przywróci cię na twój urząd; będziesz podawał kubek do rąk faraona jak było dawniej, kiedy byłeś podczaszym.

Jeśli zaś przypomnisz sobie, że byłem z tobą, to skoro tylko będzie ci się dobrze wiodło, wyświadcz mi tę łaskę: wspomnij o mnie faraonowi i uwolnij mnie z tego domu.

Podstępnie bowiem zostałem uprowadzony z kraju Hebrajczyków, a tutaj nie popełniłem niczego takiego, żeby mnie [za to] wtrącono do tego lochu.

Nadworny piekarz, widząc, że pomyślnie objaśnił [sen], rzekł do Józefa: A ja w moim śnie miałem na głowie trzy kosze pieczywa.

W tym koszu, co był na wierzchu, znajdowały się wszelkiego rodzaju ciasta przygotowane dla faraona przez piekarza. A oto ptaki wyjadały je z tego kosza na mej głowie.

Na to Józef tak odpowiedział: Znaczenie tego [snu] jest takie: trzy kosze to trzy dni.

Jeszcze trzy dni, a faraon uniesie głowę twoją i powiesi cię na drzewie. Wówczas ptaki będą pożerać twe ciało.

Na trzeci dzień była uroczystość urodzin faraona, który wydał przyjęcie dla wszystkich swoich dworzan. Wtedy też wobec swych dworzan [faraon] rozstrzygnął o losie nadwornego podczaszego i nadwornego piekarza.

I tak: nadwornego podczaszego przywrócił na jego urząd – miał więc podawać kubek do rąk faraona –

nadwornego piekarza zaś powiesił, tak jak im to wyłożył Józef.

Lecz nadworny podczaszy o Józefie nie pamiętał; zapomniał o nim.

Po upływie dwóch lat faraonowi śniło się, że stał nad Nilem.

Nagle wyszło z Nilu siedem krów dorodnych i okazałej tuszy i zaczęło się paść w trawie.

Niebawem z Nilu wyszło za tamtymi siedem innych krów wynędzniałych, wychudzonych, i stanęło przy tamtych krowach nad brzegiem Nilu.

Te właśnie krowy wynędzniałe i wychudzone pożarły tamte siedem krów dorodnych i tłustych. Wtedy faraon przebudził się.

A kiedy zasnął, śnił po raz drugi, że siedem kłosów grubych i pełnych wyrosło na jednej łodydze.

Nagle po nich wzeszło siedem kłosów pustych i przepalonych wiatrem wschodnim.

Te kłosy puste pochłonęły siedem kłosów grubych i pełnych. Wtedy faraon przebudził się [i zrozumiał], że to był tylko sen.

Rano odczuwał niepokój i polecił przywołać wszystkich wróżbiarzy egipskich i wszystkich mędrców. Opowiedział im swój sen, ale nie było nikogo, kto by go faraonowi objaśnił.

Wtedy nadworny podczaszy rzekł do faraona: Muszę przypomnieć dzisiaj swoje przewinienie:

Faraon rozgniewał się [raz] na swych dworzan i oddał pod nadzór dowódcy straży przybocznej mnie i nadwornego piekarza.

Tej samej nocy mieliśmy obaj sen, ja i on, a każdy z nas miał sen o szczególnym znaczeniu.

A był tam z nami młody Hebrajczyk, sługa dowódcy straży przybocznej. Opowiedzieliśmy mu [to], a on objaśnił nam nasze sny – każdemu objaśnił jego sen.

I stało się, jak nam wyłożył: mnie przywrócono na dawne stanowisko, tamtego zaś powieszono.

Wówczas faraon polecił przywołać Józefa. Ten szybko został zwolniony z więzienia, ostrzygł się, zmienił swą odzież i udał się do faraona.

Faraon zaś rzekł do Józefa: Miałem sen, lecz nie ma nikogo, kto by go wyjaśnił. O tobie zaś słyszałem, że wystarczy, iż usłyszysz sen, a zaraz go objaśnisz.

A Józef odpowiedział faraonowi: Nie ja, lecz Bóg da szczęśliwą odpowiedź faraonowi.

Wtedy faraon zaczął opowiadać Józefowi: Oto w moim śnie stanąłem nad brzegiem Nilu.

Wtem z Nilu wyszło siedem krów okazałej tuszy i pięknej budowy i zaczęło się paść w trawie.

Nagle siedem innych krów wyszło za tamtymi, słabych, wynędzniałych i wychudłych. W całej ziemi egipskiej nie widziałem tak brzydkich [stworzeń]!

Te chude i brzydkie krowy pożarły siedem tamtych pierwszych, tłustych.

A gdy się już znalazły we wnętrzu ich, nie można było poznać, że się tam znalazły, bowiem ich wygląd pozostał równie nędzny, jak przedtem. Wówczas się zbudziłem.

A potem zobaczyłem jeszcze we śnie siedem kłosów wyrosłych z jednej łodygi, pełnych i dorodnych.

Raptem po nich wzeszło siedem kłosów suchych, pustych, przepalonych wiatrem wschodnim.

Te puste kłosy pochłonęły siedem tamtych kłosów dorodnych. Opowiedziałem [sny] wróżbiarzom, lecz nie było nikogo, kto by mi [je] wyłożył.

Wtedy Józef oznajmił faraonowi: Sen faraona jest [tylko] jeden. Bóg wyjawił faraonowi, co uczyni.

Siedem dorodnych krów to siedem lat, siedem zaś kłosów dorodnych to [także] siedem lat. Jest to zatem jeden i ten sam sen.

Natomiast siedem krów słabych i nędznych, które wyszły po tamtych, to [również] siedem łat, a i siedem kłosów słabych, przepalonych wschodnim wiatrem, oznacza, że przyjdzie siedem lat głodu.

Oto co powiedziałem faraonowi: Bóg ukazał faraonowi, co uczyni.

Oto nadchodzi siedem lat wielkiej obfitości w całej ziemi egipskiej.

Po nich będzie siedem lat głodu. Wówczas w niepamięć pójdzie cała owa obfitość w ziemi egipskiej, a ziemię tę wyniszczy głód.

I obfitości nie zazna już nikt w tej ziemi wobec głodu, który potem nadejdzie; a będzie bardzo wielki.

To zaś, iż sen ten dwukrotnie powtórzył się faraonowi, znaczy, że Bóg rzecz zamyślił i pospiesza z jej wykonaniem.

Teraz więc faraon powinien wybrać męża roztropnego i mądrego i pod jego zarząd oddać ziemię egipską.

Niech faraon ponadto wyznaczy nadzorców nad tą ziemią i [gromadzi] piątą część [zbiorów] z ziemi egipskiej przez siedem lat obfitości!

Oni niechaj zbierają wszelką żywność w tych dobrych latach, jakie nadejdą. Niech też gromadzą zboże do dysypozycji faraona – żywność dla miasta – i pilnie strzegą!

A tak żywność ta będzie stanowić dla kraju zapasy na siedem lat głodu, które nastaną w ziemi egipskiej, ażeby kraj nie wyludnił się z powodu głodu.

Ta odpowiedź spodobała się faraonowi i wszystkim jego dworzanom.

Faraon zapytał więc swych dworzan: Czy znajdziemy męża podobnego do tego oto, w którym jest duch Boży?

A potem faraon rzekł do Józefa: Skoro Bóg dał ci poznać to wszystko, nie ma nikogo równie roztropnego i mądrego, jak ty.

Będziesz zatem przełożonym nad moim domem, a cały mój lud posłuszny będzie twym rozkazom. Samym tylko tronem będę górował nad tobą.

I dalej mówił faraon do Józefa: Patrz! Mianuję cię rządcą całego Egiptu!

Potem faraon zdjął sygnet z palca i wsunął go na palec Józefa; i kazał go oblec w szaty z cienkiego lnu, a na jego szyi zawiesił złoty łańcuch.

Potem polecił go obwozić na swoim drugim rydwanie, [słudzy] zaś wołali przed nim: „Abrek!” Tak to mianował go rządcą całego Egiptu.

Powiedział też faraon do Józefa: Ja jestem faraonem, lecz bez zgody twojej nikt w całej ziemi egipskiej nie ruszy ręką ani nogą!

Faraon nadał Józefowi imię Cofnat Paneach. I dał mu za żonę Asnat, córkę kapłana Poti-Fery z On. [Odtąd] kroczył Józef na czele Egiptu.

Józef zaś liczył lat trzydzieści, kiedy stanął przed faraonem, królem Egiptu. Potem odszedł Józef od faraona i przemierzał całą ziemię egipską.

A ziemia ta w siedmiu latach urodzaju rodziła niezwykle.

Gromadził więc przez siedem lat całą żywność, jaka była w ziemi egipskiej. [Tę] żywność składał po miastach, mianowicie żywność z pola otaczającego dane miasto składał właśnie w nim.

I tak nagromadził Józef zboża jak piasku morskiego, mnóstwo takie, że aż przestano mierzyć, bo było go bez liku.

Zanim nadszedł czas głodu, urodzili się Józefowi dwaj synowie; urodziła mu ich Asnat, córka Poti-Fery, kapłana z On.

Pierworodnemu dał Józef imię Manasse, gdyż [mówił]: „Bóg dał mi zapomnieć o całej mojej udręce i o [utracie] ojczystego domu”.

Drugiemu dał imię Efraim, gdyż [mówił]: „Bóg uczynił mnie płodnym w kraju mojego nieszczęścia”.

Siedem lat obfitości, jaka panowała w Egipcie, dobiegło jednak końca.

Rozpoczęło się, jak zapowiedział Józef, siedem lat głodu. Nastał głód we wszystkich krajach, lecz w całej ziemi egipskiej była żywność.

Kiedy jednak i cały Egipt zaczął odczuwać głód, lud wołał do faraona o żywność. A faraon odpowiedział wszystkim Egipcjanom: Idźcie do Józefa i róbcie, jak wam każe!

Ten głód objął cały kraj. Józef przeto otworzył wszystkie spichlerze ze zbożem, które w nich było, i sprzedawał Egipcjanom. A głód w Egipcie wzmagał się.

Wszystkie kraje podążały do Egiptu, by od Józefa kupić zboże, gdyż głód srożył się na całym świecie.

Kiedy Jakub dowiedział się, że w Egipcie jest zboże, rzekł do swoich synów: Czemu spoglądacie po sobie [bezradnie]?

I dodał: Słyszałem, że w Egipcie jest zboże! Ruszajcie więc tam w dół i zakupcie tam zboża dla nas, abyśmy mogli przetrwać i byśmy nie poumierali.

Tak więc dziesięciu braci Józefa wyruszyło w dół, aby zakupić zboża w Egipcie.

Jednakże Beniamina, brata Józefa, nie wysłał Jakub razem z jego braćmi z obawy, by nie przytrafiło mu się jakieś nieszczęście.

Synowie Izraela przybyli po zakup zboża razem z innymi przybyszami, gdyż w ziemi Kanaan panował głód.

A Józef sprawował wówczas władzę nad krajem; on to sprzedawał zboże całej ludności tego kraju. Bracia Józefa przyszli i pokłonili mu się, dotykając twarzą ziemi.

Ujrzawszy swych braci Józef poznał ich, lecz sam nie dał im się poznać. Wyniośle przemówił do nich, pytając: Skąd to przybywacie? Oni odpowiedzieli: Z ziemi Kanaan, ażeby kupić zboża na pożywienie.

Józef poznał swych braci, choć oni go nie poznali;

i przypomniał sobie owe sny, które miał o nich, i rzekł do nich: Szpiegami jesteście! Przyszliście wypatrywać słabych miejsc tego kraju!

Wtedy oni odpowiedzieli mu: O nie, panie! Twoi słudzy przyszli kupić zboża na pożywienie.

Wszyscy jesteśmy synami jednego męża. Jesteśmy uczciwi. Słudzy twoi nie są szpiegami!

Ale on rzekł do nich: Nie! Przyszliście wypatrywać nie obwarowanych miejsc tego kraju.

Oni odparli: Jest nas, sług twoich, dwunastu braci, synów jednego męża w ziemi Kanaan. Tylko najmłodszy jest teraz przy naszym ojcu, a jednego już nie ma.

A Józef powiedział do nich: Jest tak, jak oznajmiłem wam: jesteście szpiegami.

Będziecie więc poddani próbie. Na życie faraona – nie odejdziecie stąd, aż przybędzie tutaj najmłodszy wasz brat!

Wyślijcie jednego spośród was, niech zabierze waszego brata. Wy tymczasem zostaniecie uwięzieni, a wasze słowa będą sprawdzone; okaże się, czy prawdą jest, co mówiliście. Jeśli tak nie jest: na życie faraona – jesteście szpiegami!

Oddał ich potem pod straż na trzy dni.

Na trzeci dzień rzekł Józef do nich: Uczyńcie tak, a pozostaniecie przy życiu, bom człowiek bogobojny.

Jeśli jesteście uczciwymi braćmi, to jeden z was będzie zamknięty w waszym [obecnym] więzieniu, a wy jedźcie, aby zbożem zaradzić głodowi waszych rodzin.

Gdy sprowadzicie do mnie swojego najmłodszego brata, wtedy wasze słowa zostaną potwierdzone i nie pomrzecie. Uczynili tak.

Mówili zaś do siebie: Rzeczywiście zawiniliśmy względem naszego brata, widzieliśmy boleść jego serca, gdy nas o litość błagał, i nie wysłuchaliśmy [go]. Dlatego to spadła na nas ta udręka.

A Ruben odezwał się do nich tymi słowy: Czy wam nie mówiłem: „Nie grzeszcie względem tego dziecka?” Aleście nie usłuchali, a teraz oto żąda się odpowiedzialności za jego krew!

Nie wiedzieli natomiast, że Józef [ich] rozumie, gdyż [zawsze] był tłumacz między nimi.

Józef więc oddalił się od nich i zapłakał. Potem wrócił do nich i rozmawiał z nimi, a wybrawszy spośród nich Symeona kazał go w ich obecności uwięzić.

Józef polecił następnie napełnić zbożem ich wory, a ich pieniądze włożyć z powrotem każdemu do worka i dać im na drogę jedzenia. Tak im też zrobiono,

oni zaś włożyli zboże na osły i wyruszyli stamtąd.

Kiedy w gospodzie jeden [z nich] otworzył swój wór, aby nakarmić osła, zobaczył swoje pieniądze: leżały na wierzchu worka.

Oznajmił więc braciom: Zwrócono mi pieniądze! Leżą oto w moim worku! Wtedy opuściła ich odwaga i z drżeniem patrzyli na siebie mówiąc: Cóż to nam Bóg uczynił?

Przybywszy do Jakuba, ojca swego, do ziemi Kanaan, opowiedzieli mu o wszystkim, co im się przydarzyło, mówiąc:

Władca tego kraju rozmawiał z nami surowo, bo wziął nas za ludzi szpiegujących kraj.

Wtedy powiedzieliśmy mu: „Myśmy uczciwi, nie jesteśmy szpiegami!

Jest nas dwunastu braci, synów tego samego ojca; jednego już nie ma, a najmłodszy jest teraz przy ojcu w ziemi Kanaan”.

Na to ów mąż, władca tego kraju, rzekł do nas: „Po tym poznam, czy jesteście uczciwi: Zostawcie u mnie jednego ze swoich braci, weźcie [zboże], ażeby zapobiec głodowi waszych rodzin, i jedźcie!

Później sprowadzicie do mnie swego najmłodszego brata. Wtedy poznam, że nie jesteście szpiegami, lecz uczciwymi ludźmi; oddam wam waszego brata i będziecie mogli swobodnie korzystać z tego kraju”.

Potem zaczęli opróżniać swoje wory, a oto każdy znalazł swój woreczek z pieniędzmi w swoim worze. Skoro więc i oni, i ojciec ich zobaczyli woreczki z pieniędzmi, przerazili się.

A Jakub, ich ojciec, rzekł do nich: Pozbawiacie mnie dzieci! Józefa już nie ma, Symeona nie ma, a i Beniamina chcecie wziąć. Wszystko wali się na mnie!

Na to Ruben tak rzekł do ojca: Możesz zabić obu moich synów, jeżeli ci go nie przyprowadzę. Daj go pod moją opiekę, a ja ci go zwrócę!

Ale [Jakub] odparł: Syn mój z wami nie wyruszy! Brat jego nie żyje, on jeden mi został. Gdyby w drodze, w którą się wybieracie, spotkało go jakie nieszczęście, bylibyście sprawcami tego, że ja, starzec, w smutku odszedłbym do Szeolu.

W kraju panował wielki głód.

Gdy więc skończyło się zboże, które przywieźli z Egiptu, ojciec tak rzekł do nich: Jeszcze raz zakupcie dla nas trochę żywności.

Na to Juda powiedział do niego: ów mąż zobowiązał nas uroczyście, mówiąc: „Nie wolno wam stanąć przede mną, jeżeli nie będzie z wami waszego brata”.

Jeśli jesteś gotów posłać z nami naszego brata, ruszymy w dół i zakupimy żywności dla ciebie.

Skoro jednak nie jesteś gotowy [go] posłać, nie wyruszymy, gdyż mąż ów powiedział do nas: „Nie wolno wam stanąć przede mną, jeżeli nie będzie z wami waszego brata”.

Na to Izrael rzekł: Dlaczego sprawiliście mi ten ból, opowiadając owemu człowiekowi, że jeszcze macie brata?

Odpowiedzieli: Ów mąż bardzo się wypytywał o nas i o nasze rodziny: „Czy żyje jeszcze wasz ojciec? Czy macie jeszcze brata?” My więc opowiedzieliśmy mu o tym, o co pytał. Czy mogliśmy wiedzieć, że powie: „Sprowadźcie tu swego brata”?

I Juda tak [dalej] mówił do swego ojca Izraela: Poślij z nami tego chłopca. Przygotujemy się, wyruszymy i będziemy żyli; nie umrzemy ani my, ani ty, ani nasze dzieci.

Ja będę odpowiadał za niego. Ode mnie będziesz się go domagał. Jeśli nie przywiozę go z powrotem do ciebie i nie stawię przed tobą, na zawsze obciążę się grzechem wobec ciebie.

Gdybyśmy nie zwlekali, bylibyśmy do tej pory już dwa razy z powrotem!

Wówczas ojciec ich Izrael rzekł do nich: Jeżeli już tak ma być, zróbcie, co następuje: Weźcie do swoich naczyń płody ziemi i zawieźcie w darze owemu mężowi: trochę balsamu, trochę miodu, korzeni, olejku, pistacji i migdałów.

Weźcie też z sobą podwójną sumę pieniędzy; a pieniądze, które zwrócono wam na wierzchu waszych worów, zwróćcie dokładnie! To mogła być bowiem pomyłka.

Zabierzcie także swego brata i przygotujcie się, aby znowu stanąć przed owym mężem.

Niech Bóg Wszechmocny pozwoli wam znaleźć łaskę u tego męża, aby wam oddał tamtego brata, a także Beniamina. Ja zaś, skoro zostałem pozbawiony dzieci, pozostanę [teraz zupełnie] samotny.

Wzięli zatem mężowie te dary, zabrali też ze sobą podwójną sumę pieniędzy oraz Beniamina, przygotowali się i ruszyli w dół do Egiptu, stając przed obliczem Józefa.

Gdy Józef ujrzał, że Beniamin jest z nimi, rzekł do zarządcy swojego domu: Wprowadź tych ludzi do domu, zabij coś i przygotuj, gdyż oni będą w południe jeść razem ze mną.

Ten człowiek zrobił, co mu Józef polecił i wprowadził owych ludzi w dom Józefa.

Oni jednakże przelękli się, że ich wprowadzono do domu Józefa, i mówili: „Wprowadzają nas z powodu tych pieniędzy, które poprzednio włożono do naszych worów; rzucą się na nas, napadną nas i wezmą jako niewolników razem z naszymi osłami!”

W bramie domu podeszli więc do człowieka, który był zarządcą domu Józefa, i poczęli tłumaczyć się przed nim.

Mówili: Pozwól, panie! Już raz zeszliśmy tu, by kupić żywność.

Potem przybyliśmy do gospody i otworzyliśmy swoje wory, a tu pieniądze każdego leżały na wierzchu jego wora. Nasze pieniądze w pełnej wadze! Przynieśliśmy je więc z powrotem ze sobą.

Wzięliśmy też z sobą i inne pieniądze, aby zakupić żywność. Nie wiemy, kto to włożył pieniądze do naszych worków.

Wtedy on rzekł: Bądźcie spokojni! Nie bójcie się! To wasz Bóg, Bóg waszego ojca dał wam skarb do waszych worów. Wasze pieniądze doszły do mnie. Potem wyprowadził do nich Symeona.

Następnie człowiek ten wprowadził owych ludzi do domu Józefa i podał im wody, a oni umyli sobie nogi. Dał też obroku ich osłom.

Oni zaś przygotowali podarki i [czekali] na przyjście Józefa w południe; dowiedzieli się bowiem, że tu mają się posilić.

Kiedy Józef przyszedł do domu, złożyli mu dary, które mieli ze sobą, kłaniając mu się do samej ziemi.

On zapytał ich o zdrowie, a potem powiedział: Czy zdrów jest wasz stary ojciec, o którym opowiadaliście? Czy żyje jeszcze?

Odpowiedzieli: Twój sługa a nasz ojciec jest zdrowy; jeszcze żyje. I pokłonili mu się głęboko.

On zaś rozejrzał się, a widząc swego brata Beniamina, syna matki swojej, zapytał: Czy to jest najmłodszy wasz brat, o którym opowiadaliście mi? I dodał: Niech Bóg będzie łaskawy dla ciebie, mój synu!

Raptem Józef urwał, gdyż wzruszył się serdecznie nad swoim bratem i zbierało mu się na płacz. Odszedł więc do [drugiej] sali i tam zapłakał.

Potem obmył twarz i wszedł, a starając się panować nad sobą, wydał polecenie: Podajcie posiłek!

I podali: osobno jemu, osobno im, osobno Egipcjanom jedzącym razem z nim. Egipcjanie nie mogą bowiem jadać razem z Hebrajczykami, gdyż dla Egipcjan jest to rzecz niestosowna.

Usiedli więc przed nim: pierworodny jak się godziło pierworodnemu, a najmłodszy zgodnie ze swym młodym wiekiem; a ludzie ci zdziwieni spoglądali jeden na drugiego.

[Józef] kazał porcje, które [leżały] przed nim, zanieść im; ale porcja Beniamina była pięciokrotnie większa od porcji wszystkich innych. Pili i przy tym podochocili sobie razem z nim.

Potem Józef wydał zarządcy swojego domu takie polecenie: Napełnij żywnością wory tych ludzi na tyle, ile zdołają unieść; włóż też pieniądze każdego na wierzch jego wora.

Mój zaś puchar, srebrny puchar, włożysz na wierzch wora najmłodszego razem z pieniędzmi za jego zboże. I zrobił tak, jak mu Józef polecił.

O świcie wyprawiono więc tych mężów razem z ich osłami.

Oni opuścili miasto, ale nie oddalili się jeszcze daleko, gdy Józef rzekł do zarządcy swego domu: Gotuj się, ruszaj za tymi ludźmi, dopędź ich i zapytaj: „Dlaczego odpłacacie złym za dobre? (Dlaczego ukradliście mi srebrny puchar?)

Czy to nie jest ten, z którego pije mój pan i z którego umie wróżyć? Czyż nie podle postąpiliście, dopuszczając się tego?”

On więc dopędził ich, a gdy powtórzył im te słowa,

odpowiedzieli mu: Panie, dlaczego wypowiadasz takie słowa? Twoi słudzy nigdy nie uczyniliby czegoś podobnego!

Przecież pieniądze, które znaleźliśmy na wierzchu naszych worów, przynieśliśmy do ciebie z powrotem z ziemi Kanaan. Jakże więc mielibyśmy kraść srebro lub złoto z domu twojego pana?

Niechaj umrze ten sługa twój, u którego się to znajdzie, a my niech zostaniemy niewolnikami naszego pana!

Na to on odparł: Niechże będzie tak, jak powiedzieliście. Ten, u którego się to znajdzie, będzie moim niewolnikiem, wy zaś będziecie wolni.

Prędko każdy zestawił swój wór na ziemię i począł rozwiązywać.

On zaś rozpoczął poszukiwanie zaczynając od najstarszego, a kończąc na najmłodszym. I puchar znalazł się w worze Beniamina.

Na to oni rozdarli swoje szaty, każdy załadował swojego osła i wrócili do miasta.

Gdy Juda i jego bracia przybyli do domu Józefa, on był tam jeszcze. Padli więc przed nim na twarz,

Józef zaś rzekł do nich: Jakże mogliście dopuścić się takiego czynu! Czy nie wiedzieliście, że taki człowiek jak ja umie odgadywać?

Na to odrzekł Juda: Cóż możemy odpowiedzieć naszemu panu? Jak mamy mówić i usprawiedliwiać się? Bóg znalazł winę u twoich sług. Otośmy więc sługami mego pana; i my, i ten, u którego znalazł się puchar.

Ale Józef odparł: Nigdy do tego nie dopuszczę! Ten tylko, u którego znalazł się puchar, ten będzie moim niewolnikiem. Wy natomiast jedźcie spokojnie do swego ojca.

Wówczas Juda zbliżył się do niego i powiedział: O, panie! Proszę, niech sługa twój wypowie się przed panem swoim, a ty racz nie unosić się gniewem na niego. Ty jesteś przecież jak faraon.

Pytałeś, mój panie, swoich sług: „Czy macie jeszcze ojca albo brata?”

My zaś odpowiedzieliśmy tobie, panie: „Mamy jeszcze starego ojca i jest najmłodszy chłopiec, zrodzony w starości, a jego brat nie żyje. On to pozostał jedyny z tej samej matki, dlatego jest ulubieńcem ojca”.

Powiedziałeś do swoich sług: „Sprowadźcie go do mnie, abym mógł go zobaczyć”.

Wtedy my odpowiedzieliśmy ci, panie: „Ten chłopiec nie może opuścić ojca, bo gdyby go opuścił, [ojciec] umrze”.

Na to rzekłeś do swoich sług: „Jeżeli ten wasz najmłodszy brat nie przybędzie z wami, już więcej nie będziecie oglądali mojego oblicza”.

Kiedy więc przyszliśmy do twego sługi, do naszego ojca, powtórzyliśmy mu twoje słowa, panie.

Gdy zaś ojciec rzekł: „Kupcie jeszcze raz dla nas trochę żywności”,

odpowiedzieliśmy: „Nie możemy ponownie wyruszyć w dół. Jeżeli jednak nasz najmłodszy brat będzie z nami, wtedy pojedziemy. Nie będzie nam wolno oglądać oblicza owego męża, jeśli nie będzie z nami najmłodszego naszego brata”.

Wówczas sługa twój, nasz ojciec, powiedział do nas: „Wy wiecie, że moja żona urodziła mi dwóch [synów].

Jeden ode mnie poszedł i myślę, że został rozszarpany, bo nie widziałem go więcej aż do tego czasu.

Jeżeli więc weźmiecie mi i tego, a spotka go jakieś nieszczęście, będziecie sprawcami tego, że ja starzec w boleści odejdę do Szeolu”.

Gdybym więc przyszedł teraz do sługi twego, naszego ojca, a nie byłoby z nami tego chłopca, do którego on jest tak bardzo przywiązany,

to skoro tylko zauważy, że chłopca nie ma – umrze. A tak słudzy twoi byliby sprawcami tego, że nasz stary ojciec, twój sługa, w smutku odszedłby do Szeolu.

Ja twój sługa, wziąłem odpowiedzialność za tego chłopca przed ojcem, mówiąc: „Jeżeli go nie przyprowadzę do ciebie, obciążę się na zawsze grzechem wobec mego ojca!”

Niech więc [ja], twój sługa, zostanę sługą pana mego zamiast tego chłopca, a on niech jedzie ze swymi braćmi.

Bo jakże mógłbym wrócić do ojca, gdyby nie było ze mną chłopca? Nie mógłbym patrzeć na ból, którego by doznał mój ojciec.

A Józef nie mógł już dłużej panować nad sobą wobec tych wszystkich, którzy dookoła niego stali, i zawołał: Każcie wszystkim wyjść stąd! I gdy nie było nikogo [obcego] przy Józefie, dał się poznać swym braciom.

Zapłakał wtedy tak głośno, że usłyszeli to Egipcjanie; usłyszał i dom faraona.

Józef rzekł do swoich braci: Ja jestem Józef! Czy mój ojciec żyje jeszcze? Ale bracia jego nie zdołali mu odpowiedzieć z przestrachu wobec niego.

Wówczas Józef zwrócił się do braci: Zbliżcie się do mnie! Kiedy się zbliżyli, rzekł: Jam jest wasz brat Józef, którego sprzedaliście do Egiptu.

Jednak nie trapcie się już teraz i nie wyrzucajcie sobie, że mnie tu sprzedaliście, gdyż sam Bóg wysłał mnie przed wami dla zachowania [was] przy życiu.

Bo już dwa lata panuje głód w tym kraju, a jeszcze pięć lat będzie bez orki i żniwa.

Tak więc Bóg posłał mnie przed wami, aby wam zapewnić przetrwanie w kraju, aby ocalić życie wielu spośród was.

A zatem to nie wy wysłaliście mnie tu, lecz Bóg. On mnie uczynił [jak gdyby] ojcem faraona, panem całej jego majętności i władcą całej ziemi egipskiej.

Ruszajcie prędko do ojca mego i powiedzcie mu: „Twój syn Józef mówi: Bóg uczynił mnie panem nad całym Egiptem. Przybywaj do mnie nie zwlekając.

Zamieszkasz w ziemi Goszen, będziesz blisko mnie i ty, i twoi synowie, i synowie twoich synów, a także twoje owce, woły i cały twój dobytek.

Będę cię tam utrzymywał, abyś nie zubożał wraz ze swoją rodziną i całym swym dobytkiem, bo jeszcze będzie pięć lat głodu”.

Oczy wasze i oczy brata mego Beniamina widzą, że to moje usta mówią do was.

Opowiedzcie zatem ojcu o wielkim moim wywyższeniu w Egipcie i w ogóle o wszystkim, co widzieliście. Potem pospieszcie się i przywieźcie tu mego ojca!

I rzucił się na szyję swemu bratu Beniaminowi, i rozpłakał się. I Beniamin także płakał w jego objęciach.

Potem ucałował wszystkich swoich braci i płakał przy nich. Po tym dopiero bracia z nim rozmawiali.

A kiedy w domu faraona rozeszła się wieść: „Przybyli bracia Józefa” – mile przyjął to faraon i jego dworzanie.

Faraon tak rzekł do Józefa: Powiedz braciom: „Zróbcie tak: objuczcie swoje zwierzęta i ruszajcie zaraz do ziemi Kanaan.

Potem zabierzcie ojca i swoje rodziny i przybywajcie do mnie. Dam wam urodzajny szmat ziemi egipskiej i będziecie żywili się tym, co ten kraj ma najlepszego!”

Ty zatem rozkaż im: „Tak zróbcie: zabierzcie ze sobą z ziemi egipskiej wozy dla waszych małych dzieci i dla kobiet; umieśćcie [w nich] także swego ojca i przyjeżdżajcie.

Nie żałujcie waszych sprzętów, bo przeznaczono dla was, co najlepszego ma egipska ziemia”.

Synowie Izraela tak zrobili. Z polecenia faraona wydał im Józef wozy oraz zapasy na drogę.

Wszystkim też podarował po jednej odświętnej szacie, Beniaminowi jednak darował trzysta sztuk srebra i pięć odświętnych szat.

Dla swego ojca posłał też dziesięć osłów obładowanych najprzedniejszymi płodami Egiptu i dziesięć oślic obładowanych zbożem, chlebem i żywnością (dla ojca) na drogę.

Potem wyprawił braci. Gdy ruszyli, powiedział jeszcze do nich: A nie spierajcie się po drodze!

Wyruszyli zatem z Egiptu i przybyli do ziemi Kanaan, do swego ojca Jakuba.

Kiedy mu donieśli: „Józef żyje! Jest rządcą całej ziemi egipskiej!” – on nie okazał zainteresowania; nie mógł im uwierzyć.

Skoro jednak powtórzyli mu wszystko, o czym Józef mówił z nimi, i gdy zobaczył wozy, które przysłał Józef, by go zabrać, wtedy nowy duch wstąpił w ich ojca Jakuba.

Rzekł więc Izrael: Doprawdy! Józef, mój syn, żyje jeszcze! Pojadę i zobaczę go, zanim umrę.

Izrael wyruszył z całym swoim dobytkiem i przybył do Beerszeby. [Tutaj] złożył ofiary Bogu ojca swego Izaaka.

W widzeniu nocnym Bóg przemówił do Izraela: Jakubie, Jakubie! On odpowiedział: Oto jestem!

Rzekł [Bóg]: Ja jestem Bogiem, Bogiem twego ojca! Nie wahaj się zejść do Egiptu, Ja bowiem uczynię cię tam wielkim narodem.

Zstąpię wraz z tobą do Egiptu, i Ja też wywiodę cię z powrotem. A Józef zamknie ci oczy.

Jakub ruszył zatem z Beerszeby. Synowie Izraela umieścili swego ojca Jakuba oraz swoje małe dzieci i żony w wozach, które faraon przysłał, by go zabrać.

Wzięli też trzody i dobytek, który nabyli w ziemi Kanaan. I tak to przybył do Egiptu Jakub, a z nim całe jego potomstwo.

Synów, wnuków, córki i wnuczki, całe swoje potomstwo sprowadził [Jakub] z sobą do Egiptu.

Oto są imiona synów Izraela przybyłych do Egiptu (Jakuba i jego synów): Ruben, pierworodny Jakuba.

Synowie Rubena: Chanok, Pallu, Checron i Karmi.

Synowie Symeona: Jemuel, Jamin, Ohad, Jakin, Cochar i Szaul, syn Kanaanitki.

Synowie Lewiego: Gerszom, Kehat i Merari.

Synowie Judy: Er, Onan, Szela, Perec i Zerach, ale Er i Onan zmarli w ziemi Kanaan. Synowie Pereca: Checron i Chamul.

Synowie Issachara: Tola, Puwwa, Job i Szimron.

Synowie Zebulona: Sered, Elon i Jachleel.

To są synowie Lei, których ona urodziła Jakubowi w Paddan-Aram; urodziła też córkę Dinę. Tych synów i córek [Zebulona] było razem trzydzieści i trzy osoby.

Synowie Gada: Cifjon, Chaggi, Szuni, Ecbon, Eri, Arodi i Areli.

Synowie Aszera: Jimna, Jiszwa, Jiszwi, Beria i ich siostra Serach. Synowie Berii: Cheber i Malkiel.

To są synowie Zilpy; Laban dał ją swojej córce Lei, a ona [Zilpa] urodziła Jakubowi szesnastu potomków.

Synowie Racheli, żony Jakuba: Józef i Beniamin.

Józefowi urodzili się w Egipcie synowie, których powiła mu Asnat, córka kapłana Poti-Fery z On: Manasse i Efraim.

Synowie Beniamina: Bela, Beker, Aszbel, Gera, Naaman, Echi, Rosz, Muppim, Chuppim i Ard.

To są potomkowie Racheli, których ona urodziła Jakubowi, razem czternaście osób.

Syn Dana: Chuszim.

Synowie Neftalego: Jachceel, Guni, Jecer i Szillem.

To są synowie Bilhy; Laban dał ją swojej córce Racheli, a ona [Bilha] urodziła Jakubowi siedmiu potomków.

Wszystkich osób, które wraz z Jakubem przybyły do Egiptu i pochodziły od niego – nie licząc żon synów Jakuba – było sześćdziesiąt sześć.

A że było dwóch synów Józefa, którzy urodzili mu się w Egipcie, więc wszystkich osób przybyłych do Egiptu, należących do rodziny Jakuba, było siedemdziesiąt.

[Jakub] wysłał przed sobą Judę do Józefa, aby [Józef] wskazał Jakubowi drogę do Goszen. Przyszli więc do Goszen.

Wtedy Józef kazał zaprząc do swego rydwanu i wyjechał do Goszen naprzeciw swego ojca Izraela. Kiedy go ujrzał, rzucił mu się na szyję i płakał w jego objęciach.

Potem Izrael powiedział do Józefa: Teraz, gdy ujrzałem cię jeszcze żyjącego, mogę już umierać!

Następnie Józef rzekł do braci (i całej rodziny ojca): Pójdę do faraona i oznajmię mu: „Moi bracia i cała rodzina ojca przybyła do mnie z ziemi Kanaan.

Ci ludzie są pasterzami owiec. Jako hodowcy trzód sprowadzili swoje owce, woły i cały swój dobytek”.

Gdy zaś faraon wezwie was i zapyta: „Czym wy się zajmujecie?” –

odpowiecie: „My, twoi słudzy, jesteśmy hodowcami trzód od dziecka aż po dzień dzisiejszy, tak my, jak i nasi przodkowie” – abyście mogli osiedlić się w ziemi Goszen, bo w Egipcjanach budzą niechęć wszyscy pasterze owiec.

Józef udał się więc do faraona z wiadomością: Mój ojciec i moi bracia z owcami, wołami i całym swoim dobytkiem przyjechali z ziemi Kanaan i są teraz w ziemi Goszen.

A spośród wszystkich swoich braci wziął [Józef] pięciu i przedstawił ich faraonowi.

Faraon zaś zapytał [tych] jego braci: Czym się zajmujecie? Oni odpowiedzieli faraonowi: Pasterzami trzód jesteśmy, my, słudzy twoi, podobnie jak nasi przodkowie.

I dalej mówili do faraona: Przybyliśmy w gościnę do tego kraju, bo brak paszy dla owiec, które mają twoi słudzy, gdyż wielki głód panuje w ziemi Kanaan. Czy teraz twoi słudzy mogą zamieszkać w ziemi Goszen?

A faraon tak powiedział do Józefa: Twój ojciec i twoi bracia przybyli do ciebie.

Ziemia egipska jest do twojej dyspozycji. Osadź ojca i braci w najlepszym miejscu: niech zamieszkują w ziemi Goszen. A jeżeli wiesz, że są między nimi dzielni ludzie, ustanów ich nadzorcami nad moją trzodą.

Józef przyprowadził potem swego ojca Jakuba i przedstawił go faraonowi. Jakub powitał uroczyście faraona,

a faraon zapytał Jakuba: Ile lat życia liczysz?

A Jakub odpowiedział faraonowi: Dni mego pielgrzymowania to sto trzydzieści lat. Niezbyt więc długie, a niepomyślne były lata mojego życia: nie osiągnęły lat życia moich przodków, dni ich pielgrzymowania.

Potem Jakub życzył faraonowi pomyślności i odszedł od faraona.

Józef osiedlił więc ojca i braci, dając im posiadłość w ziemi egipskiej w najbardziej urodzajnej części kraju, w ziemi Ramses, jak mu polecił faraon.

Dostarczał też Józef żywności ojcu i braciom, całej rodzinie ojca, odpowiednio do liczby dzieci.

W całym kraju nie było już żywności, a więc głód bardzo się srożył; zarówno ludność Egiptu, jak i Kanaanu była wyczerpana głodem.

Za kupowane zboże gromadził Józef wszelkie pieniądze od [mieszkańców] Egiptu i ziemi Kanaan. Te pieniądze oddawał Józef na dwór faraona.

A kiedy w Egipcie i w ziemi Kanaan wyczerpały się pieniądze, wtedy wszyscy Egipcjanie przychodzili do Józefa prosząc: Daj nam chleba! Czy mamy umierać w twojej obecności, dlatego że pieniądze się skończyły?

Józef odpowiedział: Przyprowadźcie swoje trzody. Dam wam [chleba] za trzody, skoro pieniądze się skończyły.

Przywiedli zatem do Józefa swoje trzody, a Józef dawał im chleba w zamian za konie, za trzody owiec, za bydło i za osły. W tym roku zaopatrywał ich więc w zboże w zamian za wszelkie ich bydło.

Po upływie tego roku przyszli do niego i w roku następnym, mówiąc: Nie możemy ukrywać przed tobą, panie, że pieniądze się skończyły, a stada bydła należą do ciebie. Nic już nie pozostało dla ciebie, panie, jak tylko my sami i nasze pola.

Czyż więc mamy ginąć na twoich oczach, my i nasze pola? Kup więc nas i pola nasze za chleb. Razem z naszymi polami będziemy niewolnikami faraona. Daj ziarna siewnego, byśmy mogli przetrwać i byśmy nie zginęli; i ziemia nie będzie leżała odłogiem.

Józef wykupił zatem całą ziemię egipską dla faraona, bowiem każdy Egipcjanin sprzedawał swoje pole, gdyż głód coraz bardziej im dokuczał. W ten sposób kraj stał się własnością faraona,

a ludność – od jednego krańca Egiptu do drugiego – [Józef] przywiódł do niego jako niewolników.

Nie wykupił tylko roli kapłanów, ponieważ faraon dał kapłanom takie prawo, by otrzymywali żywność na podstawie danych im przywilejów. Toteż nie sprzedawali swojej roli.

Józef zaś tak przemówił do ludu: Dzisiaj nabyłem dla faraona was i wasze role. Oto tu ziarno siewne dla was: obsiejcie więc pola!

Piątą część ze zbiorów macie oddać faraonowi; cztery części będą dla was na obsianie pól i na żywność – dla was i dla waszych domowników, a także na pokarm dla waszych dzieci.

Wtedy oni odpowiedzieli: Uratowałeś nam życie! Obyśmy znaleźli łaskę w twoich oczach, panie, i byli [wiernymi] sługami faraona!

A Józef ustanowił prawo, ważne po dziś dzień dla ziemi egipskiej: piąta część [zbiorów] należy do faraona. (Jedynie ziemia kapłanów nie przypadła faraonowi).

A Izrael zamieszkał w Egipcie, w ziemi Goszen. Tam się osiedlili i rozmnożyli, a ich liczba bardzo wzrosła.

Jakub przeżył w Egipcie siedemnaście lat; razem liczył Jakub sto czterdzieści siedem lat życia.

Gdy zaś zbliżała się śmierć Izraela, wezwał on syna swego Józefa i powiedział do niego: Jeśli jesteś mi oddany szczerze, połóż rękę swą na moim biodrze [na znak], że okażesz mi prawdziwą wierność i nie pochowasz mnie w Egipcie.

A gdy już zasnę z ojcami, zabierzesz mnie z Egiptu i pochowasz w ich grobie. [Józef] odparł: Uczynię według twego życzenia.

A [Jakub] powiedział: Przysięgnij mi! I przysiągł. A Izrael opadł na wezgłowie łoża.

Kiedy potem powiadomiono Józefa: „Twój ojciec zachorował” – wziął ze sobą swoich obu synów, Manassego i Efraima.

Gdy Jakub się dowiedział: „Twój syn Józef przyszedł do ciebie” – zebrał siły i usiadł na łożu.

Potem Jakub rzekł do Józefa: Bóg Wszechmocny ukazał mi się raz w Luz, w ziemi Kanaan, a błogosławiąc mnie,

powiedział: „Uczynię cię płodnym i rozmnożę cię, ustanawiając [głową] wielu ludów. Dam też tę oto ziemię twemu przyszłemu potomstwu na wieczne posiadanie”.

Zatem twoi dwaj synowie, którzy urodzili ci się w ziemi egipskiej przed moim przybyciem do tego kraju, będą moimi; Efraim i Manasse będą moimi jak Ruben i Symeon.

Jednak twoi potomkowie, których urodzisz po nich, należeć będą do ciebie. Mają być nazwani według imion swych braci, [mieszkając] w swym dziedzictwie.

Ja bowiem, gdym wracał z Paddan-Aram, straciłem Rachelę w ziemi Kanaan, w drodze, w niewielkiej odległości od Efrata. Tam ją pochowałem, przy drodze do Efrata, to jest do Betlejem.

Kiedy Izrael spostrzegł synów Józefa, zapytał: Kim są ci?

A Józef odpowiedział ojcu: To są synowie moi, których mi dał Bóg. Rzekł [Jakub]: Przybliż ich do mnie, chcę ich pobłogosławić.

Ze starości oczy Izraela osłabły, tak że nie mógł [dobrze] widzieć. Przybliżył ich więc do niego, a on ich ucałował i uścisnął.

Potem Izrael rzekł do Józefa: Nie wierzyłem, bym miał oglądać twoje oblicze, a oto Bóg dał mi oglądać nawet twoje potomstwo!

Wtedy Józef odsunął ich od jego kolan i pochylił się w ukłonie aż do ziemi.

Potem ujął Józef ich obu, Efraima prawą ręką – po lewicy Izraela, a Manassego ręką lewą – po prawicy Izraela, i przybliżył do niego.

Wówczas Izrael wyciągnął prawicę i położył ją na głowie Efraima, który był młodszy, a swoją rękę lewą na głowie Manassego; skrzyżował [w ten sposób] swoje ręce, gdyż Manasse był pierworodnym.

Błogosławił zatem Józefa mówiąc: – Bóg, przed obliczem którego kroczyli ojcowie moi, Abraham i Izaak, Bóg, który był moim pasterzem od mej młodości aż po dzień dzisiejszy,

Anioł, który mnie bronił od zła wszelkiego – niech błogosławi tym chłopcom. Niech będą nazywani moim imieniem, i imieniem mych ojców, Abrahama i Izaaka. Niech się wielce rozmnożą na tej ziemi.

Kiedy Józef spostrzegł, że ojciec prawicę swoją położył na głowie Efraima, nie podobało mu się to. Ujął więc dłoń ojca, aby przełożyć ją z głowy Efraima na głowę Manassego.

Józef powiedział przy tym do ojca: Nie tak, ojcze! Bo ten jest pierworodnym. Połóż swoją prawicę na jego głowie.

Ale ojciec nie zgodził się, mówiąc: Wiem o tym, mój synu, wiem! I z niego także powstanie lud, który wzrośnie w siłę. Ale młodszy jego brat będzie silniejszy od niego, a potomstwo jego rozwinie się w narody.

Błogosławił ich więc owego dnia, dodając: Wspominając ciebie Izraelici będą sobie życzyli błogosławieństwa, mówiąc: „Niech Bóg szczęści ci tak, jak Efraimowi i Manassemu!” Tak więc [Jakub] dał pierwszeństwo Efraimowi przed Manassem.

Potem Izrael rzekł do Józefa: Ja już umrę, ale Bóg będzie z wami i wróci was do ziemi ojców.

Tobie zatem daję – przed twymi braćmi – grzbiet jednej góry, którą zdobyłem na Amorytach swoim mieczem i łukiem.

Jakub wezwał swych synów i rzekł: – Zbierzcie się. Chcę oznajmić wam, co was spotka w przyszłości.

Zgromadźcie się i słuchajcie, synowie Jakuba, Słuchajcie Izraela, ojca waszego!

Rubenie, tyś moim pierworodnym, Moją siłą, pierwociną tężyzny mojej, Pierwszy znaczeniem i pierwszy męstwem.

Kipiałeś jak woda, a przewodzić nie będziesz, Boś wszedł do ojcowskiego łoża I tym mojeś pokalał łoże.

Symeon i Lewi, to [prawdziwi] bracia. Ich miecze narzędziem gwałtu.

Nie wejdę do ich tajemnej rady, Do ich zebrania nie przylgnie me serce, Bo w uniesieniu zgładzili ludzi, W swej samowoli kaleczyli bydło.

Przeklęty ich gniew – tak srogi, Ich zapamiętanie – tak okrutne! Rozdrobnię ich w Jakubie, Rozproszę ich w Izraelu.

Judo! Ciebie to sławić będą bracia, A ręka twoja na karkach twych wrogów! Synowie ojca twego głęboki złożą ci pokłon!

Młodym lwem Juda, Po wzięciu łupu w góryś poszedł, synu. Legł, skrada się jak lew, Jak lwica; któż by go drażnił?

Nie będzie berło zabrane Judzie, Laska władzy spomiędzy jego kolan, Aż nadejdzie ten, komu ona przystoi, Komu posłuch okażą narody.

Osła przywiąże do krzewu winnego, Do wybornej latorośli źrebię oślicy. W winie wypierze swe odzienie, Swą suknię w krwi winogron.

Oczy błyszczą od wina, A zęby – mlekiem bieleją.

Zebulon osiądzie nad brzegiem morza, Nad wybrzeżem dla okrętów. Jego granice sięgną aż po Sydon.

Issachar – osioł kościsty, Wylegujący się między zagrodami:

Gdy spostrzegł, że ma dobre leże, Że [jego] ziemia – przyjemna, Pochylił plecy do dźwigania brzemion, Stał się najemnym sługą.

Dan będzie sądził swój lud Jako jeden ze szczepów Izraela.

Dan wężem będzie przy drodze, Żmiją przy ścieżce, Kąsającą pęciny konia – Aż jeździec runie do tyłu.

(Twojej, o Jahwe, wyczekuję pomocy!)

Gad: gromada zbójów go napadnie, On jednak będzie ścigał uchodzących!

Aszera chleb jest tłusty, To on dostarczy przysmaków królewskich.

Neftali – ścigła łania, Miłe układa on słowa.

Józef – latorośl płodna, Latorośl płodna przy źródle; Odrośla pną się po murze.

Niepokoić go będą miotając pociski, Napastować go będą łucznicy,

Wszakże łuk jego silnym pozostanie, A mocne będą ramiona jego – W rękach Potężnego [Boga] Jakuba, Przez imię Pasterza, Skały Izraela,

Dzięki Bogu twego ojca – niech cię wspiera – Dzięki Bogu Wszechmocnemu: niech ci błogosławi Błogosławieństwami niebios z wysoka, Błogosławieństwami głębiny, ziejącej w dole, Błogosławieństwami piersi [matczynej] i łona!

Błogosławieństwa ojca twego Przewyższyły błogosławieństwa odwiecznych wzgórz, Wspaniałość starożytnych pagórków; Niech spłyną one na głowę Józefa, Na czoło książęcia pośród braci.

Beniamin to wilk drapieżny: Rankiem zdobycz pożera, Wieczorem rozdziela łupy.

Ci wszyscy to dwanaście szczepów izraelskich; a to jest to, co powiedział do nich ojciec, błogosławiąc ich. I pobłogosławił każdego z nich osobnym błogosławieństwem.

Potem dał im polecenie, mówiąc do nich: Ja [wnet] przyłączę się do mego ludu. Pochowajcie mnie przy ojcach moich, w pieczarze na polu Chittyty Efrona,

w pieczarze tej na polu Makpela, blisko Mamre, w ziemi Kanaan. Pieczarę tę kupił Abraham razem z polem od Chittyty Efrona na dziedziczną posiadłość przeznaczoną na cmentarz.

Tam pochowano Abrahama i żonę jego Sarę, tam pochowano Izaaka i żonę jego Rebekę, a ja pochowałem tam Leę.

Pole to i pieczara na nim kupione były od Chittytów.

Kiedy Jakub wypowiedział do końca to polecenie do synów, opadł na posłanie i umarł. I przyłączony został do swoich przodków.

Józef przypadł wtedy do twarzy ojca swego, a płacząc nad nim całował go.

Potem nakazał Józef swoim dworzanom – lekarzom, ażeby zabalsamowali jego ojca. I lekarze zabalsamowali Izraela.

A zużyli na to czterdzieści dni, bo tyle czasu trwa balsamowanie. Potem Egipcjanie opłakiwali go przez siedemdziesiąt dni.

A kiedy upłynęły dni żałoby, Józef zwrócił się do domowników faraona z taką prośbą: Jeżeli jesteście mi życzliwi, powiedzcie faraonowi, co następuje:

„Ojciec mój pod przysięgą rozkazał mi: Oto umieram. Masz mnie pochować w moim grobie, który wykopałem dla siebie tam, w ziemi Kanaan”. Chciałbym więc teraz pojechać tam i pochować ojca swego, a potem wrócić.

Faraon odpowiedział: Jedź i pochowaj swego ojca, skoro cię zobowiązał przysięgą.

I wyruszył Józef, aby pochować ojca, a z nim razem wyruszyli wszyscy dworzanie faraona, dostojnicy dworscy i wszyscy dostojnicy ziemi egipskiej,

a także cała rodzina Józefa, jego bracia i [reszta] rodziny ojca. W ziemi Goszen pozostała tylko dziatwa, trzoda i bydło.

Nawet wozy i jeźdźcy towarzyszyli mu, tak że cała karawana była bardzo wielka.

Gdy przybyli do Goren ha-Atad, za Jordanem, odprawili tam bardzo uroczysty obrzęd żałobny, bo Józef sprawił swemu ojcu żałobę siedmiodniową.

Kanaanici, mieszkańcy tej krainy, widząc żałobę w Goren ha-Atad, mówili: „Egipcjanie mają wielką żałobę!” Dlatego nadano [temu miejscu] imię Abel Micrajim; leży ono za Jordanem.

Synowie Jakuba uczynili więc z nim tak, jak im nakazał.

Synowie przenieśli go do ziemi Kanaan i pochowali w pieczarze na polu Makpela; Abraham kupił to pole blisko Mamre na dziedziczną posiadłość grobową od Chittyty Efrona.

Pochowawszy ojca Józef powrócił do Egiptu razem ze swymi braćmi i tymi wszystkimi, którzy udali się z nim na pogrzeb jego ojca.

Bracia Józefa, widząc, że ojciec ich umarł, mówili: „A gdyby tak Józef odniósł się do nas wrogo i w pełni odpłacił nam za to wszystko zło, które mu wyrządziliśmy?”

Kazali więc donieść Józefowi: Twój ojciec przed śmiercią polecił:

„Tak macie powiedzieć Józefowi: Daruj swoim braciom, proszę, przewinienie i ich grzech, bo wyrządzili ci zło”. Teraz więc daruj przewinienie czcicielom Boga twojego ojca! I zapłakał Józef, kiedy tak przemówili do niego.

Wtedy bracia jego podeszli i upadli przed nim na twarz, mówiąc: Otośmy twoi słudzy!

Ale Józef rzekł do nich: Nie lękajcie się! Czy to ja [zamierzam] zastępować Boga?

Wy wprawdzie uknuliście zło przeciwko mnie, lecz Bóg obrócił to na dobro, aby stało się tak, jak się dzisiaj dzieje, aby utrzymać przy życiu wielki naród.

Już się nie lękajcie! Wyżywię was i wasze dzieci. I tak pocieszał ich i przemawiał do nich czule.

Józef mieszkał więc w Egipcie razem z rodziną swego ojca. Józef dożył stu dziesięciu lat

i widział trzecie pokolenie potomków Efraima. Kiedy rodziły się dzieci Makira, syna Manassego, wkładano je również na kolana Józefa.

Pewnego razu rzekł do swych braci: Kiedy umrę Bóg najtroskliwiej będzie czuwał nad wami. On wyprowadzi was z tej ziemi do kraju, który obiecał Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi.

Po czym Józef zaprzysiągł synów Izraela tymi słowy: Bóg najtroskliwiej będzie czuwał nad wami, wy jednakże zabierzcie stąd moje kości!

Józef umarł w wieku stu dziesięciu lat. I zabalsamowano go, i złożono w sarkofagu w Egipcie.

Oto imiona synów Izraela, którzy przybyli do Egiptu, a przybyli z Jakubem, każdy ze swoją rodziną:

Ruben, Symeon, Lewi i Juda;

Issachar, Zebulon i Beniamin,

Dan, Neftali, Gad i Aszer.

Wszystkich osób pochodzących od Jakuba było siedemdziesiąt; a Józef był już w Egipcie.

Umarł potem Józef, wszyscy jego bracia i całe to pokolenie.

Izraelici byli płodni i znacznie się rozmnożyli; niezwykle wzrosła ich liczba, tak że ów kraj był ich pełen.

Wówczas nastał w Egipcie nowy król, który już nie znał Józefa.

Ten tak oznajmił swemu ludowi: Oto lud izraelski stał się zbyt liczny i zbyt silny dla nas.

Postępujmy z nim przeto rozsądnie, by się nie mnożył, a w razie gdyby zdarzyła się wojna, ażeby nie przyłączył się i on do naszych wrogów, nie walczył przeciw nam i nie opuścił potem tego kraju.

Wyznaczono więc nad nim dozorców robót, aby go udręczyć ciężkimi robotami. A budowano dla faraona miasta-spichlerze, Pitom i Ramses.

Im bardziej jednak Izraela uciskali, tym więcej się mnożył i rósł w siły, tak iż zaczęto lękać się Izraelitów.

I przemocą Egipcjanie zmuszali Izraelitów do pracy.

Tak to uprzykrzali im życie ciężką pracą przy glinie i cegłach oraz wszelką pracą w polu (przy wszystkich ich pracach), którą wykonywali u nich pod przymusem.

Król Egiptu wydał też [takie] polecenie położnym hebrajskim, z których jednej było na imię Szifra, a drugiej Pua:

Kiedy będziecie przyjmować dzieci kobiet hebrajskich, obserwujcie dokładnie poród: jeżeli będzie to syn, macie go zabić, a jeżeli córka – niech żyje!

Jednakże położne były bogobojne i nie postępowały tak, jak im polecił król Egiptu, lecz pozostawiały chłopców przy życiu.

Wtedy król Egiptu wezwał położne i zapytał je: Dlaczego postąpiłyście w ten sposób, że pozostawiłyście chłopców przy życiu?

Położne zaś odpowiedziały faraonowi: Kobiety hebrajskie to nie kobiety egipskie; one są żywotne! Zanim zdąży przyjść do nich położna, one już urodzą.

Bóg szczęścił tym położnym. A lud [izraelski] mnożył się i wielce umacniał.

Ponieważ owe położne czciły Boga, On użyczył im potomstwa.

A faraon wydał rozkaz dla całego narodu: Każdego chłopca, który się urodzi, wrzućcie do Nilu, natomiast dziewczynkę pozostawcie przy życiu.

Pewien człowiek z rodu Lewiego pojął żonę [również] z rodu Lewiego.

Ona poczęła potem i urodziła syna, a widząc, jak piękny to był chłopiec, ukrywała go przez trzy miesiące.

Gdy zaś dłużej nie mogła go już ukrywać, wzięła koszyk z papirusu i wysmarowała żywicą i smołą; potem włożyła do niego chłopca i umieściła w trzcinie nad brzegiem Nilu.

Opodal zaś stanęła siostra jego, aby widzieć, co się z nim stanie.

Wtedy to przyszła nad Nil córka faraona, aby się wykąpać. Podczas gdy jej dziewczęta przechadzały się nad Nilem, ona zobaczyła koszyk wśród trzciny. Posłała więc swoją służebną, która zabrała go.

Kiedy otworzyła, zobaczyła (to dziecko) płaczącego chłopca. Zlitowała się więc nad nim, mówiąc: To jedno z dzieci hebrajskich.

A jego siostra rzekła do córki faraona: Czy mam iść i zawołać ci jakąś mamkę spośród kobiet hebrajskich, ażeby ci wykarmiła dziecko?

A córka faraona odpowiedziała jej: Idź! Dziewczyna poszła więc i zawołała matkę dziecięcia.

Córka faraona powiedziała do niej: Zabierz to dziecko i wykarm mi je, a ja dam ci należną zapłatę. Kobieta owa wzięła zatem dziecko i wykarmiła je.

A kiedy dziecko podrosło, zaprowadziła je do córki faraona. Ona przybrała go za syna. Dała mu też imię Mojżesz, bo mówiła: „Przecież wydobyłam go z wody!”

W owym czasie, gdy Mojżesz już dorósł, poszedł raz do swoich rodaków i widział ich niewolniczą pracę. Wtem zobaczył, że pewien Egipcjanin bije jakiegoś Hebrajczyka, jego rodaka.

Rozejrzał się wtedy na wszystkie strony, a spostrzegłszy, że nie ma nikogo, zabił tego Egipcjanina i zagrzebał go w piasku.

Drugiego dnia znów nadszedł wtedy, gdy dwaj Hebrajczycy wadzili się z sobą. Wtedy zwrócił się do bardziej winnego: Dlaczego bijesz swego rodaka?

Ten zaś odparł: Kto cię ustanowił nadzorcą i sędzią nad nami? Czy ty myślisz mnie tak zabić, jak zabiłeś Egipcjanina? Mojżesz przeląkł się wtedy, pomyślał bowiem, że jednak ta rzecz się wydała.

Ale i faraon usłyszał o tej sprawie i starał się zabić Mojżesza. Mojżesz uciekł więc od faraona i podążył do ziemi Midian; zatrzymał się [tam] przy jakiejś studni.

Kapłan Midianitów miał siedem córek. One to nadeszły właśnie, naczerpały i napełniły koryta, by napoić trzodę swego ojca.

Ale nadeszli także pasterze i odpędzili je. Wtedy Mojżesz wstał, wziął je w obronę i trzodę ich napoił.

Kiedy potem przyszły one do swego ojca Reuela, ten spytał: Dlaczego tak wcześnie dziś wracacie?

One odpowiedziały: Jakiś Egipcjanin obronił nas od pasterzy, a nawet naczerpał nam [wody] i napoił trzodę.

On zaś rzekł do swych córek: Gdzież on? Dlaczego zostawiłyście tego człowieka? Zaproście go, ażeby zjadł z nami posiłek!

I Mojżesz dał się namówić, by zamieszkać przy tym człowieku. On dał też Mojżeszowi [za żonę] swoją córkę Cipporę.

Ta urodziła syna, któremu nadał imię Gerszom, mówiąc: „Byłem przybyszem w obcym kraju”.

Po dłuższym czasie umarł król Egiptu, lecz Izraelici [nadal] jęczeli przy pracy i biadali. Ich skargi z powodu [nadmiernej] pracy dotarły jednak do Boga.

Bóg usłyszał ich wzdychanie i wspomniał na swoje przymierze z Abrahamem, Izaakiem i Jakubem.

Wejrzał więc Bóg na synów Izraela i ujął się [za nimi].

A Mojżesz był pasterzem trzody swego teścia Jetro, kapłana midianickiego. Pewnego razu pędząc trzodę przez pustkowie dotarł do Góry Bożej, do Chorebu.

I ukazał mu się anioł Jahwe w płomieniu ognia, [buchającego] z krzaka. Widział, że krzak płonie ogniem, a nie niszczeje.

Wtedy Mojżesz powiedział [sobie]: „Muszę się przybliżyć i obejrzeć to dziwne zjawisko, dlaczego ten krzak się nie spala!”

Gdy Jahwe zobaczył, że zbliża się, aby się przyglądnąć, zawołał Bóg do niego z krzaka: Mojżeszu! Mojżeszu! On odparł: Oto jestem!

A [Bóg] mówił: Nie zbliżaj się tutaj! Zdejmij sandały z nóg, bo miejsce, na którym stoisz, jest ziemią świętą.

I dodał: Jam jest Bóg ojca twego, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba. Wtedy Mojżesz zakrył sobie twarz, gdyż lękał się spoglądać na Boga.

A Jahwe rzekł: Przyjrzałem się dobrze udręce mego ludu, który jest w Egipcie, usłyszałem jęki [wydawane] przy nadzorcach, znam więc dobrze jego cierpienia.

Dlatego zstąpiłem, aby go ocalić z ręki Egipcjan i wyprowadzić z tej ziemi do ziemi pięknej i rozległej, do ziemi mlekiem i miodem płynącej, do kraju Kanaanitów, Chittytów, Amorytów, Peryzzytów, Chiwwitów i Jebuzytów.

Bo doszło teraz do mnie wołanie synów Izraela i zobaczyłem, jak uciskają ich Egipcjanie.

Ruszaj więc teraz! Wyślę cię do faraona, a ty wyprowadź z Egiptu mój lud, synów Izraela.

Wtedy Mojżesz rzekł do Boga: Kim to ja jestem, żebym miał iść do faraona i wyprowadzić z Egiptu synów Izraela?

[Bóg] odrzekł: Ja będę przecież z tobą! A znakiem dla ciebie, że to Ja cię posłałem, będzie to, że skoro wyprowadzisz ten lud z Egiptu, na tej właśnie górze będziecie sprawowali służbę Bożą.

A Mojżesz rzekł do Boga: Jeśli zatem udam się do synów Izraela i powiem im: „Bóg waszych ojców przysłał mnie do was”, a oni mnie zapytają: „Jakie jest Jego imię?” – co mam im odpowiedzieć?

Bóg odrzekł Mojżeszowi: JESTEM, KTÓRY JESTEM! I dodał: Tak odpowiesz synom Izraela: „JESTEM przysłał mnie do was”.

I dalej mówił Bóg do Mojżesza: Tak powiesz do synów Izraela: TEN, KTÓRY JEST, Bóg waszych ojców, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka, Bóg Jakuba posłał mnie do was. Takie ma być moje Imię na zawsze, takie upamiętnienie mojej [Osoby] z pokolenia w pokolenie.

Idź, zgromadź starszyznę Izraela i powiedz im: „Ukazał mi się Jahwe, Bóg waszych ojców, Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba, i powiedział: Pilnie baczę na was i na to, co was spotyka w Egipcie.

Dlatego postanowiłem: Wywiodę was z udręki egipskiej do ziemi Kanaanitów, Chittytów, Amorytów, Peryzzytów, Chiwwitów i Jebuzytów, do ziemi mlekiem i miodem płynącej”.

Oni usłuchają twego głosu, a zatem ty i starszyzna izraelska pójdziecie do króla Egiptu i powiecie do niego: „Jahwe, Bóg Hebrajczyków, ukazał się nam. Teraz więc chcemy oddalić się o trzy dni drogi na pustynię i złożyć ofiarę swemu Bogu Jahwe”.

Wiem Ja, że król Egiptu nie pozwoli wam iść, jeśli nie zostanie [przymuszony] mocną ręką.

Wyciągnę przeto rękę i dotknę Egipt wieloma niezwykłymi zjawiskami, które w nim dokonam. Dopiero potem was wypuści.

Usposobię też życzliwie Egipcjan do tego ludu; a tak odchodząc, nie wyjdziecie z próżnymi rękoma.

Każda kobieta wyprosi od swojej sąsiadki i od swojej gospodyni srebrne i złote ozdoby, a także szaty. Ubierzecie w to swoich synów i córki, i tak złupicie Egipt.

W odpowiedzi Mojżesz rzekł: A jeżeli nie uwierzą mi i nie posłuchają mego głosu, ale powiedzą: „Jahwe wcale ci się nie ukazał”?

Wtedy Jahwe zapytał go: Co to [masz] w ręce? On odpowiedział: Laskę:

A [Jahwe] rzekł: Rzuć ją na ziemię! Rzucił ją więc na ziemię, a ona zmieniła się w węża, przed którym Mojżesz uciekał.

Ale Jahwe przemówił do Mojżesza: Wyciągnij rękę i chwyć go za ogon! Wyciągnął zatem rękę i chwycił go mocno, a on stał się znowu laską w jego dłoni.

[…] aby uwierzyli, że ukazał ci się Jahwe, Bóg ich ojców, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka, Bóg Jakuba.

I znów rzekł Jahwe do niego: Włóż rękę w zanadrze! Włożył więc rękę w zanadrze, a kiedy wyciągnął, ręka jego była pokryta trądem jak śniegiem.

Ale [Jahwe] rzekł: Włóż rękę [jeszcze raz] w zanadrze! Włożył więc rękę w zanadrze, a kiedy ją wyciągnął z zanadrza, przybrała znowu [wygląd zdrowy], jak reszta jego ciała.

Jeśli nie uwierzą ci i nie usłuchają wymowy tego pierwszego znaku, to uwierzą jednak w znak drugi.

Gdyby jednak nie mieli uwierzyć obu tym znakom i nie posłuchali twego głosu, nabierz wody Nilu i wylej na suchą ziemię. Wtedy ta woda, którą zaczerpniesz z Nilu, na suchej ziemi zamieni się w krew.

A Mojżesz rzekł do Jahwe: Proszę Cię, o Panie, nie jestem ja wymowny: ani [nie byłem] w przeszłości, ani też [nie stałem się nim] nawet odkąd przemawiasz do Twego sługi. Mam trudną wymowę i nieporadny język.

A Jahwe [tak] przemówił do niego: Któż to dał człowiekowi usta albo kto czyni [go] niemym czy głuchym, widzącym albo ślepym? Czyż nie Ja, Jahwe?

Ruszaj więc teraz! Ja zaś będę na ustach twoich i pouczę cię, jak masz mówić.

Ale [Mojżesz] rzekł: Proszę cię, Panie, poślij raczej [innego], którego posłać zechcesz.

Wtedy Jahwe uniósł się gniewem na Mojżesza i rzekł: Czy nie ma Lewity Aarona, twojego brata? Wiem, że on potrafi mówić. On to właśnie wyjdzie naprzeciw ciebie, a kiedy cię zobaczy, ucieszy się serdecznie.

Z nim przeto będziesz rozmawiał i przekażesz mu, co ma mówić; Ja zaś będę na twoich ustach i na jego ustach i pouczę was, jak macie postępować.

On będzie za ciebie przemawiał do ludu, będzie zatem [jak gdyby] twoimi ustami, ty zaś będziesz dla niego [jak gdyby] Bogiem.

Weź też do ręki tę laskę; za jej pomocą będziesz czynił znaki.

I odszedł Mojżesz, a powróciwszy do swego teścia Jetro rzekł do niego: Chciałbym pojechać i wrócić do moich braci, którzy są w Egipcie, aby zobaczyć, czy jeszcze żyją. Jetro odpowiedział Mojżeszowi: Jedź w pokoju!

A Jahwe rzekł do Mojżesza w [ziemi] Midian: Jedź, wracaj do Egiptu, bo pomarli ci wszyscy, którzy nastawali na twoje życie.

Mojżesz zabrał więc żonę i synów, powsadzał ich na osła i wyruszył z powrotem do ziemi egipskiej; do ręki wziął Mojżesz laskę Bożą.

A Jahwe przemówił do Mojżesza: Udając się w drogę powrotną do Egiptu bacz, abyś te wszystkie dziwy, które ci dałem do ręki, ukazał wobec faraona. Ja zaś sprawię, aby serce jego pozostało niewzruszone, tak iż nie będzie chciał puścić tego ludu.

Powiesz wtedy faraonowi: Tak mówi Jahwe! Izrael jest moim pierworodnym synem,

rozkazuję ci więc: Puść mego syna, by mi służył! Jeżeli będziesz się wzbraniał wypuścić go, Ja zabiję twojego pierworodnego syna.

A w drodze, podczas nocnego postoju, Jahwe rzucił się na Mojżesza i chciał go zabić.

Wówczas Cippora wzięła ostry kamień, odcięła napletek swego syna i dotknęła [nim] nóg [Mojżesza] mówiąc: „Jesteś dla mnie oblubieńcem krwi”.

Wtedy [Jahwe] odstąpił od niego. Ona rzekła wówczas: „Oblubieniec krwi” ze względu na obrzezanie.

A do Aarona Jahwe rzekł: Wyjdź naprzeciw Mojżesza na pustynię. I poszedł. Spotkał go przy Górze Bożej i ucałował.

Mojżesz wyjawił wtedy Aaronowi wszystkie słowa Jahwe, który go posłał, i wszystkie cuda, jakie mu zalecił.

Potem Mojżesz razem z Aaronem poszli zebrać całą starszyznę izraelską.

Wówczas Aaron opowiedział o wszystkim, co Jahwe powiedział do Mojżesza, a ten dokonał znaków na oczach ludu.

I lud uwierzył. Gdy bowiem usłyszeli, że Jahwe ujął się za synami Izraela, ujrzawszy ich nędzę, pochylili się w pokłonie i padli na ziemię.

Potem Mojżesz i Aaron udali się do faraona i rzekli: Tak mówi Jahwe, Bóg Izraela: „Puść mój lud, aby mnie uczcili świętem na pustyni”.

Ale faraon odpowiedział: Kim jest Jahwe, ażebym miał głosu jego słuchać i wypuścić Izraela? Nie znam Jahwe ani Izraela też nie wypuszczę!

Wtedy oni odpowiedzieli: Bóg Hebrajczyków ukazał się nam. Pragniemy odbyć trzydniowy marsz na pustynię i złożyć ofiary dla Jahwe, naszego Boga, by nas nie dotknął zarazą albo mieczem.

Na to rzekł im król Egiptu: Dlaczego Mojżesz i Aaron odrywają ten lud od pracy? Idźcież do swojej roboty!

I faraon dodał: Ten nędzny lud jest teraz tak liczny, a wy jeszcze chcecie odrywać go od roboty?

Jeszcze tego samego dnia faraon wydał takie polecenie nadzorującym lud i pisarzom:

Nie wydawajcie temu ludowi plew do wyrobu cegieł, jak to było dotychczas; niech sami idą i nazbierają sobie plew.

Macie żądać od nich tej samej ilości cegieł, jaką wykonywali dotąd; nie umniejszajcie niczego, bo próżnują i dlatego wołają: „Chcemy iść, chcemy złożyć ofiary swemu Bogu”.

Trzeba tym ludziom tak utrudniać pracę, żeby nią byli zajęci i nie ufali kłamliwym słowom.

Wtedy wyszli nadzorcy ludu i pisarze i ogłosili ludowi: Tak mówi faraon: „Dłużej już nie będę wam dawał plew!”

Idźcie i nazbierajcie sobie plew, gdzie tylko znajdziecie, bo wasza praca w niczym nie zostanie umniejszona.

Rozproszył się więc lud po całym Egipcie, ażeby zbierać słomę na plewy.

Nadzorcy zaś przynaglali: Dzień w dzień kończcie swoją robotę tak, jak wówczas, gdy dostawaliście plewy!

I bito pisarzy izraelskich, których nadzorcy faraona ustanowili nad nimi, mówiąc: Dlaczego nie wykonujecie swych dotychczasowych zobowiązań w cegle również i teraz?

Wtedy pisarze izraelscy poszli i poskarżyli się faraonowi: Dlaczego tak postępujesz ze swoimi sługami?

Nie dają plew twoim sługom, a mówią nam: „Róbcie cegły!” I biją też twoje sługi […]

On odrzekł: Leniwi jesteście, leniwi i dlatego mówicie: „Chcemy iść, chcemy złożyć ofiary Jahwe”.

Idźcie zaraz do pracy! Plew wam nie dadzą, ale oznaczoną ilość cegieł musicie dostarczyć.

A tak pisarze izraelscy ujrzeli, iż znajdują się w żałosnym położeniu, skoro powiedziano: „Nie wolno wam umniejszać codziennej liczby cegieł”.

Gdy więc spotkali Mojżesza i Aarona, oczekujących na ich wyjście od faraona,

powiedzieli do nich: Niech Jahwe was przejrzy i osądzi za to, że zepsuliście nasze dobre imię u faraona i jego dworzan, dając im miecz do ręki, by nas mordowali.

Wtedy Mojżesz zwrócił się do Jahwe, mówiąc: O Panie! Dlaczego dopuszczasz zło na ten lud! Dlaczegoś mnie posłał?

Przecież od chwili, gdym poszedł do faraona, aby mówić w Twoim imieniu, źle obchodzi się z tym ludem, Ty zaś wcale nie ratujesz swego ludu.

Wtedy Jahwe przemówił do Mojżesza: Ujrzysz zaraz, co pocznę z faraonem: [przymuszony] mocną ręką wypuści ich, [przymuszony] mocną ręką [niemalże] wypędzi ich ze swego kraju!

I tak dalej mówił Bóg do Mojżesza: Jam jest Jahwe!

Jam się objawił Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi jako Bóg Wszechmocny, lecz nie dałem im poznać swego imienia Jahwe.

Zawarłem też z nimi przymierze, aby dać im ziemię Kanaan, ziemię ich wędrówek, w której przebywali jako obcy.

Gdy usłyszałem skargę synów Izraela, których Egipcjanie zamieniali w niewolników, wspomniałem na swoje przymierze.

Dlatego powiedz synom Izraela: „Jam jest Jahwe! Wyciągnę was spod brzemienia Egipcjan, ocalę was od niewolniczej pracy dla nich, uwolnię potężnym ramieniem i dzięki surowym wyrokom.

Bo biorę was za swój lud i będę waszym Bogiem. Wy zaś poznacie, że to Ja, wasz Bóg, Jahwe, wywiodłem was spod brzemienia Egipcjan.

Przywiodę też was do ziemi, nad którą wyciągnąłem [w przysiędze] swoją rękę, aby ją dać Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi. Dam ją wam w posiadanie, Ja Jahwe”.

Mojżesz wyłożył więc to Izraelitom; ci jednak nie chcieli go słuchać, a to z powodu małoduszności i z powodu ciężkiej pracy.

Wtenczas Jahwe przemówił do Mojżesza:

Idź, powiedz faraonowi, królowi Egiptu, aby wypuścił synów Izraela ze swego kraju.

Mojżesz zwrócił się wtedy do Jahwe tymi słowy: Oto [nawet] Izraelici nie słuchają mnie, jakże więc faraon ma mnie usłuchać przy mojej trudnej wymowie?

Ale Jahwe przemówił do Mojżesza i do Aarona i wydał im polecenie do Izraelitów i faraona, króla Egiptu, ażeby wyprowadzeni zostali Izraelici z ziemi egipskiej.

Oto naczelnicy ich rodów: Synowie Rubena, pierworodnego Izraela: Chanok, Pallu, Checron i Karmi: to są rodziny Rubena.

Synowie Symeona: Jemuel, Jamin, Ohad, Jakin, Cochar i Szaul, syn Kanaanitki. To są rodziny Symeona.

A oto imiona synów Lewiego według ich pokoleń: Gerszon, Kehat i Merari. Liczba lat życia Lewiego wyniosła sto trzydzieści siedem lat.

Synowie Gerszona według ich rodzin: Libni i Szimi.

Synowie Kehata: Amram, Jishar, Chebron i Uzziel. Liczba lat życia Kehata wynosiła sto trzydzieści trzy lata.

Synowie Merariego: Machli i Muszi. Oto rodziny Lewiego według ich pokoleń.

Amram pojął za żonę swoją ciotkę Jokebed. Ona urodziła mu Aarona i Mojżesza. Liczba lat życia Amrama wynosiła sto trzydzieści siedem lat.

Synowie Jishara: Korach, Nefeg i Zikri.

Synowie Uzziela: Miszael, Elcafan i Sitri.

Aaron wziął za żonę Eliszebę, córkę Aminadaba a siostrę Nachszona. Ona urodziła mu Nadaba, Abihu, Eleazara i Itamara.

Synowie Koracha: Assir, Elkana i Abiasaf. Oto są rody Koracha.

Syn Aarona Eleazar pojął za żonę jedną z córek Putiela. Ona urodziła mu Pinchasa. Oto naczelnicy rodów Lewiego według ich rodzin.

To są właśnie oni – Aaron i Mojżesz, którym Jahwe rozkazał: „Wyprowadźcie synów Izraela z ziemi egipskiej według ich zastępów!”

To są ci, co rozprawiali z faraonem, królem Egiptu, ażeby wyprowadzić Izraelitów z Egiptu, to znaczy Mojżesz i Aaron.

Kiedy pewnego dnia przemówił Jahwe do Mojżesza w ziemi egipskiej,

tak powiedział do niego: Jam jest Jahwe! Powiedz faraonowi, królowi Egiptu, to wszystko, co Ja mówię do ciebie.

A Mojżesz odpowiedział Jahwe: Ja mam przecież trudną wymowę. Jakże wysłucha mnie faraon?

Ale Jahwe rzekł do Mojżesza: Uważaj! Ja ustanawiam cię [jakby] Bogiem dla faraona, natomiast brat twój Aaron będzie twoim prorokiem.

Ty masz mu powtórzyć wszystko, co Ja ci poleciłem, a twój brat Aaron ma przemawiać do faraona, aby wypuścił synów Izraela ze swego kraju.

Ja jednak sprawię, że faraon pozostanie nieugięty, będę więc mnożył znaki i dziwy w ziemi egipskiej.

Faraon wprawdzie nie będzie chciał was słuchać, lecz Ja położę rękę na Egipcie i przez surowe wyroki wywiodę z Egiptu moje zastępy, mój lud, synów Izraela.

Egipcjanie poznają, że to Ja jestem Jahwe, gdy wyciągnę rękę nad Egiptem i wywiodę spomiędzy nich synów Izraela.

Mojżesz i Aaron uczynili, co im polecił Jahwe; dokładnie to wykonali.

Mojżesz miał osiemdziesiąt lat, a Aaron osiemdziesiąt trzy lata, gdy zaczęli prowadzić rozmowy z faraonem.

Jahwe przemówił do Mojżesza i do Aarona:

Gdyby faraon powiedział do was: „Dokonajcie czegoś niezwykłego na swoje poparcie!”, wtedy powiesz do Aarona: Weź swą laskę i rzuć ją przed faraonem, a przemieni się w węża wodnego.

Poszedł zatem Mojżesz i Aaron do faraona i zrobili tak, jak im Jahwe polecił. Aaron rzucił więc laskę wobec faraona i jego dworzan, a ta przemieniła się w węża wodnego.

Wtedy faraon zwołał mędrców i zaklinaczy; ci wróżbiarze egipscy dokonali tego samego dzięki swym tajemnym sztukom.

Każdy z nich rzucił swoją laskę, a laski te przemieniły się w węże wodne. Ale laska Aarona połknęła ich laski.

Lecz faraon pozostał nieugięty i nie usłuchał ich, jak to przepowiedział Jahwe.

Jahwe rzekł do Mojżesza: Serce faraona jest zatwardziałe; nie chce wypuścić ludu.

Idź rano do faraona, kiedy będzie szedł nad wodę. Wyjdź naprzeciw niego nad brzeg Nilu; w ręce masz mieć tę laskę, która przemieniła się w węża.

I powiedz do niego: Jahwe, Bóg Hebrajczyków, posłał mnie do ciebie, mówiąc: „Puść mój lud, aby mogli mi służyć na pustyni”. Lecz ty nie usłuchałeś aż dotąd.

Tak więc mówi Jahwe: „Po tym poznasz, żem Ja jest Jahwe”: laską, którą mam w ręce, uderzę wody Nilu, a one zamienią się w krew.

Pozdychają więc ryby, które są w Nilu, a Nil będzie tak cuchnął, że Egipcjanie nie zdobędą się na to, aby pić wodę z Nilu.

Jahwe rzekł do Mojżesza: Powiedz Aaronowi: Weź swą laskę i wyciągnij rękę nad wody Egiptu: nad rzeki i kanały Nilu, nad bagna i wszelkie zbiorowiska wód, a przemienia się w krew. Krew będzie w całej ziemi egipskiej, nawet w naczyniach drewnianych i kamiennych.

Mojżesz i Aaron postąpili tak, jak im przykazał Jahwe. [Aaron] wzniósł laskę i na oczach faraona i jego dworzan poraził wody w Nilu, tak że wszystkie wody Nilu zamieniły się w krew.

Pozdychały ryby w Nilu i Nil zaczął cuchnąć. Egipcjanie nie mogli więc pić wody z Nilu; ta krew była zaś w całej ziemi egipskiej.

Tego samego dokonali jednak wróżbiarze egipscy swoimi tajemnymi sztukami. Serce faraona pozostało zatem nieczułe i nie usłuchał ich, jak to zapowiedział Jahwe.

Faraon odwrócił się i odszedł do swego domu, bo i tym razem nie przejął się tym.

Ale wszyscy Egipcjanie poczęli kopać w okolicy Nilu w poszukiwaniu wody do picia, nie mogli bowiem pić wody z Nilu.

I tak upłynęło siedem dni od czasu, gdy Jahwe poraził Nil.

Jahwe rzekł do Mojżesza: Idź do faraona i powiedz: Tak mówi Jahwe: „Wypuść lud mój, by mi służył.

Jeżeli jednak będziesz się wzbraniał ich wypuścić, wtedy Ja utrapię żabami cały twój kraj.

Nil zaroi się żabami; powychodzą one i wejdą do twego domu, aż do twej sypialni, nawet do twego łoża. Także do domu twojej służby i twego ludu, nawet do twoich pieców i do dzieży z ciastem.

Żaby będą wchodziły na ciebie, na twój lud i na wszystkich twoich służebnych”.

Potem Jahwe rzekł do Mojżesza: Powiedz Aaronowi: Wyciągnij rękę z laską nad rzeki, nad kanały Nilowe i nad bagna i sprowadź żaby na ziemię egipską.

Wyciągnął więc Aaron swą rękę nad wody Egiptu, a wtedy powychodziły żaby i pokryły ziemię egipską.

Ale tego samego dokonali wróżbiarze egipscy swymi tajemnymi sztukami; oni też sprowadzili żaby na ziemię egipską.

A faraon wezwał Mojżesza i Aarona i rzekł: Ubłagajcie Jahwe, aby oddalił żaby ode mnie i od mego ludu, a ja wypuszczę tamten lud, aby mogli złożyć ofiary Jahwe.

Wtedy Mojżesz rzekł do faraona: Bądź mi łaskaw [i powiedz], na kiedy mam ubłagać dla ciebie, dla twych służebnych i twego ludu, aby żaby zostały oddalone od ciebie i twoich domostw i by pozostały tylko w Nilu?

Odpowiedział: Na jutro! A [tamten] odparł: [Stanie się] według twego słowa, abyś poznał, że nie ma nikogo podobnego do Jahwe, naszego Boga.

Żaby odejdą od ciebie i twoich domostw, od twojej służby i twego ludu, a pozostaną tylko w Nilu.

Potem odszedł Mojżesz wraz z Aaronem od faraona. Mojżesz wzywał [teraz pomocy] Jahwe z powodu żab, które On zesłał na faraona.

I Jahwe uczynił według słowa Mojżesza: wyzdychały żaby po domach, po podwórzach i polach.

Pozbierano je więc na stosy, aż zaczęło cuchnąć w kraju.

Gdy zaś faraon zobaczył, że nastała ulga, zatwardził swoje serce i nie posłuchał ich, jak to przepowiedział Jahwe.

Potem przemówił Jahwe do Mojżesza: Powiedz Aaronowi: Wyciągnij swoją laskę i uderz [nią] proch [na] ziemi, a zamieni się w komary w całej ziemi egipskiej.

I uczynili tak. Aaron wyciągnął rękę z laską i uderzył proch [na] ziemi, a wtedy komary opadły ludzi i bydło; wszystek proch przemienił się w komary w całej ziemi egipskiej.

Wróżbiarze egipscy również zastosowali swoje tajemne sztuki, aby sprowadzić komary, ale nie mogli. Tak komary opadły ludzi i bydło.

Wtedy wróżbiarze powiedzieli do faraona: To jest palec Boży! Ale faraon pozostał niewzruszony i nie posłuchał ich, jak to przepowiedział Jahwe.

Jahwe przemówił do Mojżesza: Wstań wcześnie rano i stań przed faraonem, kiedy będzie szedł nad wodę. I powiesz mu: To mówi Jahwe: „Puść mój lud, aby mogli mi służyć;

jeżeli jednak nie będziesz chciał wypuścić mego ludu, wtedy Ja ześlę bąki na ciebie i twoją służbę, na lud twój i twoje domostwa: domy Egipcjan, a nawet ziemia, na której się one znajdują, będą pełne bąków.

Jednak tego dnia oddzielę ziemię Goszen, w której się zatrzymał mój lud: nie będzie tam zgoła bąków, abyś poznał, że to Ja, Jahwe, [władam] pośrodku tego kraju.

Uczynię zatem przedział pomiędzy moim a twoim ludem. Jutro dokona się ten znak”.

I Jahwe uczynił to. Mnóstwo bąków naszło na dom faraona i jego służebnych, na cały Egipt. Kraj ten był niszczony przez bąki.

Faraon wezwał przeto Mojżesza i Aarona i rzekł: Idźcie złożyć ofiarę swemu Bogu, [ale] w tym kraju!

Mojżesz odpowiedział: Nie byłoby rzeczą słuszną tak postąpić. Przecież zgorszeniem dla Egipcjan jest to, co my ofiarujemy Jahwe, naszemu Bogu. Gdybyśmy więc na ich oczach ofiarowali to, co jest zgorszeniem dla Egipcjan, czy by nas nie ukamienowali?

My chcemy odejść o trzy dni drogi na pustynię i złożyć [tam] ofiary Jahwe, swemu Bogu, jak nam to polecił.

Faraon rzekł: Ja zamierzam was puścić, abyście na pustyni złożyli ofiary Jahwe, swemu Bogu, bylebyście się zbytnio nie oddalali. Przeto błagajcie Jahwe za mną!

Mojżesz odpowiedział: Skoro tylko wyjdę od ciebie, będę błagał Jahwe, a jutro odstąpią bąki od faraona, od jego służby i ludu. Niech tylko faraon nie zwodzi dłużej, nie chcąc wypuścić tego ludu, by ten złożył ofiary Jahwe.

Wyszedł więc Mojżesz od faraona i błagał Jahwe.

A Jahwe uczynił według słów Mojżesza: bąki odstąpiły od faraona, od jego służebnych i ludu; nie pozostał ani jeden.

Ale faraon pozostał niewzruszony także i tym razem i nie wypuścił ludu.

A Jahwe przemówił do Mojżesza: Idź do faraona i powiedz mu: Tak mówi Jahwe, Bóg Hebrajczyków: „Wypuść mój lud, aby mogli mi służyć”.

Jeżeli jednak nie zechcesz [ich] wypuścić i jeszcze nadal będziesz ich ujarzmiał,

wtedy ręka Jahwe uderzy w twoją trzodę na polu: w konie, osły, wielbłądy, bydło i owce – bardzo groźna zaraza.

Jahwe oddzieli trzody Izraelitów od trzód Egipcjan; nie padnie żadna sztuka z tego, co należy do synów Izraela.

Jahwe wyznaczył też czas, mówiąc: Jutro Jahwe dokona tego w [tym] kraju.

Nazajutrz rzeczywiście Jahwe dokonał tego, że padła cała trzoda Egipcjan, nie padła zaś ani jedna sztuka z trzody Izraelitów.

Faraon posłał [by sprawdzić], lecz nie zginęła ani jedna sztuka ze stad Izraela. Ale serce faraona pozostało nieczułe i nie wypuścił ludu.

Jahwe [tak] przemówił do Mojżesza i do Aarona: Weźcie pełne garści sadzy z pieca, a Mojżesz niech ją podrzuci w górę, na oczach faraona.

Ona stanie się pyłem nad całą ziemią egipską, a u ludzi i bydła w całym Egipcie przemieni się w guzy z ropiejącymi wrzodami.

Wzięli zatem sadzy z pieca i stanęli przed faraonem, a Mojżesz podrzucił ją w górę. A wtedy na ludziach i na bydle powstały guzy z wrzodami ropiejącymi.

Wróżbiarze nie mogli stanąć przed Mojżeszem z powodu tych guzów, powstały bowiem u tych wróżbiarzy i u wszystkich Egipcjan.

Ale Jahwe znieczulił serce faraona i nie usłuchał ich, jak to zapowiedział Jahwe Mojżeszowi.

Jahwe rzekł do Mojżesza: Wstań wcześnie rano, stań przed faraonem i powiedz mu: Tak mówi Jahwe, Bóg Hebrajczyków: „Puść mój lud, aby mogli mi służyć.

Tym razem ześlę bowiem wszystkie plagi moje na twoją osobę, na twoich służebnych i twój lud, ażebyś poznał, iż na całym świecie nie ma nikogo, kto byłby mi równy.

Bo już teraz mógłbym wyciągnąć swą rękę i zarazą porazić ciebie i twój lud, tak że byłbyś zgładzony z ziemi,

ale dlatego zachowałem cię, aby ci pokazać moc moją i aby sławiono moje Imię po całym świecie.

Ty ciągle jeszcze sprzeciwiasz się memu ludowi, nie chcąc go wypuścić.

Jutro zatem o tej porze spuszczę ciężki grad, jakiego nie było w Egipcie od czasów jego założenia [jako państwa] aż po dzień dzisiejszy.

Poślij więc teraz i ukryj swoje stada i w ogóle wszystko, co masz na polu. Bo zarówno wszyscy ludzie jak i bydło, które znajdzie się na polu, a nie będzie zegnane do zagrody, poginie, gdy spadnie na nie ten grad”.

Ci spośród sług faraona, którzy ulękli się tych słów Jahwe, ukryli po domach swoich niewolników i trzodę.

Kto jednak nie wziął sobie do serca słów Jahwe, pozostawił na polu swoich niewolników i swoją trzodę.

A Jahwe rzekł do Mojżesza: Podnieś rękę ku niebu, a w całej ziemi egipskiej spadnie grad na ludzi, na bydło i na wszystkie rośliny polne (w Egipcie).

Wówczas Mojżesz podniósł ku niebu swą laskę, a Jahwe zesłał grzmoty i grad. Błyskawice poleciały ku ziemi i Jahwe spuścił grad na ziemię egipską.

Wśród nieustannych błyskawic spadł ciężki grad, jakiego nie było w całej ziemi egipskiej od czasów jej zamieszkania.

Grad ten zbił w całym Egipcie wszystko, cokolwiek znajdowało się na polu, od człowieka do bydlęcia. Wybił też ów grad wszystkie rośliny polne i połamał wszystkie drzewa na polu.

Nie było gradu tylko w ziemi Goszen, gdzie mieszkali Izraelici.

Wtedy faraon wezwał Mojżesza i Aarona i rzekł do nich: Tym razem ja zgrzeszyłem. Jahwe jest prawy, ja zaś i mój lud jesteśmy przestępcami.

Ubłagajcie Jahwe! Dość już grzmotów Boga i gradu! Wypuszczę was. Nie musicie dłużej pozostawać [tutaj].

Mojżesz odpowiedział mu: Skoro tylko wyjdę z miasta, wzniosę do Jahwe ręce, a zamilkną grzmoty i ustanie grad, abyś wiedział, że ta ziemia należy do Jahwe.

Ale ja wiem, że ty i twoi słudzy jeszcze nie boicie się Jahwe-Boga.

(Len i jęczmień zostały zbite, bo jęczmień już się wykłosił a len zakwitł.

Pszenica i orkisz jednak nie zostały zbite, bo są późniejsze).

Mojżesz wyszedł od faraona za miasto i wzniósł ręce do Jahwe. Ustały wtedy grzmoty i grad, a deszcz nie padał już na ziemię.

Faraon widząc, że deszcz, grad i grzmoty ustały, trwał nadal w swoim grzechu i znowu stwardniało jego serce: tak jego, jak i jego służby.

Serce faraona pozostało nieczułe i nie wypuścił synów Izraela, jak to zapowiedział Jahwe przez Mojżesza.

Potem przemówił Jahwe do Mojżesza: Idź do faraona. Ja zatwardziłem jego serce i jego służby, aby dokonać tych swoich znaków wśród nich,

abyś ty mógł opowiadać swemu synowi i wnukowi, jak to Ja okazałem swą moc w Egipcie przez znaki, dokonane wśród nich; abyście poznali, że Ja jestem Jahwe.

Mojżesz i Aaron poszli więc do faraona i rzekli do niego: Tak mówi Jahwe, Bóg Hebrajczyków: „Jak długo jeszcze będziesz się wzbraniał upokorzyć się przede mną? Wypuść mój lud, by mógł mi służyć!

A jeżeli będziesz się wzbraniał wypuścić mój lud, ześlę jutro szarańczę na twoje ziemie.

Pokryje ona powierzchnię ziemi, tak że samej ziemi nie będzie można dojrzeć. Pożre ona ocaloną resztę, jaka wam została po gradzie, i pożre wszystkie drzewa, rosnące dla was na polu.

Będą [nią] wypełnione twoje domy, domy wszystkich twoich służebnych i domy wszystkich Egipcjan. Czegoś podobnego nie widzieli twoi ojcowie ani ojcowie twoich ojców od dnia swego istnienia na ziemi aż po dzień dzisiejszy”. Potem [Mojżesz] odwrócił się i wyszedł od faraona.

A służebni faraona mówili do niego: Jak długo ten będzie dla nas sidłem? Wypuść tych ludzi, niech służą swemu Bogu Jahwe. Czy jeszcze nie zauważyłeś, że Egipt popada w ruinę?

Przywiedziono zatem z powrotem Mojżesza i Aarona do faraona, a ten rzekł do nich: Idźcie, służcie waszemu Bogu, Jahwe. A którzy to właściwie mają iść?

Mojżesz odpowiedział: Mamy iść razem z naszą młodzieżą i starcami; z naszymi synami i córkami; z owcami i trzodą. Bo to [ma być] dla nas święto Jahwe.

On zaś rzekł do nich: Niech Jahwe tak będzie z wami, jak ja chcę wypuścić was i wasze dzieci! Patrzcie! Przecież knujecie zdradę!

Nie tak [będzie]! Idźcie wy, sami mężczyźni, i złóżcie posługę Jahwe. Wszak tego chcieliście. I wygnano ich od faraona.

Wtedy Jahwe rzekł do Mojżesza: Wyciągnij rękę nad ziemię egipską po szarańczę. Niech spadnie na egipską ziemię i niech pożre całą roślinność w polu, wszystko, co oszczędził grad.

Mojżesz zatem wyciągnął laskę nad ziemię egipską, a Jahwe sprowadził na kraj wiatr wschodni na cały ten dzień i na całą noc. Kiedy nastał ranek, ów wschodni wiatr przygnał szarańczę.

Szarańcza spadła na całą ziemię egipską i wcisnęła się w niezwykłej ilości do każdego zakątka kraju. Nie było przedtem takiej szarańczy, nie będzie też i potem!

I pokryła całą powierzchnię ziemi, aż ziemia pociemniała. Pożarła też wszelką roślinność na ziemi i wszystkie owoce na drzewach, które oszczędził grad. W całym Egipcie nie pozostało śladu zieleni na drzewach i roślinach w polu.

Faraon przywołał co prędzej Mojżesza i Aarona i rzekł: Zgrzeszyłem przeciw waszemu Bogu Jahwe i przeciwko wam!

Lecz tym razem jeszcze wybacz mi, proszę, mój grzech. Ubłagajcie swego Boga Jahwe, aby oddalił ode mnie ten rodzaj śmierci.

Wtedy Mojżesz wyszedł od faraona i błagał Jahwe.

A Jahwe odmienił wiatr w bardzo silny wiatr zachodni. Ten uniósł szarańczę i wrzucił ją do Morza Czerwonego. Nie zostało ani śladu szarańczy na całym obszarze Egiptu.

Ale Jahwe uczynił nieczułym serce faraona i [ten] nie wypuścił synów Izraela.

Jahwe rzekł do Mojżesza: Wyciągnij rękę ku niebu, a niech nastanie ciemność w ziemi egipskiej, ciemność taka, że jej [niejako] dotknąć będzie można.

Wtedy Mojżesz wzniósł rękę ku niebu i na przeciąg trzech dni nastała w całym Egipcie nieprzenikniona ciemność.

Jeden człowiek nie widział drugiego i przez trzy dni nikt nie opuszczał swego miejsca; ale w miejscach, które zamieszkiwali wszyscy Izraelici, było widno.

Faraon przywołał więc Mojżesza i rzekł: Idźcie, służcie Jahwe! Tylko wasze owce i bydło mają pozostać, ale wasze dzieci mogą iść z wami.

Mojżesz odpowiedział: Musisz ponadto wydać nam [zwierzęta] na krwawe ofiary i całopalenia, abyśmy je złożyli Jahwe, naszemu Bogu.

Również i nasz dobytek musi odejść z nami. Nie może zostać ani jedno kopyto; bo z tego weźmiemy [ofiary], aby wykonywać służbę [wobec] Jahwe, naszego Boga. My sami nie wiemy bowiem, jak będziemy służyć Jahwe, aż przyjdziemy na miejsce.

Ale Jahwe uczynił serce faraona nieczułym, i nie zgodził się ich wypuścić.

Faraon powiedział także Mojżeszowi: Precz ode mnie! Nie waż mi się ukazywać na oczy; skoro tylko się pokażesz, umrzesz.

Mojżesz odpowiedział: Jak rzekłeś [tak będzie]. Nie pojawię się już przed tobą.

Potem rzekł Jahwe do Mojżesza: Jeszcze jedną plagę ześlę na faraona i na Egipt. Potem was wypuści stąd, wypuści na pewno, [po prostu] wypędzi was stąd.

Przykaż tylko ludowi: niech [każdy] mężczyzna od swego sąsiada, a kobieta od swej sąsiadki wyprosi srebrne i złote naczynia.

A Jahwe sprawił, że Egipcjanie stali się życzliwi dla ludu. Mojżesz zaś cieszył się wielkim poważaniem w Egipcie, tak wśród służebnych faraona, jak i w [całym] narodzie.

Mojżesz rzekł więc: Tak mówi Jahwe: O północy Ja przejdę przez Egipt.

Umrze wtedy w ziemi egipskiej wszystko pierworodne, od pierworodnego [syna] faraona, który zasiada na tronie, aż do pierworodnego niewolnicy [pochylonej] nad żarnami i do pierworodnego bydlęcia.

Podniesie się wówczas w całym Egipcie wielki lament, jakiego dotąd nie było – i nie będzie.

Ale u synów Izraela nawet pies nie zawyje (na człowieka czy na bydlę), byście poznali, że Jahwe dokonał rozdziału między Egiptem a Izraelem.

A potem wszyscy ci twoi słudzy przyjdą do mnie, padną przede mną na twarz, prosząc: „Wyjdź [już] ty i cały ten lud, który ci podlega”. Wówczas dopiero odejdę. I wyszedł [Mojżesz] od faraona, pełen gniewu.

A Jahwe rzekł do Mojżesza: Faraon nie chce was wysłuchać, aby mnożyły się cuda moje w ziemi egipskiej.

Mojżesz i Aaron dokonali wszystkich tych cudów wobec faraona, ale Jahwe znieczulił serce faraona, tak że nie wypuszczał synów Izraela ze swego kraju.

Jahwe tak przemówił do Mojżesza i Aarona w ziemi egipskiej:

Ten miesiąc będzie dla was początkiem miesięcy, będzie on pierwszym miesiącem roku.

Powiedzcie całemu zgromadzeniu Izraela: Dnia dziesiątego tego miesiąca niech każdy przygotuje baranka dla rodziny; jednego baranka na dom.

Gdyby zaś rodzina jakaś była zbyt mała [aby zjeść] baranka, niech weźmie go razem ze swym sąsiadem, który mieszka najbliżej jej domu, stosownie do liczby osób. Według tego, ile kto jada, obliczycie [osoby] na baranka.

Wasz baranek ma być bez skazy, jednoroczny samiec; możecie jednak wziąć [zwierzę] albo z owiec, albo z kóz.

Przechowacie je aż do czternastego dnia tego miesiąca, a następnie całe zgromadzenie Izraela zabije je pod wieczór.

Potem weźmiecie nieco [jego] krwi i pomażecie oba odrzwia i próg tych domów, w których będziecie je spożywać.

Mięso, pieczone na wolnym ogniu, zjecie tej samej nocy, do tego przaśne chleby; zjecie to razem z gorzkimi ziołami.

A nie wolno spożywać z niego nic na surowo ani gotowanego w wodzie, lecz tylko upieczone na wolnym ogniu, z głową, z kończynami i wnętrznościami.

Niczego nie wolno wam z niego zostawić do [następnego] ranka. Gdyby zaś cokolwiek z niego zostało do rana, macie to spalić w ogniu.

A macie je spożywać w takiej postawie: biodra przepasane, sandały na nogach, laska w ręku. I macie jeść z trwożnym pośpiechem: to Pascha Jahwe.

Tej nocy bowiem przejdę przez ziemię egipską i zabiję wszystkich pierworodnych w Egipcie, od człowieka do bydlęcia, i [tak] odbędę sąd nad wszystkimi bóstwami Egiptu. Ja, Jahwe!

Krew na domach, w których mieszkacie, będzie dla was znakiem. Gdy zobaczę tę krew, przejdę obok was i nie dotknie was plaga zniszczenia, kiedy będę chłostał ziemię egipską.

Ten dzień będzie dla was pamiętny; będziecie go obchodzić uroczyście jako święto ku czci Jahwe. Będziecie go obchodzić z pokolenia w pokolenie jako niewzruszone prawo.

Przez siedem dni będziecie jeść chleby niekwaszone. Już w pierwszym dniu macie usunąć kwas z waszych domów. Ktokolwiek będzie jadł chleb kwaszony – od pierwszego dnia do siódmego – będzie wyłączony z Izraela.

Święte zebranie macie odbyć w pierwszym i w siódmym dniu; nie będzie się u was wykonywało [wtedy] w ogóle żadnej pracy. Będzie wam wolno przyrządzać jedynie to, co każdy zwykł jadać.

Macie zachować [przepis] o chlebach przaśnych, bo właśnie w tym dniu wywiodłem wasze zastępy z ziemi egipskiej. Macie zachowywać ten dzień z pokolenia w pokolenie jako niewzruszone prawo.

W pierwszym miesiącu, od wieczora dnia czternastego i [potem] aż do wieczora dnia dwudziestego pierwszego, będziecie spożywali przaśne chleby.

Przez siedem dni nie może być kwasu w waszych domach. Ktokolwiek bowiem będzie jadł chleb kwaszony, będzie wyłączony ze społeczności Izraela, zarówno obcy jak i mieszkaniec kraju.

Nie wolno wam więc spożywać niczego kwaszonego; we wszystkich swych mieszkaniach macie spożywać przaśne chleby.

Mojżesz zwołał całą starszyznę Izraela i rzekł do nich: Idźcie i przygotujcie baranki dla swych rodzin, i zabijcie [na] Paschę.

Potem weźcie wiązkę hizopu, zanurzcie [ją] w krwi, znajdującej się w misie, i tą krwią, która będzie w misie, pokropcie próg i oba odrzwia. Aż do rana nikomu nie wolno wychodzić za drzwi swego domu!

Gdy Jahwe będzie przechodził, aby zesłać plagę na Egipt, i zobaczy tę krew na progu i na obu odrzwiach, wówczas przejdzie obok drzwi i nie dozwoli niszczycielowi wejść do waszych domów, aby uderzać.

Zachowujcie ten nakaz jako niewzruszone prawo dla was i waszych synów.

Kiedy już wejdziecie do tej ziemi, którą Jahwe wam da, jak to zapowiedział, przestrzegajcie wtedy tego obrzędu!

A kiedy wasi synowie zapytają was: „Co oznacza ten wasz obrzęd?” –

odpowiecie: „Jest to ofiara Paschy ku czci Jahwe, który w Egipcie przeszedł obok domów Izraelitów, gdy zsyłał plagę na Egipt, i ocalił nasze domy”. Wtedy lud pochylił się i upadł na twarz.

Potem Izraelici odeszli i wykonali [polecenie]; wykonali tak, jak to Jahwe nakazał Mojżeszowi i Aaronowi.

O północy pozabijał Jahwe wszystkich pierworodnych w Egipcie, od pierworodnego [syna] faraona, zasiadającego na tronie, do pierworodnego [syna] więźnia, siedzącego w lochu; także i wszystkie pierworodne bydlęta.

Tej samej nocy wstał faraon i wszyscy jego służebnicy, wszyscy Egipcjanie, i podniósł się wielki lament wśród Egipcjan, bo nie było domu, w którym by nie było umarłego.

[Faraon] tejże nocy wezwał Mojżesza i Aarona i rzekł: Gotujcie się! Wyjdźcie spośród mego ludu wy i [wszyscy] synowie Izraela! Idźcie i służcie Jahwe, jak tego chcieliście.

Zabierzcie swoje owce i bydło, jak tego żądaliście. Ruszajcie i uproście błogosławieństwo także i dla mnie.

Egipcjanie gorączkowo przynaglali lud, by jak najszybciej wyprawić ich z kraju. Bo mówili: „Wnet wszyscy poumieramy!”

Lud zabrał więc ciasto chlebowe jeszcze nie przekwaszone; dzieże owinięte płaszczami [wzięto] na plecy.

Izraelici poszli też za radą Mojżesza i wyprosili od Egipcjan srebrne i złote naczynia, a także szaty.

Jahwe usposobił Egipcjan łaskawie do ludu, toteż spełnili ich życzenie. Tak to złupili Egipt.

Izraelici wyruszyli z Ramses w kierunku Sukkot, około sześciuset tysięcy pieszych mężczyzn, nie licząc dzieci.

Wiele też obcego ludu szło z nimi, prócz tego owce i bydło – ogromny dobytek.

Wypiekali więc ciasto, które wynieśli z Egiptu, [jako] przaśne chleby. Ono nie zakwasiło się, byli bowiem wygnani przez Egipcjan. A ponieważ nie mogli zwlekać, nie przygotowali też zapasów na drogę.

Czas pobytu Izraelitów w Egipcie wynosił czterysta trzydzieści lat.

Dokładnie w tym dniu, gdy upłynęło czterysta trzydzieści lat, wyszły wszystkie zastępy Jahwe z ziemi egipskiej.

[…] wszystkim Izraelitom z pokolenia w pokolenie.

Jahwe rzekł do Mojżesza i Aarona: Takie jest prawo Paschy, że nikt obcy nie może jej spożywać.

Jednakże niewolnik, kupiony za pieniądze, jeśli tylko go obrzezano, może [ją] spożywać.

Gość i najemnik nie mogą jej spożywać.

Należy [ją] spożywać w jednym i tym samym domu; nie wolno ani kawałka mięsa wynieść poza dom. Nie wolno wam też łamać kości [baranka].

Cała społeczność izraelska winna tego przestrzegać.

Gdyby zaś przebywał w gościnie u ciebie jakiś [mężczyzna], a chciał uczestniczyć w uczcie paschalnej na cześć Jahwe, musisz dokonać obrzezania wszystkich mężczyzn jego [domu]; wtedy będzie dopuszczony do uczestniczenia w niej, bo będzie jakby mieszkańcem kraju. Jednak nikt nie obrzezany nie może jej spożywać.

To samo prawo będzie dla tubylca, jak i cudzoziemca goszczącego u was.

Wszyscy Izraelici uczynili tak, jak Jahwe przykazał Mojżeszowi i Aaronowi; tak właśnie uczynili.

Tego samego dnia wywiódł Jahwe zastępami synów Izraela z Egiptu.

Jahwe tak przemówił do Mojżesza:

Poświęć mi wszystko, co pierworodne. Wszystko, co pierwsze otwiera łono matki u Izraelitów, zarówno człowiek, jak i zwierzę, ma należeć do mnie.

Mojżesz przemówił do ludu: Pamiętajcie o tym dniu, w którym wyszliście z Egiptu, z domu niewoli. To Jahwe wywiódł was z niego przemożną ręką. Dlatego nie wolno jeść żadnego [chleba] kwaszonego.

Dziś wychodzicie, w miesiącu Abib.

Skoro więc Jahwe wprowadzi cię już do ziemi Kanaanitów, Chittytów, Amorytów, Chiwwitów i Jebuzytów, bo przyrzekł twym ojcom, że da ją tobie, tę ziemię mlekiem i miodem płynącą, wówczas w tym właśnie miesiącu masz zachować ten obrzęd.

Przez siedem dni będziesz jadł przaśne chleby, a w siódmym dniu będzie święto na cześć Jahwe.

Przez siedem dni tedy wolno jeść [tylko] przaśne chleby; nic kwaszonego nie może się znaleźć u ciebie, żaden kwas na całym obszarze twojej ziemi.

W tym dniu masz objaśnić twemu synowi: „Tak [się dzieje] z powodu tego, co Jahwe uczynił dla mnie, gdym wychodził z Egiptu!”

To ma być dla ciebie [jakby] znakiem na ręce i pamiątką na twoim czole, aby Prawo Jahwe było na twoich ustach. Przemożną bowiem ręką wywiódł cię Jahwe z Egiptu.

Zachowuj przeto tę ustawę w wyznaczonym czasie, z roku na rok.

Gdy zaś Jahwe wprowadzi cię już do ziemi Kanaanitów, jak to przyobiecał tobie i twoim ojcom, i da ci ją,

wtedy masz przekazać Jahwe wszystko, co otwiera łono matki. Także pierwszy płód zwierząt, jakie posiadasz, jeśli będą to samce, ma należeć do Jahwe.

Ale pierworodne oślę wykupisz owieczką; a jeżeli nie wykupisz, skręcisz mu kark. Wykupisz też każdego pierworodnego mężczyznę spośród twoich synów.

A gdy cię później zapyta twój syn: „Co to znaczy?” – odpowiedz mu: „Przemożną ręką Jahwe wywiódł nas z Egiptu, z domu niewoli.

Kiedy bowiem faraon uparł się i nie chciał wypuścić nas, Jahwe uśmiercił wszystkich pierworodnych w egipskiej ziemi, od pierworodnego człowieka do pierworodnego bydlęcia. Z tego powodu ja ofiaruję Jahwe wszystko, co otwiera łono i jest rodzaju męskiego, pierworodnych zaś mężczyzn wykupuję”.

To ma być [jakby] znakiem na twojej ręce i znamieniem pamięci na twoim czole. Bo przemożną ręką wywiódł nas Jahwe z Egiptu.

Kiedy faraon wypuścił lud, nie poprowadził go Bóg drogą [wiodącą] do kraju Filistynów, choć była ona najkrótsza. Bóg pomyślał bowiem: „Ten lud, widząc [konieczność] walki, mógłby pożałować i zawrócić do Egiptu”.

Dlatego Bóg powiódł lud drogą pustynną ku Morzu Czerwonemu. Dobrze wyposażeni wyszli Izraelici z Egiptu.

Mojżesz zabrał też z sobą kości Józefa, [który] uroczyście zaprzysiągł Izraelitów: „Bóg będzie troskliwie czuwał nad wami, ale zabierzcie ze sobą stąd moje kości”.

Potem wyruszyli z Sukkot i rozłożyli się obozem w Etam, na skraju pustyni.

Za dnia postępował Jahwe przed nimi w słupie obłoku i wskazywał im drogę, nocą zaś w słupie ognia im przyświecał, aby mogli iść dniem i nocą.

Ani słup obłoku za dnia, ani słup ognia nocą nie odstępował ludu.

Jahwe przemówił do Mojżesza:

Powiedz synom Izraela, niech zmienią kierunek i rozłożą się obozem przy Pi-Hachirot, pomiędzy Migdol a morzem, naprzeciw Baal-Cefon. Rozłóżcie się przy nim, nad morzem.

A faraon pomyśli o synach Izraela: „Pobłądzili oto w tym kraju, pustynia ich otacza”.

Ja zatem uczynię serce faraona nieczułym, tak że pocznie ich ścigać, a okażę swoją moc nad faraonem i nad całym jego wojskiem. Wtedy to poznają Egipcjanie, że Jam jest Jahwe. Oni więc tak uczynili.

Królowi Egiptu doniesiono, że lud uciekł. Wtedy zmieniło się usposobienie faraona i jego służby wobec ludu. Mówili więc: „Cośmy uczynili, że zwolniliśmy Izraela od służenia nam!”

[Faraon] kazał zaprząc swój rydwan i wziął ze sobą swój lud.

Wziął sześćset wyborowych rydwanów i wszystkie rydwany Egipcjan, a w nich wszystkich doborowych wojowników.

Jahwe uczynił więc nieczułym serce faraona, króla Egiptu, [który] puścił się w pogoń za Izraelitami. Izraelici jednak kroczyli pod [osłoną] wyniosłej ręki.

Egipcjanie puścili się w pogoń za nimi: wszystkie konie, rydwany faraona, jego jeźdźcy i wojsko. I dogonili ich rozłożonych obozem nad morzem przy Pi-Hachirot, naprzeciw Baal-Cefon.

Faraon przybliżył się, a Izraelici spostrzegli, że Egipcjanie ich ścigają. Przerazili się Izraelici niezmiernie i zaczęli wołać do Jahwe.

A do Mojżesza mówili: Czy to w Egipcie zabrakło grobów, że przyprowadziłeś nas [tu], byśmy powymierali na pustyni? Coś dobrego uczynił, żeś nas wyprowadził z Egiptu?

Czy już w Egipcie nie powiedzieliśmy ci tego: „Zostaw nas w spokoju, a będziemy służyć Egipcjanom?” Lepiej nam było służyć Egipcjanom niż umierać na pustyni.

Ale Mojżesz odpowiedział ludowi: Nie trwóżcie się! Wytrwajcie na miejscu, a ujrzycie pomoc, jakiej Jahwe wam dziś użyczy. Egipcjan bowiem, których dzisiaj widzicie, nigdy już nie ujrzycie.

Jahwe będzie walczył za was, wy zachowujcie spokój.

A Jahwe rzekł do Mojżesza: Dlaczego wołasz do mnie? Każ synom Izraela ruszyć dalej,

a ty podnieś laskę, wyciągnij rękę ponad morzem i rozdziel je, aby synowie Izraela mogli przejść środkiem morza po suchym gruncie.

Ja zaś sprawię, że Egipcjanie będą tak nieustępliwi, że pójdą za nimi. Wtedy okażę swoją moc nad faraonem i całym jego wojskiem, nad rydwanami i jeźdźcami.

Egipcjanie poznają, żem Ja jest Jahwe, gdyż okażę swoją moc nad faraonem, nad jego rydwanami i jeźdźcami.

Anioł Boga, kroczący przed pochodem Izraelitów, odszedł [stamtąd] i zaczął postępować za nimi. Słup obłoku również odszedł sprzed nich i stanął za nimi,

tak że zajął miejsce między pochodem Egipcjan a pochodem Izraela. A obłok był [dla jednych] ciemnością, [drugim] zaś rozjaśniał noc, toteż przez całą noc nie zbliżyli się jedni do drugich.

Tymczasem Mojżesz wyciągnął rękę ponad morze, a Jahwe spychał morze porywistym wiatrem wschodnim przez całą noc, aż zamienił morze w suchy ląd. I tak wody zostały przedzielone,

a Izraelici mogli przejść przez środek morza po suchym gruncie. Te wody [stanęły] dla nich murem po ich prawej i lewej stronie.

Egipcjanie poczęli napierać i iść za nimi środkiem morza, wszystkie konie faraona, jego rydwany i jeźdźcy.

O straży porannej ze słupa ognia i obłoku wyjrzał Jahwe na pochód Egipcjan i wywołał zamieszanie w pochodzie Egipcjan.

Odrywał koła rydwanów, więc z trudem pchali je naprzód, aż wreszcie Egipcjanie krzyknęli: „Uciekajmy przed Izraelitami, bo Jahwe walczy za nich z Egiptem!”

Wtedy Jahwe rzekł do Mojżesza: Wyciągnij rękę nad morze, aby wody spłynęły na Egipcjan, na ich rydwany i jeźdźców!

Wyciągnął więc Mojżesz rękę nad morze, a morze z nastaniem ranka wróciło do swego łożyska. Egipcjanie zaś uciekając szli mu naprzeciw; tak zapędził Jahwe Egipcjan na środek morza.

Gdy zaś wody wróciły się, pokryły rydwany i jeźdźców, i [w ogóle] całe wojsko faraona, które pociągnęło za [synami Izraela] w morze. Nie pozostał z nich ani jeden [człowiek].

Ale Izraelici przeszli po suchym gruncie przez środek morza, bo wody [stanęły] dla nich murem po ich prawej i lewej stronie.

Tak Jahwe wybawił w tym dniu Izraelitów z ręki Egipcjan. I widzieli Izraelici Egipcjan martwych na brzegu morza.

Gdy więc Izrael ujrzał tę wielką moc, którą Jahwe dotknął Egipcjan, lud poczuł bojaźń wobec Jahwe i uwierzył Jahwe oraz Jego słudze Mojżeszowi.

Wówczas Mojżesz i synowie Izraela zaśpiewali pieśń na cześć Jahwe: Śpiewać chcę dla Jahwe, gdyż okrył się chwałą, Konia wraz z jeźdźcem rzucił w morze!

Jahwe mą siłą i weselem, zbawcą stał się On moim. To mój Bóg, więc pragnę Go wielbić. To Bóg ojca mego – wynosić Go pragnę.

Jahwe jest bohaterem wojny; TEN, KTÓRY JEST – to Imię Jego.

Wozy faraona i wojsko jego wrzucił w morze, Wojownicy wyborowi pogrążyli się w Morzu Czerwonym.

Pochłonęły ich odmęty, w czeluść zapadli jak kamień.

Prawica Twoja, Jahwe, wielmoży się siłą. Prawica Twoja, Jahwe, rozbija wroga!

W pełni swej mocy niszczysz nieprzyjaciół, Gdy gniewem wybuchasz, on jak plewy ich trawi.

Pod tchnieniem Twych nozdrzy spiętrzyły się wody, Bałwany wałem stanęły, Odmęty w morza zastygły łonie.

Wróg mówił: „Chcę ścigać, dosięgnąć, porozdzielać łupy, a pomstę nasycić swoją! Miecza chcę dobyć, by moja ręka ich wytraciła!”

Lecz Tyś posłał swój wicher – morze ich pokryło, Jak ołów zapadli w przeogromnych wodach.

Któż równy Tobie pośród bogów, Jahwe? Któż równy Tobie – świętością wspaniały, Straszliwy sławą, sprawiający cuda?

Gdy prawicę wyciągasz – pochłania ich ziemia.

W swej łaskawości powiedziesz lud, któryś wybawił, Zaprowadzisz Twą mocą na miejsce Twoje święte.

Zadrżą narody, gdy usłyszą o tym, A lęk ogarnie mieszkańców Filistei.

Wtedy się strwożą książęta Edomu, Drżenie ogarnie możnych Moabu, Struchleją wszyscy Kanaanu mieszkańcy!

Groza i lęk padnie na nich, Przed możnym Twym ramieniem zamilkną jak kamień, Aż przejdzie Twój lud, o Jahwe, Aż przejdzie lud, który Ty nabyłeś.

Powiedziesz ich i zasadzisz na górach, Twej własności, Na miejscu, któreś, o Jahwe, swoim uczynił mieszkaniem. Przy świątyni, o Panie, którą Twoje umocniły ręce.

Jahwe króluje na wieki, na zawsze!

Kiedy bowiem konie faraona wraz z rydwanami i jeźdźcami weszły w morze, wtedy Jahwe zawrócił na nich wody morza; tymczasem Izraelici przeszli środkiem morza po suchym gruncie.

A prorokini Miriam, siostra Aarona, wzięła do ręki bębenek, i wszystkie kobiety wyszły za nią z bębenkami w pląsach.

Miriam zaś tak im wtórowała: Śpiewajcie Jahwe, bo okrył się chwałą, Konia wraz z jeźdźcem rzucił w morze.

Mojżesz wyprowadził Izraela znad Morza Czerwonego i powiódł na pustynię Szur. Przez tę pustynię szli trzy dni, a nie znaleźli wody.

A kiedy przyszli do Mara, nie mogli pić wody z Mara, bo była gorzka. Dlatego właśnie nazwano [tę miejscowość] Mara.

Wtedy lud zaczął szemrać przeciw Mojżeszowi, mówiąc: „Co będziemy pić?”

On więc wołał do Jahwe, a Jahwe ukazał mu jakieś drzewo; skoro [je] wrzucił do wody, stała się słodka. Tam to dał mu nakaz i prawo, i tam też go doświadczył,

mówiąc: Jeżeli wiernie będziesz słuchał głosu Jahwe, twego Boga, jeśli będziesz czynił, co w Jego oczach prawe, jeśli będziesz wypełniał Jego przykazania i strzegł wszystkich Jego nakazów, Ja nie dotknę cię żadną chorobą, jaką dotknąłem Egipcjan. Bom Ja jest Jahwe, twój lekarz.

Przybyli potem do Elim; było tam dwanaście źródeł wodnych i siedemdziesiąt palm. Tam więc rozłożyli się nad wodą.

Wyruszywszy następnie z Elim, cała rzesza Izraelitów przybyła w piętnastym dniu drugiego miesiąca od wyjścia z Egiptu na pustynię Sin, leżącą pomiędzy Elim a Synajem.

Cała [ta] rzesza Izraelitów poczęła na pustyni szemrać na Mojżesza i Aarona.

Mówili bowiem do nich Izraelici: Że też nie poginęliśmy w Egipcie z ręki Jahwe, gdyśmy siedzieli przy garnkach z mięsem i jedli chleb do syta! Przecież wywiedliście nas na pustynię, by tej całej gromadzie kazać umierać z głodu.

Ale Jahwe przemówił do Mojżesza: Oto Ja ześlę wam deszcz chleba z nieba. Lud ma wychodzić i każdego dnia nazbierać na cały dzień, abym go mógł wypróbować, czy będzie postępował wedle mego nakazu, czy też nie.

Gdy zaś szóstego dnia przyrządzą, co przynieśli, będzie [tego] dwa razy tyle, ile nazbierają każdego [innego] dnia.

I mówili Mojżesz i Aaron do wszystkich Izraelitów: Dziś wieczorem poznacie, że to Jahwe wywiódł was z Egiptu,

rano zaś ujrzycie chwałę Jahwe. Usłyszał On bowiem wasze szemranie na Jahwe. Ale czymże my jesteśmy, że poczynacie szemrać na nas?

I mówił [dalej] Mojżesz: [Poznacie Jahwe po tym], że Jahwe da wam wieczorem mięsa do jedzenia, a rano chleba do sytości. Bo usłyszał Jahwe wasze szemranie, które przeciw Niemu zwracaliście. Bo czymże jesteśmy my? Wasze szemranie zwraca się nie przeciw nam, lecz przeciwko Jahwe.

Mojżesz natomiast rzekł do Aarona: Powiedz całej rzeszy Izraelitów: „Przystąpcie przed oblicze Jahwe, gdyż usłyszał wasze szemranie”.

Gdy zaś Aaron przemówił do całej rzeszy Izraelitów, oni zwrócili się ku pustyni; a oto chwała Jahwe ukazała się w obłoku.

A Jahwe tak rzekł do Mojżesza:

Usłyszałem szemranie synów Izraela. Powiedz im więc: „Dziś pod wieczór będziecie jedli mięso, a rano nasycicie się chlebem, abyście poznali, że Ja, Jahwe, jestem waszym Bogiem”.

Rzeczywiście pod wieczór nadleciały przepiórki i pokryły obozowisko, a rankiem mgła [z] rosy objęła obóz.

Kiedy ta mgła rosy ustąpiła, na pustyni [pozostało] coś drobnego – ziarnistego, drobnego jak szron na ziemi.

Gdy [to] zauważyli Izraelici, mówili jeden do drugiego: „Man hu” [co to?], bo nie wiedzieli, co to było. A Mojżesz powiedział im: To jest chleb, który Jahwe daje wam do jedzenia.

A oto polecenie, jakie daje Jahwe: Każdy niech nazbiera tego odpowiednio do swoich potrzeb, po jednym gomerze na głowę. Niech każdy zbierze według liczby osób, które żyją w jego namiocie.

Postąpili tak Izraelici i nazbierali, jeden więcej, drugi mniej.

A gdy wymierzyli gomerem [to, co zebrali], nie zbywało temu, który miał więcej, ani nie brakowało temu, który miał mniej; każdy nazbierał sobie tyle, ile potrzebował do spożycia.

A Mojżesz rzekł do nich: Niech nikt nie pozostawia z tego nic do [następnego] ranka.

Niektórzy jednakże nie usłuchali Mojżesza i zostawili coś z tego do [następnego] ranka. Zaroiło się wówczas robactwem i cuchnęło. Mojżesz więc rozgniewał się na nich.

Potem zbierali to każdego ranka, każdy odpowiednio do swoich potrzeb. Gdy zaś słońce poczynało już przygrzewać, rozpływało się [to].

W szóstym dniu zebrali dwa razy tyle pożywienia, po dwa gomery na każdego. Wtedy wszyscy książęta rodów poszli donieść o tym Mojżeszowi.

On zaś tak powiedział do nich: Tak właśnie rozkazał Jahwe: jutro odpoczynek, święty szabat poświęcony Jahwe. Pieczcie, co macie piec, i gotujcie, co macie gotować. Co wam zbędzie, przechowajcie sobie do rana.

Odłożyli więc to do rana, jak Mojżesz polecił; i nie cuchnęło ani nie było w nim robactwa.

Mojżesz zaś mówił: Jedzcie to dzisiaj, bo dzień dzisiejszy jest szabatem poświęconym Jahwe. Nie znajdziecie dzisiaj tego na polu.

Przez sześć dni macie to zbierać, natomiast w siódmym dniu szabat, więc tego nie będzie.

Ale w siódmym dniu niektórzy ludzie poszli zbierać, [lecz nic] nie znaleźli.

Jahwe wtedy rzekł do Mojżesza: Dopókiż będziecie się uchylali od przestrzegania moich przykazań i pouczeń?

Patrzcie! To Jahwe przecież dał wam ten szabat, dlatego też On daje wam w szóstym dniu pokarm na dwa dni. Niech więc każdy siedzi w domu, niech nikt nie opuszcza swego miejsca w siódmym dniu!

Odpoczywał więc lud w siódmym dniu.

Izraelici nadali temu [pożywieniu] nazwę manna. Była ona podobna do nasienia koriandru, biała, o smaku podobnym do ciastek z miodem.

Mojżesz powiedział: Jahwe wydał taki rozkaz: „Napełnijcie nią [jeden] gomer na przechowanie dla przyszłych pokoleń, aby mogły oglądać to pożywienie, które wam dałem na pustyni jako pokarm, gdy wyprowadzałem was z ziemi egipskiej”.

Mojżesz rzekł więc do Aarona: Weź jeden dzban i wsyp do niego pełen gomer manny, a potem postaw go przed Jahwe, by przechować go dla przyszłych pokoleń.

[…] tak, jak to Jahwe polecił Mojżeszowi. Aaron ustawił go przed [skrzynią] Świadectwa, na przechowanie.

Izraelici jedli mannę przez czterdzieści lat, aż przyszli do krainy zamieszkałej. Karmili się więc manną, dopóki nie przybyli do granicy ziemi Kanaan.

(Gomer zaś stanowi dziesiątą część efy).

Cała rzesza Izraelitów wyruszyła następnie etapami – według rozkazu Jahwe – z pustyni Sin. Rozłożyli się potem obozem w Refidim, gdzie nie było dla ludu wody do picia.

Lud zatem spierał się z Mojżeszem. Bo mówili: Daj że nam wody, byśmy mogli się napić! A Mojżesz mówił do nich: Czemu się ze mną spieracie? Czemu gniewacie Jahwe?

Lud zaś odczuwał tam pragnienie wody; szedł więc lud do Mojżesza i mówił: Dlaczego wywiodłeś nas z Egiptu i każesz umierać z pragnienia nam, naszym dzieciom i naszej trzodzie?

Wtedy Mojżesz wołał do Jahwe: Co mam uczynić dla tego ludu? Niewiele brakuje, a ukamienują mnie!

Ale Jahwe rzekł do Mojżesza: Wyjdź przed ten lud i zabierz ze sobą starszych spośród Izraela. Weź też do ręki twoją laskę, którą poraziłeś Nil, i ruszaj!

Ja zaś stanę tam przed tobą na pewnej skale, na Chorebie. Kiedy uderzysz w tę skałę, wypłynie z niej woda i lud się napije. Mojżesz uczynił tak na oczach starszych Izraela.

To miejsce zaś nazwał Massa i Meriba, a to z powodu zwady Izraelitów i dlatego także, iż gniewali Jahwe, mówiąc: „Czy rzeczywiście Jahwe jest wśród nas, czy też nie?”

Lecz nadciągnęli Amalekici i rozpoczęli walkę z Izraelem w Refidim.

Mojżesz rzekł wówczas do Jozuego: Wybierz nam [odpowiednich] mężów i wyjdź jutro do walki z Amalekitami. Ja sam stanę na szczycie wzgórza z laską Bożą w ręce.

Jozue zrobił, jak mu nakazał Mojżesz, aby walczyć z Amalekitami. Mojżesz zaś, Aaron i Chur wyszli na szczyt wzgórza.

Gdy Mojżesz wznosił ręce, przeważał Izrael, a kiedy [znużone] ręce opuszczał, przeważał Amalek.

Jednak ręce Mojżesza omdlewały. Oni wzięli zatem kamień i podsunęli pod niego; on więc usiadł na nim. Wtedy Aaron i Chur podtrzymali jego ręce, ten z jednej, tamten z drugiej strony. Tak więc jego ręce umocniły się aż do zachodu słońca.

I pokonał Jozue Amalekitów i [zbrojny] ich lud ostrzem miecza.

Wtedy Jahwe przemówił do Mojżesza: Wpisz to na pamiątkę do księgi i utwierdź w pamięci Jozuego, gdyż wymażę zupełnie ze świata pamięć o Amalekitach.

Mojżesz zbudował ołtarz i dał mu nazwę: Jahwe – mój sztandar bojowy,

bo mówił: Ręka jakaś godzi w tron Jahwe, Więc wojna Jahwe przeciw Amalekowi z pokolenia w pokolenie!

Teść Mojżesza Jetro, kapłan Midianitów, usłyszał o wszystkim, co Bóg uczynił dla Mojżesza i dla Izraela – swego ludu: że mianowicie Jahwe wywiódł Izraela z Egiptu.

Wziął zatem Jetro, teść Mojżesza, żonę Mojżesza Cipporę (po odesłaniu jej),

oraz obu jej synów. Jednemu było na imię Gerszom, bo mówił [Mojżesz]: „Gościem jestem w obcej ziemi”.

Imię drugiego zaś – Eliezer, bo [jak mówił]: „Bóg mego ojca [przyszedł] mi na pomoc i wybawił mnie od miecza faraona”.

I tak teść Mojżesza, Jetro, wraz z jego synami i żoną przyszedł na pustynię do Mojżesza, gdy ten obozował przy Górze Boga.

Kazał wtedy Mojżeszowi donieść: „To ja, twój teść Jetro, przybyłem do ciebie razem z twoją żoną i dwoma jej synami”.

Wtedy Mojżesz wyszedł naprzeciw swego teścia, nisko się pokłonił i ucałował go. Potem wypytywali się nawzajem, jak się któremu powodzi, i weszli do namiotu.

Teraz Mojżesz opowiedział swemu teściowi o wszystkim, co Jahwe uczynił faraonowi i Egipcjanom przez wzgląd na Izraela, także o wszystkich przeciwnościach, jakie ich spotkały w drodze, i o tym, jak ich Jahwe wybawił.

A Jetro ucieszył się ze wszelkiego dobra, jakie Jahwe wyświadczył Izraelowi, i że wybawił go z ręki Egipcjan.

I Jetro rzekł: Błogosławiony niech będzie Jahwe, który wybawił was z ręki Egipcjan i faraona; który wybawił ten lud od władztwa Egiptu.

Wiem już, że Jahwe jest mocniejszy od wszystkich bogów, i to [nawet] w tym, w czym przemoc wywierano na jego ludziach.

Potem Jetro, teść Mojżesza, złożył Bogu całopalenie i ofiary krwawe. Przyszedł też Aaron i cała starszyzna izraelska, aby ucztować z teściem Mojżesza przed Bogiem.

Następnego dnia Mojżesz zasiadł, aby sprawować sądy nad ludem. A lud stał przed Mojżeszem od rana do wieczora.

Gdy zaś teść Mojżesza zobaczył, jak wiele pracy poświęca on ludowi, powiedział: Cóż to za praca, jaką ty wykonujesz dla tego ludu! Dlaczego to sam jeden zasiadasz, a cały lud musi stać przed tobą od rana do wieczora?

Mojżesz odpowiedział teściowi: Lud przychodzi do mnie, aby się radzić Boga.

Gdy mają jakąś sprawę, przychodzą do mnie, a ja rozsądzam między jedną i drugą stroną, daję poznać prawa Boga i Jego pouczenia.

Ale teść Mojżesza rzekł do niego: Niedobrze wykonujesz tę pracę!

Zbyt wyczerpujesz i siebie, i ten lud, który [jest] przy tobie. Za ciężka to praca na ciebie, sam jeden jej nie podołasz.

Posłuchaj mnie! Chcę ci doradzić, a Bóg niech ci pomoże. Ty bądź dla ludu [przedstawicielem] przed Bogiem, ty przedkładaj sprawy Bogu.

Wyjaśnij im więc prawa i pouczenia i wskazuj im, co mają czynić oraz jak wykonywać [nakazane] polecenia.

Ale sam upatrz sobie spośród całego ludu dzielnych mężów, bogobojnych, godnych zaufania, nienawidzących przekupstwa, i ustanów ich zwierzchnikami: nad tysiącem [ludzi], nad setką, nad pięćdziesiątką i nad dziesiątką.

Niech oni stale wykonują sąd nad ludem. Jeżeli zajdzie coś ważnego, niech to odniosą do ciebie, ale wszystkie mniejsze sprawy mają sami rozstrzygać. Ulżyj więc sobie ciężaru, niech oni go niosą wraz z tobą!

Jeśli zaś tak załatwisz tę sprawę, a Bóg to potwierdzi, wówczas będziesz mógł podołać zadaniu i cały ten lud będzie wracał do siebie zadowolony.

Mojżesz usłuchał swojego teścia i uczynił tak, jak mu radził.

Wybrał więc Mojżesz z całego Izraela dzielnych mężów i ustanowił ich przełożonymi nad ludem, zwierzchnikami nad tysiącem ludzi, nad setką, nad pięćdziesiątką i nad dziesiątką.

Oni stale wykonywali sądy nad ludem, ale [każdą] trudną sprawę mieli odsyłać do Mojżesza; wszystkie zaś mniejsze sprawy rozstrzygali sami.

Później rozstał się Mojżesz ze swoim teściem, który odszedł do swojej ziemi.

W trzecim miesiącu od wyjścia Izraelitów z Egiptu, w tym samym dniu przyszli na pustynię Synaj.

A wyruszyli z Refidim. Gdy przyszli na pustynię Synaj, rozłożyli się obozem na tej pustyni. I tak Izrael obozował tam naprzeciw góry.

A Mojżesz wstąpił do Boga. Jahwe zaś zawołał do niego z góry: Tak masz powiedzieć Domowi Jakubowemu i obwieścić synom Izraela:

Wyście widzieli, com uczynił Egipcjanom i jak was niosłem na orlich skrzydłach i przywiodłem do siebie.

Jeśli więc teraz chętnie posłuchacie mego głosu i będziecie przestrzegać [zasad] mego Przymierza, staniecie się moją szczególną własnością spośród wszystkich narodów; bo do mnie należy cała ziemia.

Wy więc będziecie mi królestwem kapłanów, ludem świętym! Oto słowa, które masz powiedzieć synom Izraela.

Poszedł zatem Mojżesz, zwołał starszych ludu i wyłożył im wszystko, co mu polecił Jahwe.

Cały zaś lud odpowiedział zgodnie: Uczynimy wszystko, co powiedział Jahwe. I zaniósł Mojżesz do Jahwe tę odpowiedź ludu.

A Jahwe rzekł do Mojżesza: Przyjdę do ciebie w gęstym obłoku, aby lud słyszał, jak rozmawiam z tobą, i uwierzył ci na zawsze. (A Mojżesz obwieścił Jahwe odpowiedź ludu).

Potem Jahwe rzekł do Mojżesza: Idź do ludu i każ mu się uświęcić – dzisiaj i jutro. Niech też wypiorą swoje szaty

i będą gotowi na trzeci dzień. W trzecim dniu bowiem Jahwe zstąpi na górę Synaj na oczach całego ludu.

Wyznacz ludowi granicę dookoła i zapowiedz: Nie ważcie się wstępować na górę lub dotykać jej podnóża. Kto by bowiem dotknął góry, musi umrzeć.

A niech niczyja ręka nie dotyka takiego: ma być ukamienowany lub przeszyty strzałami; tak zwierzę, jak i człowiek nie ma pozostać przy życiu. [Dopiero] na dźwięk rogu mogą oni wychodzić na górę.

Mojżesz zszedł więc z góry do ludu i nakazał ludowi uświęcić się i wyprać szaty.

Powiedział także ludowi: Bądźcie gotowi na trzeci dzień. Nie zbliżajcie się do żon.

Trzeciego dnia z nastaniem poranka rozległy się grzmoty z błyskawicami, ciężka chmura [zawisła] nad górą i zabrzmiał potężny dźwięk trąby. I przeraził się niezmiernie cały lud, który był w obozie.

A Mojżesz wyprowadził lud z obozu naprzeciw Boga. Ustawili się zatem u podnóża góry.

Góra Synaj kurzyła się cała w dymach, gdyż Jahwe zstąpił na nią w ogniu. Dym unosił się nad nią jak z pieca. Cały lud przeraził się wtedy niezmiernie.

Głos trąby coraz bardziej się nasilał: Mojżesz przemawiał, a Bóg odpowiadał grzmotem.

Jahwe zstąpił więc na górę Synaj, na sam szczyt góry, i przywołał Jahwe Mojżesza na szczyt góry. Mojżesz zatem wstąpił [tam].

A Jahwe rzekł do Mojżesza: Zejdź i ostrzeż lud, by się nie tłoczył do Jahwe, aby [Go] zobaczyć, gdyż mogłoby poginąć wielu!

Nawet kapłani, którzy [zwykle] zbliżają się do Jahwe, niech się uświęcą, ażeby Jahwe ich nie poraził.

A Mojżesz rzekł do Jahwe: Lud nie poważy się wchodzić na górę Synaj, bo Ty napomniałeś nas, mówiąc: „Wyznacz granicę przy górze i ogłoś ją świętą”.

Jahwe rzekł do niego: Idź! Zejdź i wejdź [znowu] razem z Aaronem. Kapłani zaś i lud niech się nie tłoczą, by wstąpić do Jahwe, ażeby ich nie poraził.

Mojżesz zszedł więc do ludu i oznajmił mu to.

A Bóg wypowiedział wszystkie te słowa:

Jam jest Jahwe, Bóg twój, który cię wyprowadził z ziemi egipskiej, z domu niewoli.

Nie będziesz miał żadnych innych bogów oprócz mnie.

(Nie będziesz tworzył rzeźby [bożka] ani żadnej podobizny tego, co jest w górze na niebie lub co jest na dole na ziemi, ani co jest w wodzie poniżej ziemi.

Nie będziesz padał na twarz przed nimi i nie będziesz im służył; bowiem Ja, Jahwe, twój Bóg, jestem Bogiem zazdrosnym, który dochodzę nieprawości ojców na synach, na wnukach i prawnukach tych, co mnie nienawidzą,

ale miłosierdzie świadczę tysiącznym pokoleniom tych, co mnie miłują i strzegą przykazań moich).

Nie będziesz wypowiadał na próżno Imienia Jahwe, twego Boga. Jahwe bowiem nie pozostawi bez kary tego, kto by wypowiadał Jego Imię na próżno.

Pamiętaj, abyś święcił dzień szabatu.

(Sześć dni masz pracować i wykonywać wszelkie twoje zajęcia,

lecz dzień siódmy jest szabatem na cześć Jahwe, twego Boga. Nie wolno [wtedy] wykonywać żadnego zajęcia ani tobie, ani twemu synowi czy córce, ani słudze czy służebnicy, ani bydlęciu, ani obcemu, który przebywa w obrębie twoich bram.

Jahwe bowiem uczynił w sześciu dniach niebo i ziemię, morze i to wszystko, co jest w nich, a odpoczął w siódmym dniu. Dlatego pobłogosławił Jahwe dzień szabatu i uczynił go świętym).

Czcij ojca twego i matkę twoją, abyś żył długo na tej ziemi, którą da ci Jahwe, Bóg twój.

Nie będziesz zabijał.

Nie będziesz cudzołożył.

Nie będziesz kradł.

Nie będziesz fałszywie świadczył przeciw bliźniemu twemu.

Nie będziesz pożądał domu bliźniego twego: nie będziesz pożądał żony bliźniego twego ani jego sługi, ani służebnicy, ani wołu, ani osła, ani żadnej rzeczy, która należy do twego bliźniego.

A cały lud widział grzmoty i błyskawice, i górę dymiącą i [słyszał] dźwięk trąby. Dlatego lud się przeraził. [Ludzie] drżeli i trzymali się z dala.

Powiedzieli też Mojżeszowi: Przemawiaj ty do nas, a my będziemy słuchali. Niech Bóg nie przemawia do nas, abyśmy nie poumierali.

Ale Mojżesz rzekł do ludu: Nie lękajcie się! Bóg przyszedł [tylko], aby was wypróbować i abyście przejęci czcią dla Niego nie dopuszczali się grzechów.

Stał więc lud z dala, a Mojżesz przybliżył się do ciemnej chmury, w której był Bóg.

A Jahwe przemówił do Mojżesza: Tak mów do synów Izraela: Widzieliście, że przemawiałem do was z nieba.

Nie wolno wam tworzyć obok mnie bogów ze srebra. Także i bogów ze złota nie wolno wam tworzyć.

Zrób mi ołtarz z ziemi i składaj na nim swoje ofiary całopalne i dziękczynne, owce i woły na każdym miejscu, gdzie Ja przypomnę swoje Imię. Ja przyjdę do ciebie i pobłogosławię cię.

Jeżeli zaś będziesz robił dla mnie ołtarz z kamieni, nie buduj go z ociosanych kamieni; zbezcześcisz go, obrabiając dłutem!

Nie wolno ci po stopniach wstępować do mego ołtarza, aby przy nim nie została odsłonięta twoja nagość.

A oto [dalsze] prawa, które im podasz:

Jeśli kupisz niewolnika-Hebrajczyka, winien on służyć przez sześć lat. W siódmym roku ma wyjść na wolność bez wykupu.

Jeśli przyszedł sam jeden, sam jeden też ma odejść. Jeśli był żonaty, jego żona ma odejść razem z nim.

Jeśli [jednak] jego pan dał mu żonę, która urodziła mu synów albo córki, wtedy ta żona i jej dzieci będą należały do jej pana, on zaś ma odejść sam jeden.

Gdyby jednak ów niewolnik oświadczył: „Kocham swego pana, swoją żonę i dzieci, nie chcę iść na wolność”,

wówczas jego pan winien go zaprowadzić przed Boga, a potem do bramy albo odrzwi. [Tutaj] jego pan winien mu szydłem przekłuć ucho. [Odtąd] ten będzie mu służył na zawsze.

Jeśli ktoś sprzeda własną córkę za niewolnicę, nie może ona odejść tak, jak odchodzą niewolnicy.

Jeśli nie spodoba się swemu panu, który przeznaczył ją [pierwotnie] dla siebie, ma on zezwolić, by ją wykupiono. Nie ma jednak prawa sprzedać jej obcym ludziom, gdyż sprawił jej zawód.

A jeżeli zechce przeznaczyć ją dla swego syna, ma jej przyznać prawa należne córkom.

Jeśli weźmie sobie jeszcze inną [żonę], nie może umniejszać tej [pierwszej] pożywienia, ubrania i współżycia.

Gdyby nie dopełnił wobec niej tych trzech rzeczy, może ona odejść darmo, bez wykupu.

Kto uderzy drugiego tak, że ten umrze, sam musi umrzeć.

Gdyby jednak nie działał rozmyślnie, lecz z dopuszczenia Boga stałby się ten wypadek, Ja wyznaczę ci takie miejsce, do którego będzie mógł się schronić.

Jeśli zaś ktoś uczyni zasadzkę na bliźniego, aby go podstępnie zgładzić, możesz go zabrać od mego ołtarza, aby zginął.

Kto pobije swego ojca albo matkę, musi ponieść śmierć.

Kto by uprowadził człowieka, i czy by go sprzedał, czy też znaleziono by go [jeszcze] u niego, musi ponieść śmierć.

Kto by złorzeczył swemu ojcu albo matce, musi ponieść śmierć.

Jeżeli wśród mężczyzn wybuchnie sprzeczka, a jeden drugiego uderzy kamieniem albo pięścią, tak że ten nie umrze, ale będzie leżał w łóżku,

to, gdy [ten chory] wstanie i o lasce będzie mógł się przejść po ulicy, ten, który uderzył, będzie wolny [od winy], jednak musi dać odszkodowanie i każe go leczyć aż do zupełnego wyzdrowienia.

Jeśli ktoś uderzy laską swojego niewolnika albo niewolnicę, tak że umrze pod jego ręką, [zabity] musi być pomszczony.

Gdyby jednak [uderzony] żył jeszcze dzień lub dwa dni, nie musi być pomszczony, gdyż [idzie] o własny pieniądz jego [pana].

Jeżeli mężczyźni pokłócą się i potrącą kobietę brzemienną, tak że poroni – a nie wyniknie stąd inna szkoda – [winny] musi wypłacić karę pieniężną, jaką mu wyznaczy mąż tej kobiety. Da ją w obecności sędziów.

Jeśli wyniknie inna szkoda, musi dać życie za życie,

oko za oko, ząb za ząb, rękę za rękę, nogę za nogę,

siniec za siniec, ranę za ranę, pręgę za pręgę.

Jeśli ktoś uderzy w oko swojego niewolnika albo niewolnicę i wybije je, ma go wypuścić na wolność za jego oko.

Gdyby zaś wyłamał ząb swojemu niewolnikowi albo niewolnicy, ma go wypuścić na wolność za jego ząb.

Jeżeli wół pobodzie na śmierć mężczyznę albo kobietę, wół musi być ukamienowany, a jego mięsa nie wolno jeść. Jego właściciel jednak będzie wolny [od winy].

Jeżeli zaś wół od dawna był bodliwy, o czym ostrzegano jego właściciela, ten zaś nie pilnował go i [wół] spowodował śmierć mężczyzny albo kobiety – wół ma być ukamienowany, a jego właściciel także musi ponieść śmierć.

Gdyby natomiast [w zamian za to] nałożono na niego karę pieniężną, jako okup za swoje życie musi dać tyle, ile mu nałożono.

Jeśli [wół] pobodzie chłopca albo dziewczynę, należy postąpić z nim według tego samego prawa.

Jeśli zaś wół pobodzie niewolnika albo niewolnicę, [właściciel wołu] ma dać jego właścicielowi trzydzieści syklów srebra, wół zaś ma być ukamienowany.

Jeżeli ktoś otworzy studnię albo jeżeli wykopie studnię, a nie nakryje jej, a jakiś wół albo osioł wpadnie do niej,

wtedy właściciel studni musi wyrównać szkodę. Zwróci więc pieniądze jego właścicielowi, a zabite [zwierzę] przypadnie jemu.

Jeżeli czyjś wół pobodzie na śmierć wołu bliźniego, należy sprzedać żywego wołu, a pieniądze za niego rozdzielić na połowę. Także i tego [wołu], co padł, trzeba podzielić.

Gdyby jednak było wiadomym, że wół był od dawna bodliwy, a właściciel go nie pilnował, musi on wyrównać szkodę: [da] wołu za wołu, a ten [wół], który padł, jemu przypadnie.

Jeśli ktoś ukradnie wołu albo owcę, i zabije je albo sprzeda, musi zwrócić pięć sztuk rogatego bydła za wołu, a cztery sztuki drobnego bydła za owcę.

Jeśli przy włamaniu złodziej zostanie przyłapany i tak uderzony, że umrze, nie będzie za niego zemsty krwi.

Jeśliby jednak słońce już wzeszło (przy nim), będzie za niego zemsta krwi. [Złodziej] musi koniecznie wyrównać szkodę. Jeśli nie może, ma być sprzedany za swoją kradzież.

Jeśli skradziony wół, osioł lub owca zostaną u niego odnalezione żywe, zwróci w dwójnasób.

Jeżeli ktoś zniszczy pole albo winnicę, gdyż popędzi swoje stada tak, że spustoszą one cudze pole, wyrównać szkodę musi z tego, co ma najlepszego na swoim polu czy w winnicy.

Jeżeli wybuchnie ogień i natrafiwszy na ciernie wypali stóg zboża albo zboże na pniu, albo samo pole, ten, kto przez zapalenie ognia wywołał pożar, musi wyrównać szkodę.

Jeśli ktoś da drugiemu na przechowanie pieniądze albo [wartościowe] przedmioty, a to zostanie wykradzione z domu tego człowieka, wtedy złodziej, kiedy go znajdą, musi wynagrodzić w dwójnasób.

Jeśli jednak złodzieja nie znajdą, właściciel tego domu ma przystąpić do Boga, [przysięgając] że nie wyciągnął ręki po cudzą własność.

W każdym wypadku przeniewierstwa, czy to będzie wół, czy osioł, owca czy szata, przy każdej stracie, gdy [poszkodowany] twierdzi: „To jest właśnie to [moje]” – sprawa tych obu ma być przedstawiona Bogu. Kogo Bóg uzna winnym, ten ma drugiemu wynagrodzić w dwójnasób.

Jeżeli ktoś da drugiemu pod opiekę osła lub wołu, owcę lub jeszcze inne zwierzę, a ono zdechnie albo złamie sobie coś, czy też zostanie uprowadzone bez świadka,

wówczas przysięga na Jahwe ma rozstrzygnąć między nimi oboma, czy któryś nie wyciągnął ręki po własność swego bliźniego. Potem właściciel [zwierzęcia] zabierze je, a [ten drugi] nie musi wyrównywać szkody.

Jeżeli jednak zostało mu skradzione, musi szkodę wyrównać.

A jeżeli zostało rozszarpane, ma dostarczyć rozszarpane jako dowód; nie musi wówczas wyrównywać szkody.

Jeśli ktoś wypożyczy [zwierzę] od drugiego, a ono coś sobie złamie albo zdechnie pod nieobecność swego właściciela, [wypożyczający] musi wyrównać szkodę.

Gdyby jednak jego właściciel był przy nim, nie musi wyrównywać szkody. Jeśli [zwierzę] było wynajęte za opłatą, [szkoda] pójdzie na opłatę wynajmu.

Jeśli ktoś uwiedzie dziewicę jeszcze nie zaręczoną i będzie z nią obcował, za cenę pełnego posagu ma ją wziąć sobie za żonę.

Gdyby jednak ojciec jej stanowczo nie zgodził się dać mu jej, musi wypłacić tyle srebra, ile wynosi posag dziewic.

Nie zostawisz przy życiu czarowników.

Śmierć poniesie, ktokolwiek spółkował ze zwierzęciem.

Kto składał ofiarę bogom, a nie tylko samemu Jahwe, ma być wyklęty.

Nie wolno ci uciskać obcego [człowieka] ani dręczyć, bo i wy byliście obcymi w ziemi egipskiej.

Nie będziecie dręczyć wdowy ani sieroty.

Gdybyś go skrzywdził, a on zaniósłby do mnie skargę, na pewno wysłucham jego wołania!

Ale wtedy rozpali się mój gniew i porażę was mieczem; wasze żony staną się wdowami, dzieci zaś sierotami.

Jeżeli pożyczysz pieniędzy komukolwiek z mego ludu, jakiemuś biedakowi [żyjącemu] u ciebie, nie wolno ci być wobec niego lichwiarzem. Nie wolno ci nakładać mu procentów!

Jeśli zaś weźmiesz w zastaw płaszcz twego bliźniego, masz mu go odesłać przed zachodem słońca,

bo jest to jego jedyne okrycie, ten jego płaszcz na jego ciało. Czym [innym] mógłby się nakryć? Jeśli będzie wołał do mnie, Ja go wysłucham, bo jestem miłosierny.

Nie będziesz złorzeczył Bogu ani przeklinał wodza twego ludu.

Nie wolno ci zwlekać z [ofiarą] z nadmiaru z twoich zbóż i płynów. Masz mi oddać pierworodnego z twych synów.

Podobnie masz postąpić z twoim bydłem i owcami. Siedem dni niech pozostaje przy swej matce, a w ósmym dniu masz mi je oddać.

Macie być dla mnie ludźmi świętymi. Nie wolno wam więc jeść mięsa [zwierzęcia] rozszarpanego na polu, ale macie je rzucić psom.

Nie obnoś dalej zmyślonej pogłoski. Nie łącz się z przeniewiercą, stając się fałszywym świadkiem.

Nie idź za większością ku złemu, a w sporze [sądowym] nie odpowiadaj, ulegając zdaniu większości, aby naginać [prawo].

Nie wolno ci też okazywać względów ubogiemu w jego procesie.

Gdy napotkasz wołu swego wroga albo jego zabłąkanego osła, masz go zaraz odprowadzić do niego.

Jeśli zobaczysz, że osioł tego, co cię nienawidzi, upadł pod swym brzemieniem, nie waż się ominąć go, ale […]

Nie umniejszaj prawa biedaka w jego procesie.

Masz się trzymać z dala od spraw przewrotnych. Nie wydawaj wyroku śmierci na niewinnego i sprawiedliwego, Ja bowiem nie uznam przeniewiercy za sprawiedliwego.

Nie wolno ci przyjmować podarków, bo podarek zaślepia tych, co widzą rzeczy jasno, i wypacza słowa sprawiedliwych.

Nie wolno ci uciskać obcego [człowieka]. Wy przecież wiecie, jak się czuje obcy, gdyż sami byliście obcymi w ziemi egipskiej.

Przez sześć lat będziesz obsiewał swoją ziemię i zbierał jej plon.

W siódmym [roku] jednak masz ją zostawić ugorem i zbiorów z niej zaniechać, by się [z niej] pożywili ubodzy twego ludu; a resztę niech zjedzą dzikie zwierzęta. Tak uczynisz [także] ze swoim sadem i oliwkami.

Przez sześć dni będziesz wykonywał twoje prace, a w siódmym dniu odpoczniesz, aby odpoczął i twój wół i osioł; aby odetchnął zarówno syn twojej niewolnicy, jak i obcy [pracownik].

Macie zachowywać to wszystko, co wam przykazałem. Nie wolno wam też wzywać imienia obcych bogów; niech ono nawet nie będzie słyszane z waszych ust.

Trzy razy do roku masz obchodzić święto na moją cześć.

Będziesz więc zachowywał Święto Przaśników. Przez siedem dni będziesz się posilał przaśnymi chlebami, jak ci to nakazałem, w wyznaczonym okresie miesiąca Abib; w tym [miesiącu] bowiem wyszedłeś z Egiptu. Ale nie wolno pokazywać się przed moim obliczem z pustymi rękoma.

A potem Święto Żniw, pierwocin twojej pracy; tego, co wysiałeś na polu. Na koniec Święto Zbiorów u schyłku roku, kiedy zbierzesz z pola plony swej pracy.

Trzy razy w roku wszyscy twoi mężczyźni mają się stawić przed obliczem Pana, Jahwe.

Nie wolno ci ofiarowywać krwi [z] mojej ofiary krwawej razem z [chlebem] kwaszonym, a tłuszcz [z] mojego święta nie może pozostawać przez noc do rana.

Masz przynieść do domu Jahwe, twego Boga, najlepsze pierwociny z twojej roli. Nie wolno ci gotować koźlęcia w mleku jego matki.

Oto Ja posyłam przed tobą anioła, aby strzegł cię w drodze i doprowadził na miejsce, które wyznaczyłem.

Poważaj go i słuchaj jego głosu. Nie sprzeciwiaj mu się, bo on nie zniesie waszego wykroczenia, gdyż moje Imię jest [złączone] z nim.

Jeśli jednak pilnie będziesz słuchał jego głosu i wypełnisz wszystko, com zalecił, wówczas będę występował wrogo wobec twych wrogów i uciskać będę tych, co ciebie uciskają.

Mój anioł bowiem będzie kroczył przed tobą i powiedzie cię do Amorytów, Chittytów, Peryzzytów, Kanaanitów, Chiwwitów i Jebuzytów; tych Ja wygubię.

Nie wolno ci kłaniać się ich bogom ani służyć im. Nie wolno ci naśladować ich postępków; masz ich wyniszczyć, a ich masseby doszczętnie porozbijać.

[Jeśli] będziecie służyli Jahwe, waszemu Bogu, wtedy On pobłogosławi wasz chleb i wodę. Wtedy oddalę choroby od ciebie.

Nie będzie w twoim kraju kobiety roniącej ani bezdzietnej. Dopełnię też liczby dni twojego życia.

Sprawię, że lęk [odczuwany] przede mną odczują także przed tobą, a w zamieszanie wprawię wszystkie ludy, do których pójdziesz. Sprawię i to, że wszyscy twoi wrogowie uciekną przed tobą.

Wyślę też szerszenie przed tobą, ażeby sprzed twojego oblicza wypędziły Chiwwitów, Kanaanitów i Chittytów.

Ale nie wypędzę ich przed tobą w jednym roku, by ziemia nie obróciła się w pustkowie i by dzikie zwierzęta nie rozmnożyły się na twoją zgubę.

Z wolna tylko będę ich wypędzał przed tobą, aż się rozmnożysz i zajmiesz tę ziemię.

A granicę twoją ustalę od Morza Czerwonego do Morza Filistynów i od pustyni aż do [wielkiej] Rzeki. Wydam bowiem w wasze ręce mieszkańców tej ziemi, a ty wygnasz ich przed sobą.

Nie wolno ci [więc] zawierać przymierza z nimi i ich bogami.

Nie mogą mieszkać w twojej ziemi, żeby nie przywiedli cię do grzechu przeciw mnie. Gdybyś bowiem ich bogom służył, stałoby się to dla ciebie pułapką.

I tak przemówił [Jahwe] do Mojżesza: Wstąp do Jahwe ty oraz Aaron, Nadab, Abihu i siedemdziesięciu [mężów] ze starszyzny Izraela, i pokłońcie się z daleka.

Tylko Mojżesz sam zbliży się do Jahwe; oni nie mają się zbliżać ani lud nie ma wstępować z nim.

Przyszedł więc Mojżesz i powtórzył ludowi wszystkie słowa Jahwe i wszystkie polecenia. A cały lud jednogłośnie odpowiedział: Wypełnimy wszystko, co nakazał Jahwe.

Wtedy Mojżesz spisał wszystkie słowa Jahwe. A kiedy wstał rano, zbudował ołtarz u stóp góry i [ustawił] dwanaście głazów według dwunastu pokoleń izraelskich.

Potem polecił młodym Izraelitom złożyć całopalenia i zabić dla Jahwe cielce na ofiarę dziękczynienia.

Mojżesz wziął następnie połowę krwi i wlał do czaszy, a drugą połową pokropił ołtarz.

Potem wziął Księgę Przymierza i odczytał ją ludowi. A oni odrzekli: Będziemy słuchać i wypełniać wiernie wszystko, co Jahwe nakazał.

Mojżesz wziął zatem krew i pokropił lud, mówiąc: Oto krew Przymierza, które Jahwe zawarł z wami na podstawie tych wszystkich słów.

Wyszli więc na górę: Mojżesz, Aaron, Nadab, Abihu i siedemdziesięciu [mężów] ze starszyzny Izraela.

Zobaczyli oni Boga Izraela; u Jego stóp coś na kształt szafirowej płyty, tak czystej jak samo niebo.

On zaś nie uniósł [groźnie] swej ręki przeciwko tym wybranym synom Izraela; widzieli oni Boga, a [potem] mogli jeść i pić.

Jahwe przemówił wtedy do Mojżesza: Wejdź do mnie na górę i pozostań tam: Ja bowiem chcę ci dać tablice kamienne, Prawo i ustawy, które wypisałem dla pouczenia was.

Powstał więc Mojżesz i sługa jego Jozue; i wstąpił Mojżesz na górę Bożą.

Do starszyzny zaś powiedział: Zostańcie tu, aż nie powrócimy do was. Aaron i Chur są oto z wami! Kto by miał jaką sprawę, niech ją im przedstawi.

Kiedy Mojżesz wszedł na górę, obłok okrył tę górę.

Chwała Jahwe spoczęła na górze Synaj, a obłok okrywał ją przez sześć dni. W siódmym dniu [Bóg] wezwał Mojżesza z obłoku.

W oczach Izraelitów chwała Jahwe wyglądała jakby ogień, wybuchający na wierzchołku góry.

Mojżesz wszedł w ów obłok i [dalej] podążał w górę. I przebywał Mojżesz na górze czterdzieści dni i czterdzieści nocy.

Jahwe przemówił do Mojżesza:

Powiedz synom Izraela, ażeby złożyli wybrane dla mnie dary; od każdego, komu to przypadnie do serca, złóżcie mi dary wybrane.

A te są dary, które macie przyjąć od nich: złoto, srebro i miedź,

purpura jasna, purpura ciemna, karmazyn, cienki len, włosy kozie,

skóry baranie wyprawione na czerwono, skóry borsuka, drzewo akacjowe,

oliwa do lampy, wonności na olej do namaszczania i do pachnącego kadzidła,

wreszcie kamienie onyksu i [inne] kamienie do osadzenia na efodzie i pektorale.

Wystaw mi zatem Przybytek, a zamieszkam wśród was.

Według tego, co ci pokażę, według wzoru mieszkania i wzoru wszystkich sprzętów do niego, tak zróbcie.

Zbuduj Arkę z drzewa akacjowego. Jej długość [ma wynosić] dwa i pół łokcia, szerokość półtora i wysokość półtora łokcia.

Pokryj ją czystym złotem; wewnątrz i zewnątrz macie ją [tak] pokryć. Zrób też wokoło niej złotą listwę.

Ulej także cztery złote pierścienie do niej i przytwierdź je do czterech narożników, a mianowicie dwa pierścienie do jednego boku i dwa pierścienie do boku przeciwległego.

Zrób również drążki z drzewa akacjowego i powlecz je złotem.

Potem włóż te drążki do pierścieni na bokach Arki, aby przenosić na nich Arkę.

Drążki niech zostaną w pierścieniach; nie wyciągajcie [ich] stamtąd.

Do Arki włóż Świadectwo, które ci dam.

Wykonaj także Płytę Przebłagania z czystego złota. Jej długość [ma wynosić] dwa i pół łokcia, szerokość zaś półtora łokcia.

Zrób też dwa cheruby ze złota; [jako] wykute [postacie] masz je umieścić na obu brzegach Płyty.

Jednego cheruba ustaw przy jednej krawędzi, drugiego – przy drugiej. Wykonajcie więc cheruby na obu krańcach Płyty Przebłagania.

Cheruby mają trzymać skrzydła uniesione w górę, przykrywając tymi skrzydłami Płytę. Ich twarze [mają być] zwrócone nawzajem ku sobie, [a zarazem] zwrócone ku Płycie.

Tę Płytę połóż z wierzchu na Arce, w Arce zaś umieść Świadectwo, które ci dam.

Tam bowiem chcę dać ci się poznać. Sponad Płyty Przebłagania, spomiędzy obu cherubów [ustawionych] na Arce Świadectwa, chcę ci podawać wszystko, co ci rozkazywać będę dla [dobra] synów Izraela.

Zrób też stół z drzewa akacjowego długi na dwa łokcie, szeroki na jeden i wysoki na półtora łokcia.

Powlecz go czystym złotem, a wokół niego wykonaj złotą listwę.

Zrób na nim wokoło obramowanie na [szerokość] dłoni, a na to obramowanie nałóż dookoła złotą listwę.

Potem odlej cztery złote pierścienie do niego i przytwierdź te pierścienie do czterech narożników, [tam] gdzie są cztery jego nogi.

Pierścienie mają być [umieszczone] tuż przy obramowaniu jako uchwyty dla drążków, do przenoszenia tego stołu.

Drążki wykonaj z drzewa akacjowego i powlecz je złotem; na nich właśnie ma być noszony ten stół.

Wykonaj także [należące] do niego misy, czasze, dzbanki i tace; na nie będą wylewane [ofiary]. Zrób je z czystego złota.

Na stole tym składać będziesz nieustannie przede mną chleby Boże.

Wykonaj także świecznik z czystego złota. Świecznik ten ma być wykuty, tak jego podstawa, jak i trzon. Jego kielichy – pąki i kwiaty – mają z nim tworzyć jedną całość.

Sześć ramion ma wychodzić po [obu] jego stronach: trzy ramiona świecznika po jednej jego stronie i trzy ramiona po stronie drugiej.

Trzy kielichy w kształcie kwiatu migdałowego – [każdy] z jednym pąkiem i kwiatem – będą na jednym ramieniu i trzy kielichy w kształcie kwiatu migdałowego – [każdy] z jednym pąkiem i kwiatem – na ramieniu drugim. Tak ma być na sześciu ramionach wychodzących ze świecznika,

a na samym [trzonie] świecznika cztery kielichy w kształcie kwiatu migdałowego – z pąkami i kwiatami.

I tak jeden pąk pod dwoma ramionami wychodzącymi z niego, potem [jeszcze] jeden pąk pod dwoma ramionami, wreszcie [jeszcze] jeden pąk pod dwoma ramionami wychodzącymi z niego, stosownie do sześciu ramion wychodzących ze świecznika.

Pąki i ramiona będą więc stanowiły jedną całość z nim, wszystko razem jako jedna [bryła] wykuta ze szczerego złota.

Potem wykonaj siedem lamp do niego. Nałóż te lampy tak, aby [świecznik] oświecał miejsce koło siebie;

do tego szczypce i popielnica z czystego złota.

Masz go wykonać wraz ze wszystkimi przyborami do niego z jednego talentu czystego złota.

Staraj się, abyś wykonał [je] dokładnie według wzorów, które zobaczyłeś na górze.

Przybytek wykonasz z dziesięciu mat z cienkiego lnu skręconego, z purpury jasnej, purpury ciemnej i karmazynu. Masz to wykonać w artystyczny sposób wraz z cherubami [na nich].

Długość jednej maty ma wynosić dwadzieścia osiem łokci, szerokość zaś – cztery łokcie. Ten sam wymiar [mają mieć] wszystkie maty.

Pięć mat ma być złączonych jedna z drugą, podobnie [i następne] pięć mat ma być połączonych ze sobą.

Na brzegu ostatniej ze złączonych mat zrobisz pętle z jasnej purpury. Podobnie postąpisz z brzegiem tej maty, która będzie ostatnią w drugim szeregu połączonych mat.

Zrób też pięćdziesiąt pętli przy tej pierwszej macie, a podobnie pięćdziesiąt pętli zrób na brzegu tej, która [będzie ostatnia] w drugim szeregu połączonych mat. Odpowiadające sobie pętle mają być umieszczone jedna naprzeciw drugiej.

Potem wykonaj pięćdziesiąt złotych haczyków. Za pomocą tych haczyków połącz odpowiednio maty ze sobą, tak że Przybytek będzie stanowił jedną całość.

Zrób też maty z włosów kozich na pokrycie tego Przybytku; a wykonaj tych mat jedenaście.

Długość takiej maty [ma wynosić] trzydzieści łokci, a jej szerokość – cztery łokcie. Ten sam wymiar ma mieć jedenaście mat.

Połącz w jedną całość pięć tych mat i w jedną całość sześć mat. Szóstą matę natomiast złożysz podwójnie, na przedniej stronie Namiotu.

Zrób też pięćdziesiąt pętli na brzegu tej maty, która jest ostatnią ze złączonych, oraz pięćdziesiąt pętli na brzegu [ostatniej] maty w drugim szeregu połączonych mat.

Potem sporządź pięćdziesiąt miedzianych haczyków. Te haczyki powkładaj do pętli; tak połączysz to przykrycie w jedną całość.

A część mat namiotowych, która zbywa, [mianowicie] połowa maty, niech zwisa na tylnej stronie Przybytku.

Łokieć pozostały z jednej i z drugiej strony mat namiotowych niech zwisa na ścianach Przybytku, by go okrywać po obu stronach.

Zrób ponadto przykrycie na Namiot z czerwono wyprawionych skór baranich oraz przykrycie ze skór borsuka na sam wierzch.

Następnie obrobisz z drzewa akacjowego deski na Przybytek, [które będą ustawione] prosto.

Długość jednej deski ma wynosić dziesięć łokci, szerokość zaś – półtora łokcia.

Każda deska ma mieć dwa czopy, spajające jedną deskę z drugą. Tak obrobisz wszystkie deski Przybytku.

I przygotujesz te deski na Przybytek; dwadzieścia desek na ścianę południową.

Zrób też czterdzieści srebrnych podstawek pod dwadzieścia desek; dwie podstawki pod jedną deskę z jej dwoma czopami i dwie podstawki pod drugą deskę z jej dwoma czopami.

Na drugą ścianę Przybytku, północną, [wykonaj także] dwadzieścia desek.

Do tego czterdzieści srebrnych podstawek, dwie podstawki pod jedną deskę i dwie podstawki pod deskę drugą.

Na tylną ścianę Przybytku, zachodnią, zrób także sześć desek.

Dwie deski przygotuj też na narożniku tylnej ściany Przybytku.

[…] one mają tworzyć oba narożniki.

Ma być zatem osiem desek ze srebrnymi podstawkami, razem szesnaście podstawek; dwie podstawki pod jedną deskę i dwie podstawki pod deskę drugą.

Zrób także z drzewa akacjowego pięć drążków poprzecznych do desek jednej ściany Przybytku,

pięć [dalszych] drążków do desek drugiej ściany, na koniec pięć drążków do desek tylnej ściany Przybytku zwróconej na zachód.

Drążek środkowy ma biec przez środek desek, od jednego ich brzegu do drugiego.

A deski powleczesz złotem. Także pierścienie do nich wykonaj ze złota jako uchwyty dla drążków. Drążki te także powlecz złotem.

Zbuduj więc Przybytek zgodnie z tym, co ci ukazano na górze.

Zrób też zasłonę z jasnej i ciemnej purpury, karmazynu i cienkiego lnu skręconego, [jako] dzieło hafciarza z [wyobrażeniem] cherubów.

Umieść ją na czterech słupkach akacjowych, powleczonych złotem, zaopatrzonych w złote haki i cztery srebrne podstawki.

Potem zawieś tę zasłonę na haczykach i wstaw tam – za zasłoną – Arkę Świadectwa. Ta zasłona będzie wam oddzielała miejsce Święte od Najświętszego.

Połóż Płytę Przebłagania na Arce Świadectwa w miejscu Najświętszym.

Na zewnątrz, przed zasłoną, ustaw stół, świecznik zaś naprzeciw stołu na południowej ścianie Przybytku. Stół masz więc umieścić na ścianie północnej.

Później sporządź kotarę – przy wejściu do Namiotu – z jasnej i ciemnej purpury, karmazynu i cienkiego lnu skręconego, jako dzieło hafciarza.

Dla tej kotary zrób pięć słupków akacjowych i powlecz je złotem; ich haki również mają być złote. Ulej też dla nich pięć miedzianych podstawek.

Wykonaj ołtarz z drzewa akacjowego, długi na pięć i szeroki na pięć łokci. Ołtarz ten będzie zatem kwadratowy, wysoki na trzy łokcie.

Zrób także rogi na czterech jego narożnikach; te rogi mają wystawać z niego na zewnątrz. Pokryj go miedzią.

Wykonaj [do ołtarza] kociołki na popiół, a także szufle, misy, widełki i miednice. Wszystkie te przedmioty zrób z miedzi.

Wykonaj też do niego ruszt, rodzaj siatki miedzianej. Do tej siatki przytwierdź na czterech narożnikach cztery miedziane pierścienie.

Umieść go pod obramowaniem ołtarza, ku dołowi, tak żeby siatka sięgała do połowy [wysokości] ołtarza.

Sporządź też do ołtarza drążki z drzewa akacjowego i pokryj je miedzią.

Te drążki trzeba przeciągnąć przez pierścienie. W ten sposób przy przenoszeniu ołtarza drążki będą się znajdowały po obu jego bokach.

Zrób ołtarz z desek, [wewnątrz] pusty. Masz go zrobić taki, jaki ci ukazano na górze.

Urządź także dziedziniec Przybytku. Na południowej stronie [zrób] zasłony dziedzińca ze skręconego lnu długości stu łokci na jedną stronę.

Do tego dwadzieścia słupków i do nich dwadzieścia miedzianych podstawek. Haki na tych słupkach i ich uchwyty będą ze srebra.

Na stronie północnej podobnie będą zasłony długości stu [łokci]; do tego dwadzieścia słupków i do nich dwadzieścia miedzianych podstawek. Haki do tych słupków i ich uchwyty będą ze srebra.

Od strony zachodniej na szerokość dziedzińca [zrób] zasłony długości pięćdziesięciu łokci; do tego dziesięć słupków i do nich dziesięć podstawek.

Szerokość dziedzińca po stronie wschodniej [również ma wynosić] pięćdziesiąt łokci.

[Rozwieś] piętnaście łokci zasłony na jedną stronę, trzy słupki i trzy ich podstawki,

na drugą zaś stronę również piętnaście łokci zasłony, trzy słupki i trzy ich podstawki.

Ale przy wejściu na dziedziniec [powieś] kotarę długą na dwadzieścia łokci, z purpury jasnej i ciemnej, karmazynu i cienkiego lnu skręconego, jako dzieło hafciarza. Do tego cztery słupki i cztery podstawki do nich.

Wszystkie słupki wokół dziedzińca mają mieć srebrne uchwyty. Ich haki [też będą] srebrne, ale podstawki miedziane.

Długość dziedzińca będzie wynosić sto łokci, szerokość pięćdziesiąt, a wysokość [zasłon] pięć łokci. [Zasłony] będą ze skręconego lnu, a podstawki z miedzi.

[Wykonaj] wszystkie te sprzęty do Przybytku do różnego rodzaju posług, także wszystkie jego kołki. Te wszystkie kołki na dziedziniec mają być z miedzi.

Synom Izraela polecisz, aby ci dostarczali do świecznika czystej oliwy z tłoczonych oliwek dla stałego podtrzymania płomienia.

Aaron i jego synowie mają świecznik ustawić w Namiocie Zjednoczenia, za kotarą rozwieszoną przed Świadectwem, [aby płonął] przed Jahwe od wieczora do rana. To będzie wieczystym prawem u synów Izraela dla ich przyszłych pokoleń.

Rozkaż zbliżyć się do siebie twemu bratu Aaronowi, a wraz z nim jego synom – spośród [innych] synów Izraela – by Aaron służył mi jako kapłan, a [także] Nadab, Abihu, Eleazar i Itamar, synowie Aarona.

Wykonaj też święte szaty dla swego brata Aarona, dla uczczenia i ku ozdobie.

Zawrzyj porozumienie ze wszystkimi ludźmi uzdolnionymi, których natchnąłem duchem umiejętności. Niech uszyją Aaronowi szaty dla poświęcenia go, by mi służył jako kapłan.

Mają zaś sporządzić następujące szaty: pektorał, efod, meil, tunikę haftowaną, diadem i pas. Zrobią więc święte szaty dla twego brata Aarona i jego synów, aby mi służył jako kapłan.

A niech użyją do tego złota, jasnej i ciemnej purpury, karmazynu i cienkiego lnu.

Niech więc sporządzą efod ze złota, jasnej i ciemnej purpury, karmazynu i cienkiego skręconego lnu, jako dzieło artysty.

Obie jego części winny być złączone na ramionach. (Ma on być połączony na dwóch swoich końcach).

A pas, którym się opasze, ma być tak samo wykonany, jako jedna całość z nim, ze złota, jasnej i ciemnej purpury, karmazynu i cienkiego skręconego lnu.

Weź także dwa kamienie onyksu i wyryj na nich imiona synów Izraela;

sześć imion na jednym kamieniu, a sześć pozostałych imion na drugim kamieniu – według kolejności ich urodzenia.

Sztuką rytownika wykonującego pieczęcie wyryj na obu kamieniach imiona synów Izraela. Ujmij je w oprawki ze złota.

Przytwierdź oba te kamienie do naramienników efodu, jako kamienie pamiątkowe dla synów Izraela. Aaron ma nosić przed Jahwe te ich imiona na obu swych naramiennikach, na pamiątkę.

Zrób więc złote oprawki

i dwa łańcuszki ze szczerego złota. Skręć je jak sznur i te łańcuszki-sznurki przytwierdź do oprawek.

Potem wykonaj pektorał [do] wyrokowania, jako dzieło artysty, podobnie jak efod: ze złota, jasnej i ciemnej purpury, karmazynu i cienkiego lnu skręconego.

Ma on być kwadratowy, podwójny, długi na piędź i szeroki na piędź.

Przystrój go drogimi kamieniami, ułożonymi w cztery rzędy. Rząd pierwszy: rubin, topaz i szmaragd – to jeden rząd.

A rząd drugi: malachit, szafir i diament.

Trzeci rząd: opal, agat i ametyst.

Rząd czwarty: chryzolit, onyks i jaspis. Niech będą osadzone w złotych oprawkach.

Te kamienie będą nosiły [wyryte] imiona synów Izraela, dwanaście ich imion; na każdym wyryte będzie odpowiednie imię według dwunastu pokoleń.

Zrobisz też do pektorału łańcuszki ze szczerego złota, skręcone jak sznurek.

Potem wykonaj do pektorału dwa złote pierścienie. Te dwa pierścienie przytwierdź do dwóch rogów pektorału

i przewlecz dwa złote sznurki przez oba pierścienie (na rogach pektorału).

Oba końce dwóch sznurków przytwierdź do dwóch oprawek i przymocuj do naramienników na przedniej stronie efodu.

Zrób też dwa [dalsze] złote pierścienie i umieść je na dwóch niższych rogach pektorału, od strony wewnętrznej, zwróconej do efodu.

Potem wykonaj [jeszcze] dwa złote pierścienie i umieść je na obu naramiennikach efodu, nisko, na przedniej jego stronie, blisko miejsca, gdzie jest on połączony, lecz powyżej pasa efodu.

Tak będzie można przytwierdzić pektorał sznurem z jasnej purpury, przewleczonym przez jego pierścienie, do pierścieni efodu, aby pektorał trzymał się nad pasem efodu, a nie zsuwał się z niego.

Aaron będzie więc nosił imiona synów Izraela na pektorale [do] wyrokowania na swoim sercu, na wieczną pamiątkę przed Jahwe, ilekroć będzie wstępował do miejsca Świętego.

Do pektorału wyrokowania masz włożyć Urim i Tummim. Będą one spoczywały na sercu Aarona, gdy będzie szedł przed oblicze Jahwe. I tak to na swoim sercu będzie Aaron stale nosił przed Jahwe wyrokowanie o synach Izraela.

Wykonaj meil do efodu, cały z jasnej purpury.

W środku będzie miał otwór na głowę. Otok wokoło otworu ma być dziełem hafciarza; będzie to jakby otwór pancerza, więc się nie rozerwie.

U dołu [meilu] zrób wokoło jabłka granatu z jasnej i ciemnej purpury oraz karmazynu, a pośrodku nich także złote dzwoneczki dookoła.

A więc będzie złoty dzwoneczek i jabłko granatu, i znowu złoty dzwoneczek i jabłko granatu, i tak wokoło meilu u samego dołu.

Aaron będzie wkładał meil przy pełnieniu służby. Jego dźwięk będzie się rozlegał, gdy [Aaron] będzie wchodził przed oblicze Jahwe do miejsca Świętego, i gdy będzie wychodził stamtąd, a nie umrze.

Wykonaj też diadem ze szczerego złota, a sztuką rytownika wypisz na nim: „Święty dla Jahwe”.

Połącz go ze sznurem z jasnej purpury, aby był umieszczony na zawoju. Ma się znajdować na przedniej części zawoju,

na czole Aarona. Aaron bowiem będzie ponosił odpowiedzialność za skazy świętych ofiar, które będą składali synowie Izraela, za skazy wszelkich ich ofiar świętych. [Diadem] będzie się zawsze znajdował na jego czole, by uprosić dla nich życzliwość Jahwe.

Utkasz również tunikę z cienkiego lnu, zrobisz zawój z cienkiego lnu, a także pas, jako dzieło hafciarza.

Także dla synów Aarona zrób tuniki, uszyj im pasy i nakrycia głowy, dla uczczenia [ich] i ku ozdobie.

Potem oblecz w te szaty twego brata Aarona, a razem z nim i jego synów. Namaść też ich, napełnij ich ręce [ofiarami] i poświęć ich, aby byli moimi kapłanami.

Zrób im też lniane spodnie, aby zakryć wstydliwe części; [spodnie] mają sięgać od bioder aż po uda.

Aaron i jego synowie będą mieli na sobie te szaty, gdy będą wchodzili do Namiotu Zjednoczenia, albo kiedy będą się zbliżać do ołtarza, dla dopełnienia służby w Przybytku. A tak nie zaciągną winy i nie pomrą. Jest to wieczysty nakaz dla Aarona i dla jego przyszłego potomstwa.

Oto jak masz postąpić z nimi, aby ich poświęcić do służenia mi w kapłaństwie: Weź jedno cielę, jeszcze młode, i dwa barany bez skazy,

ponadto przaśny chleb, przaśne placki zagniecione z oliwą i przaśne podpłomyki, posmarowane oliwą. Przyrządź je z wyborowej mąki pszennej.

Potem włóż je do jednego kosza i w tym koszu przynieś na ofiarę równocześnie z cielcem i dwoma baranami.

Aaronowi zaś i jego synom każ się zbliżyć do wejścia do Namiotu Zjednoczenia i obmyć się w wodzie.

Weź następnie wiadome szaty i przyodziej Aarona w tunikę, meil, efod i pektorał i umocnij go przewiązaniem efodu.

Włóż też zawój na głowę Aarona, a na ten zawój nałóż diadem świętości.

Potem weź oliwy do namaszczania, wylej na jego głowę i namaść go.

Każ też zbliżyć się jego synom i przyodziej ich w tuniki.

Opasz ich też pasem (Aarona i jego synów), włóż zawoje [na głowę]. W ten sposób udziałem ich będzie kapłaństwo jako wieczyste prawo. Napełnij również ofiarami ręce Aarona i jego synów.

Potem przyprowadź cielca przed Namiot Zjednoczenia. Aaron i jego synowie mają włożyć swe ręce na głowę tego cielca.

Zabij potem cielca przed Panem, przy wejściu do Namiotu Zjednoczenia.

Następnie weź trochę krwi cielca i palcem swym pomaż rogi ołtarza, całą zaś resztę krwi wylej u podnóża ołtarza.

Zbierz także wszystek tłuszcz pokrywający wnętrzności, płat wątroby i obie nerki z tłuszczem na nich i spal na ołtarzu jako wonną ofiarę.

A mięso cielca, jego skórę i nieczystości masz spalić w ogniu poza obozem, bo to jest ofiara przebłagalna.

Potem weź jednego barana. Aaron i jego synowie niech włożą swe ręce na głowę tego barana.

Następnie zabij tego barana, zbierz jego krew i pokrop nią ołtarz dookoła.

Samego zaś barana podziel na części, opłucz jego wnętrzności i kończyny i połóż je na [pozostałych] częściach i na głowie.

Potem całego barana spal na ołtarzu jako wonną ofiarę. To jest bowiem całopalenie na cześć Jahwe, wdzięczna wonność, ofiara przez ogień dla Jahwe.

Weź też i drugiego barana, a Aaron i jego synowie niech włożą swe ręce na jego głowę.

Potem zabij tego barana, weź trochę jego krwi i nałóż ją na czubek prawego ucha Aarona i jego synów, a także na ich prawy kciuk i na prawy duży palec u nogi. Następnie spryskaj tą krwią ołtarz dookoła.

Weź też trochę krwi [pozostałej] na ołtarzu i trochę oliwy do namaszczania i pokrop nią Aarona i jego szaty, a razem z nim i jego synów i ich szaty. Tak będzie poświęcony on i jego szaty, a wraz z nim jego synowie i ich szaty.

Potem weź tłuszcz z barana, jego otłuszczony ogon razem z tłuszczem okrywającym wnętrzności, płat wątroby, obie nerki z tłuszczem na nich, prawy udziec – gdyż jest to baran służący do napełniania [rąk] –

jeden okrągły chleb, jeden placek chlebowy na oliwie i wreszcie jeden podpłomyk z kosza pieczywa niekwaszonego, znajdującego się przed Jahwe.

To wszystko połóż na dłoni Aarona i jego synów i każ im dopełnić obrzędu wzniesienia tego ku Jahwe.

Potem zabierz to z ich rąk i spal na ołtarzu jako wonną ofiarę całopalenia; wdzięczną wonność przed obliczem Jahwe, ofiarę dla Jahwe przez ogień.

Weź następnie piersi barana, służące do ceremonii napełnienia rąk Aarona, i dopełnij obrzędu wzniesienia tego ku Jahwe. To będzie cząstka przeznaczona dla ciebie.

Uznasz za świętą tę pierś wyciągniętą [gestem ofiarniczym] i udziec wzniesiony ofiarniczo, które jako pochodzące z barana [służącego do ceremonii] napełnienia rąk należą do Aarona i jego synów.

Według wieczystego prawa będzie się to należało Aaronowi i jego synom od potomków Izraela. Jest to bowiem wzniesienie ofiarnicze. Będzie też ono wzniesieniem, dokonywanym przez synów Izraela przy ofiarach dziękczynnych. To będzie ich wzniesienie ofiarnicze dla Jahwe.

Szaty święte, które teraz są przeznaczone dla Aarona, przejdą po nim na jego synów, ażeby w nich namaszczono ich i napełniano ofiarami ich ręce.

Ten z jego synów, który będzie kapłanem po nim, ma nosić je przez siedem dni, gdy będzie wchodził do Namiotu Zjednoczenia, aby pełnić służbę w miejscu Świętym.

Weź potem barana służącego do ceremonii napełniania rąk i ugotuj jego mięso w miejscu Świętym.

Aaron i jego synowie mają spożywać mięso tego barana i chleb z kosza przy wejściu do Namiotu Zjednoczenia.

Mają oni pożywić się tym, przez co zadośćuczyniono za nich, napełniając ich ręce i poświęcając. Żaden obcy jednak nie może tego jeść, bo to jest święte.

Jeżeli zaś do rana pozostanie cokolwiek z mięsa, służącego do ceremonii napełniania, i z chleba, masz tę resztę spalić w ogniu. Nie wolno jej spożywać, bo to rzecz święta.

Dopełnij zatem na Aaronie i jego synach wiernie wszystkiego, co ci nakazałem. Przez siedem dni masz napełniać ofiarami ich ręce.

Co dnia składaj cielca za grzech na zadośćuczynienie, dokonaj na ołtarzu ofiary za grzech, swego przebłagania na nim.

Potem siedem dni dokonuj na ołtarzu zadośćuczynienia i poświęcaj go. W ten sposób ten ołtarz stanie się przeświętym. Cokolwiek dotknie tego ołtarza, stanie się [również] święte.

Na tym więc ołtarzu nieustannie, co dnia masz składać dwa jednoroczne baranki.

Jednego baranka złóż w ofierze rano, a drugiego pod wieczór.

Do pierwszego baranka dodasz dziesiątą część [efy] wyborowej mąki, zagniecionej z czwartą częścią hinu oliwy wytłoczonej, oraz – jako ofiarę z płynów – czwartą część hinu wina.

A do drugiego baranka, którego masz złożyć pod wieczór, dodasz taką samą ofiarę z pokarmów, co rano, i taką samą ofiarę z płynów jako wdzięczną wonność, ofiarę przez ogień dla Jahwe.

To będzie nieustanne całopalenie waszych pokoleń u wejścia do Namiotu Zjednoczenia, przed Jahwe, gdzie będę się spotykał z wami. Tam właśnie chcę przemawiać do ciebie.

Tam chcę się spotykać z synami Izraela. Ołtarz ten zostanie uświęcony przez moją chwałę.

Uświęcę zatem Namiot Zjednoczenia i ołtarz. Ale i Aarona, i jego synów poświęcę sobie na służbę kapłańską.

Chcę zamieszkać wśród synów Izraela i być im Bogiem.

I poznają, że Ja jestem Jahwe, ich Bóg, który ich wywiódł z ziemi egipskiej, aby zamieszkać wśród nich. Ja, Jahwe, ich Bóg!

Wykonaj także ołtarz kadzielny na wonności. Masz go wykonać z drzewa akacjowego,

długi na łokieć i szeroki na łokieć. Ma więc być kwadratowy, wysoki na dwa łokcie, z rogami stanowiącymi z nim jedną całość.

Pokryj go czystym złotem, tak jego wierzchnią płytę, jak i ściany dookoła, i rogi. Zrób też dookoła niego złotą listwę.

Poniżej listwy wykonaj dwa złote pierścienie na dwóch ścianach, to jest po obu jego bokach. Będą to uchwyty dla drążków, aby nosić [ołtarz] na nich.

Drążki te wykonaj z drzewa akacjowego i pokryj je złotem.

Potem ustaw go przed zasłoną wiszącą przed Arką Świadectwa, a zatem [także i] przed Płytą Przebłagania leżącą na Świadectwie, gdzie Ja dam ci się poznać.

Aaron ma na nim spalać pachnące kadzidło. Ma je spalać co rano, gdy będzie przygotowywał lampy.

Kiedy zaś Aaron nad wieczorem będzie wystawiał lampy na górę [świecznika], ma także składać przed Jahwe nieustanną ofiarę kadzielną w imieniu waszych pokoleń.

Nie wolno wam na nim składać obcego kadzidła, całopalenia czy innej ofiary, nie wolno również wylewać na ten ołtarz ofiar z płynów.

Raz do roku Aaron dokona oczyszczenia jego rogów; dokona tego oczyszczenia przy pomocy krwi przebłagania, za grzech, dla dobra waszych pokoleń. Ten [ołtarz] będzie prześwięty dla Jahwe.

Jahwe tak przemówił do Mojżesza:

Kiedy już zestawisz poczet synów Izraela, przeliczywszy ich, wtedy każdy [mąż] będzie musiał dać okup za siebie dla Jahwe. Przy takim przeliczaniu nie dotknie ich żadna plaga.

A oto co mają dać: każdy przeliczony da połowę sykla według świętej wagi, gdzie dwadzieścia gera idzie na sykl. Pół sykla więc wynosi nakazana ofiara dla Jahwe.

Każdy przeliczony, począwszy od dwudziestego roku życia i powyżej, ma złożyć tę ofiarę dla Jahwe.

Bogaty nie ma dawać więcej, a ubogi mniej niż pół sykla, aby złożyć ofiarę dla Jahwe jako okup za siebie.

Gdy już weźmiesz pieniądze wykupu od synów Izraela, przeznaczysz je na potrzeby Namiotu Zjednoczenia. Dla synów Izraela będzie to przypomnieniem wobec Jahwe o okupie, [jaki w ten sposób składają] za siebie.

Jahwe tak przemówił do Mojżesza:

Zrób kadź miedzianą do mycia, oraz miedzianą podstawę, i ustaw ją pomiędzy Namiotem Zjednoczenia a ołtarzem. Wlej też do niej wody.

Aaron i jego synowie będą wodą z niej myli sobie ręce i nogi.

Gdy mianowicie będą wchodzić do Namiotu Zjednoczenia, mają się umyć w wodzie, a nie pomrą. Podobnie, gdy będą się zbliżać z posługą do ołtarza, by w ogniu spalić ofiarę kadzielną dla Jahwe,

mają umyć sobie ręce i nogi, a nie pomrą. To będzie dla nich nakazem wieczystym, [nakazem] dla niego i jego potomstwa z pokolenia w pokolenie.

Jahwe tak przemówił do Mojżesza:

Weź najlepszy balsam, pięćset [syklów] płynnej mirry, wonnego cynamonu połowę tego, to jest dwieście pięćdziesiąt [syklów]. Pachnącej trzciny [również] dwieście pięćdziesiąt,

pięćset [syklów] kasji według świętej wagi oraz jeden hin oliwy z oliwek.

Przygotuj z tego święty olej do namaszczania, maść korzenną – jako dzieło wytrawnego zielarza. To będzie więc święty olej do namaszczania.

Tym olejem masz namaścić Namiot Zjednoczenia oraz Arkę Świadectwa,

stół wraz ze wszystkimi jego naczyniami, świecznik razem z jego naczyniami, ołtarz kadzielny,

ołtarz całopalenia i wszystkie przybory należące do niego, wreszcie kadź i jej podstawę.

Tym sposobem poświęcisz je tak, że będą prześwięte. I wszystko, co się ich dotknie, stanie się święte.

Masz także namaścić Aarona i jego synów, i tak poświęcić ich na służbę kapłańską dla mnie.

A synom Izraela ogłoś wyraźnie: „Ten olej ma być dla was świętym olejem do namaszczania z pokolenia w pokolenia.

Nie może być wylany na ciało żadnego człowieka. Nie wolno wam też przyrządzać podobnego, złożonego z takich samych składników. On jest święty, więc też i dla was ma być święty.

Kto by przygotował podobny albo kto by coś z niego dał obcemu człowiekowi, ma być wykluczony ze swego ludu”.

Jahwe rzekł do Mojżesza: Weź sobie wonności: żywicy, pachnącego ziela, galbanu, (wonności) i czystego balsamu białego. [To wszystko] ma być w równej ilości.

Zrób z tego wonne kadzidło, dzieło wytrawnego zielarza, [lekko] posolone, bez obcych domieszek, święte.

Część z niego zetrzyj na proszek i złóż przed Świadectwem w Namiocie Zjednoczenia, gdzie Ja będę się tobie ukazywał. Niech to kadzidło będzie dla was prześwięte.

Nie wolno wam jednak przyrządzać dla siebie kadzidła z tych samych składników, jak to, które teraz przygotowujecie. Bo macie je uważać za rzecz poświęconą dla Jahwe.

Kto by zrobił sobie podobne, aby rozkoszować się jego zapachem, ma być wykluczony ze swego ludu.

Jahwe tak przemówił do Mojżesza:

Uważaj! Ja wyznaczyłem Becalela, syna Uriego, syna Chura z pokolenia Judy,

i napełniłem go duchem Bożym: mądrością, zręcznością, wiedzą i znajomością wszelkiego rodzaju pracy,

aby umiał obmyślać artystyczne przedmioty i wykonywać je w złocie, srebrze lub miedzi.

Aby umiał również obrabiać kamienie do oprawienia, a także obrabiać drzewo, słowem – wykonać wszelkiego rodzaju pracę.

Przydałem mu też do pomocy Oholiaba, syna Achisamaka z pokolenia Dana. Udzieliłem też mądrości wszystkim uzdolnionym mężom, aby mogli wykonać to wszystko, co ci poleciłem:

Namiot Zjednoczenia, Arkę dla Świadectwa, Płytę Przebłagania spoczywającą na niej i w ogóle wszystkie sprzęty do Namiotu:

stół z jego naczyniami, świecznik ze szczerego złota wraz ze wszystkimi jego naczyniami oraz ołtarz kadzielny.

Także ołtarz całopalenia i wszystkie jego naczynia, kadź i jej podstawę,

szaty […] święte szaty dla Aarona-kapłana, a także szaty dla jego synów do ich służby kapłańskiej,

olej do namaszczania i wonne kadzidło do miejsca Świętego. Mają to wykonać dokładnie tak, jak ci to wszystko nakazałem.

Potem [jeszcze] rzekł Jahwe do Mojżesza:

Przykaż synom Izraela: Macie zachowywać moje szabaty, jest to bowiem znak między mną a wami z pokolenia w pokolenie, aby wiedziano, że Ja, Jahwe, jestem waszym Uświęcicielem.

Zachowujcie szabat, bo jest on dla was rzeczą świętą. Kto by go znieważył, musi umrzeć! Ktokolwiek więc wykonałby w tym dniu pracę, zostanie wykluczony ze swego ludu.

Przez sześć dni wolno wykonywać pracę, lecz w siódmym dniu ma być święty odpoczynek, uroczysty szabat na cześć Jahwe. Ktokolwiek wykonywałby pracę w siódmym dniu, musi umrzeć.

Niech więc synowie Izraela zachowują szabat, przestrzegając go z pokolenia w pokolenie, aby ten szabat uczynić wiecznym przymierzem.

Ma on być zawsze znakiem między mną i synami Izraela. W sześciu dniach uczynił bowiem Jahwe niebo i ziemię, a w dniu siódmym wypoczął i odetchnął.

Kiedy skończył [Jahwe] rozmowę z Mojżeszem na górze Synaj, dał mu dwie tablice Świadectwa, tablice kamienne, zapisane palcem Boga.

A lud widząc, że Mojżesz opóźnia swe zejście z góry, zebrał się wokół Aarona i powiedział do niego: Uczyńże dla nas Boga, który by [jako wódz] szedł przed nami. Nie wiemy bowiem, co się stało z Mojżeszem, tym mężem, który nas wywiódł z ziemi egipskiej.

Wtedy Aaron powiedział do nich: Pozrywajcie złote kolczyki z uszu waszych żon, synów i córek i przynieście do mnie!

Wówczas cały lud pozdzierał z siebie złote kolczyki z uszu i zaniósł do Aarona.

On przyjął to od nich, ukształtował dłutem i ulał z tego cielca. Wtedy oni rzekli: Izraelu! Oto twój Bóg, który cię wywiódł z ziemi egipskiej.

Aaron widząc to zbudował przed nim ołtarz i ogłosił: Jutro dzień świąteczny na cześć Jahwe!

Nazajutrz powstali rychło rano i złożyli całopalenia, dołączając i ofiary dziękczynienia. Potem lud zasiadł, aby jeść i pić, a potem oddać się zabawie.

Wtedy Jahwe przemówił do Mojżesza: Zejdźże z góry, bo sprzeniewierzył się twój lud, który wywiodłeś z ziemi egipskiej.

Rychło zeszli z drogi, którą im wyznaczyłem. Zrobili sobie cielca odlanego [z metalu], padali przed nim na twarz i składali mu ofiary, mówiąc: „Izraelu, oto twój Bóg, który cię wywiódł z ziemi egipskiej”.

I dalej mówił Jahwe do Mojżesza: Widzę, że ten lud jest ludem twardego karku.

Teraz więc zostaw mnie, niech się rozpali mój ogień na nich i niech ich zniszczę. Ciebie zaś [samego] rozmnożę w wielki lud.

Ale Mojżesz próbował ułagodzić Jahwe, swego Boga, mówiąc: O Jahwe! Dlaczegóż ma się rozpalać twój gniew na lud, który wywiodłeś z ziemi egipskiej siłą wielką i potężnym ramieniem?

Dlaczego mają mówić Egipcjanie: „Podstępnie wywiódł ich, aby wymordować w górach i wygładzić z powierzchni ziemi”. Uśmierz zapalczywość Twego gniewu, zaniechaj tego zła, [którym chcesz dotknąć] swój lud.

Wspomnij na Abrahama, Izaaka i Izraela, sługi Twoje, którym przysiągłeś na siebie samego, mówiąc im: „Rozmnożę wasze potomstwo jak gwiazdy niebieskie, a całą tę ziemię, o której mówiłem, dam waszemu potomstwu. Będą ją dzierżyć na zawsze!”

Wtedy pożałował Jahwe tego zła, którego zesłaniem groził swemu ludowi.

Mojżesz wyruszył więc z powrotem schodząc z góry, a w jego ręku były dwie tablice Świadectwa. Tablice zapisane po obu stronach, zapisane po jednej i po drugiej stronie.

Tablice te były dziełem Boga, a pismo też było pismem Boga, wyrytym na tablicach.

Kiedy Jozue usłyszał głos ludu, wśród okrzyków, rzekł do Mojżesza: To odgłos bitwy w obozie!

Ale ten odrzekł: – Nie są to odgłosy zwycięstwa, Nie są to odgłosy klęski; Ja słyszę głos śpiewu.

Kiedy zbliżył się już do obozu i zobaczył cielca i tańce, zawrzał Mojżesz gniewem. Rzucił z ręki tablice i rozbił je u stóp góry.

Potem porwał cielca, którego zrobili, spalił go w ogniu, skruszył na proch i wrzucił do wody. I napoił nią synów Izraela.

A do Aarona Mojżesz powiedział: Cóż ci zrobił ten lud, że przywiodłeś go do tak wielkiego grzechu?

Aaron odparł: Niech się mój pan nie unosi gniewem. Wiesz, że lud ten jest podstępny.

Powiedzieli mi: „Zrób nam boga, który by szedł przed nami, nie wiemy bowiem, co się stało z Mojżeszem, mężem, który nas wywiódł z ziemi egipskiej”.

Wtedy powiedziałem im: „Kto ma złoto na sobie, niech je pozdziera z siebie!” A oni rzeczywiście dali mi je. Wrzuciłem je więc do ognia i tak oto wyszedł ten cielec.

Mojżesz widział, że lud był rozkiełznany – bo rozkiełznał go Aaron na złośliwą uciechę jego wrogów.

Stanął więc Mojżesz przy bramie obozu i rzekł: Kto za Jahwe, do mnie! Wtedy zebrali się wokół niego wszyscy Lewici.

A on powiedział do nich: Tak mówi Jahwe, Bóg Izraela: Niech każdy [z was] przypasze miecz! Potem przemierzajcie obóz, od jednej bramy do drugiej, i niech każdy zabija – własnego brata, własnego przyjaciela i krewnego!

Lewici postąpili według polecenia Mojżesza. W tym dniu padło z ludu około trzech tysięcy mężów.

Potem rzekł Mojżesz: Napełnijcie dziś swe ręce [ofiarami] dla Jahwe, bo każdy z was był przeciw swemu synowi i bratu. Oby i [On] użyczył wam dziś błogosławieństwa.

Nazajutrz Mojżesz tak mówił do ludu: Dopuściliście się wielkiego grzechu. Ale teraz ja chcę pójść do Jahwe; może zdołam [Go] przebłagać za ten wasz grzech.

Wrócił więc Mojżesz [na górę] do Jahwe i rzekł: Zaprawdę lud ten dopuścił się wielkiego grzechu, bo zrobili sobie boga ze złota.

A gdybyś jednak raczył darować im ten grzech? Jeżeli zaś nie, wymaż mnie raczej z księgi, którą napisałeś!

Wtedy Jahwe rzekł do Mojżesza: Tylko tego wymażę z mojej księgi, kto zgrzeszył przeciwko mnie.

Ty zatem ruszaj teraz! Prowadź ten lud tam, dokąd ci poleciłem. Mój anioł pójdzie przed tobą. Ale w dniu mojego karania Ja ukarzę ich za grzech.

I [rzeczywiście] pobił Jahwe lud za to, czego się dopuścił, za owego cielca, którego zrobił Aaron.

A Jahwe tak przemówił do Mojżesza: Ruszaj! Wraz z ludem, który wywiodłeś z ziemi egipskiej, odejdź stąd do tej ziemi, którą pod przysięgą obiecałem Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi, mówiąc: „Dam ją twemu potomstwu”.

Wyślę przed tobą anioła i wygonię Kanaanitów, Amorytów, Chittytów, Peryzzytów, Chiwwitów i Jebuzytów;

[odejdźcie] do ziemi mlekiem i miodem płynącej. Ja sam nie pójdę jednak pośród was, bo jesteście ludem twardego karku; w przeciwnym razie wytraciłbym was po drodze.

Kiedy lud usłyszał te surowe słowa, okrył się żałobą. I nikt nie przywdziewał ozdób.

A Jahwe rzekł do Mojżesza: Powiedz synom Izraela: Jesteście ludem twardego karku. Gdybym choć przez jedną chwilę szedł wśród was, wytraciłbym was. Teraz więc zrzućcie z siebie ozdoby, a zobaczę potem, co z wami począć.

I tak, począwszy od góry Choreb, Izraelici zdjęli z siebie ozdoby.

Mojżesz wziął Namiot i rozbił go poza obozem, niedaleko od obozu. Nazwał go Namiotem Zjednoczenia. Odtąd każdy, kto chciał się poradzić Jahwe, musiał iść do Namiotu Zjednoczenia, który był poza obozem.

Gdy zaś Mojżesz podążał do Namiotu, cały lud powstawał. Każdy stawał przy wejściu do swego namiotu i odprowadzał wzrokiem Mojżesza, aż ten wszedł do Namiotu.

Gdy już Mojżesz wszedł do Namiotu, słup obłoku obniżał się i stawał u wejścia do Namiotu. I [Jahwe] rozmawiał z Mojżeszem.

Cały lud, widząc słup obłoku stojący u wejścia do Namiotu, nie tylko powstawał, lecz także padał na twarz, każdy przed swym namiotem.

Jahwe zaś rozmawiał z Mojżeszem twarzą w twarz, tak jak się rozmawia z przyjacielem. Potem [Mojżesz] powracał do obozu. Ale sługa jego, młody Jozue, syn Nuna, nie oddalał się od Namiotu.

Mojżesz raz tak przemówił do Jahwe: Poleciłeś mi wyraźnie wyprowadzić ten lud, ale nie oznajmiłeś, kogo poślesz ze mną. A przecież powiedziałeś: „Ja znam cię doskonale” a także: „Znalazłeś łaskę w moich oczach”.

Jeżeli więc rzeczywiście znalazłem łaskę w Twoich oczach, daj mi poznać Twoją drogę, abym Cię poznał i naprawdę znalazł łaskę w Twoich oczach. Patrz! Ten naród jest przecież Twoim ludem.

[Jahwe] odrzekł: Pójdę Ja sam, i tak cię zadowolę.

A [Mojżesz] rzekł do Niego: Gdybyś sam nie szedł, nie każ nam ruszać stąd.

Ale po czymże będzie można poznać, że znalazłem łaskę w Twoich oczach, i ja, i Twój lud? Czyż nie po tym, że pójdziesz z nami, a w ten sposób ja i Twój lud będziemy wyróżnieni spośród wszystkich ludów, jakie są na ziemi?

Jahwe odpowiedział Mojżeszowi: Uczynię także i to, o co właśnie mnie prosisz. Znalazłeś bowiem łaskę w moich oczach, a Ja znam cię doskonale.

Na to [Mojżesz]: Proszę, ukaż mi Twoją chwałę!

[Jahwe] odparł: Całej mej wspaniałości każę przejść przed tobą i wypowiem wobec ciebie Imię Jahwe. Okazuję bowiem łaskawość temu, kogo pragnę ułaskawić, a lituję się nad tym, komu chcę okazać litość.

Ale – dodał – nie możesz ujrzeć mojego oblicza, gdyż nie może pozostać przy życiu człowiek, który mię ujrzał.

I Jahwe mówił [dalej]: Jest oto pewne miejsce (przy mnie); stań więc na tej skale!

Kiedy moja chwała będzie przechodziła, Ja umieszczę cię w szczelinie skalnej i osłonię cię swą dłonią, aż przejdę.